confirmed، templateeditor
۱۰٬۹۰۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(ویکی سازی) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اخلاق-عمودی}} | {{اخلاق-عمودی}} | ||
'''مُراقبه''' اصطلاحی به قدمت چندین قرن در عرفان اسلامی به معنای مواظبت بر تمامی اعمال، گفتار و اندیشهها برای سرپیچی نکردن از دستورات الهی است. مراقبه، مرحله دوم از مراحل سهگانه سلوک ([[مشارطه]]، مراقبه و [[محاسبه]]) است. علمای اخلاق با استناد به برخی آیات و روایات، مراقبه را از ضروریات سلوک میدانند. | '''مُراقبه''' اصطلاحی به قدمت چندین قرن در عرفان اسلامی به معنای مواظبت بر تمامی اعمال، گفتار و اندیشهها برای سرپیچی نکردن از دستورات الهی است. مراقبه، مرحله دوم از مراحل سهگانه [[سیر و سلوک] ([[مشارطه]]، مراقبه و [[محاسبه]]) است. علمای اخلاق با استناد به برخی آیات و روایات، مراقبه را از ضروریات سلوک میدانند. | ||
کلمه ''مراقبه'' متعلق به ادبیات عرفانی اسلامی است ، اما در چند دهه اخیر برخی علاقمندان به ادیان شرقی برای اصطلاحاتی همچون مدیتیشن (Meditation) ،چن و یا ذن (Zen) ، به غلط ، از اصطلاح تخصصی مراقبه استفاده کردند.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://marefateadyan.nashriyat.ir/sites/marefateadyan.nashriyat.ir/files/1_16.pdf | عنوان=بررسي تطبيقي مفهوم و حقيقت «مراقبه» در عرفاناسلامي و عرفان بودايي | ناشر=مجله معرفت ادیان}}</ref> | کلمه ''مراقبه'' متعلق به ادبیات عرفانی اسلامی است ، اما در چند دهه اخیر برخی علاقمندان به ادیان شرقی برای اصطلاحاتی همچون مدیتیشن (Meditation) ،چن و یا ذن (Zen) ، به غلط ، از اصطلاح تخصصی مراقبه استفاده کردند.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://marefateadyan.nashriyat.ir/sites/marefateadyan.nashriyat.ir/files/1_16.pdf | عنوان=بررسي تطبيقي مفهوم و حقيقت «مراقبه» در عرفاناسلامي و عرفان بودايي | ناشر=مجله معرفت ادیان}}</ref> | ||
==چیستی== | ==چیستی== | ||
مراقبه، مواظبت در انجام اعمال است تا بر خلاف دستورات الهی نباشند. در مراقبه بنده به این نکته توجه دارد که خداوند بر ظاهر و باطن اعمال وی و آن چه در قلبش میگذرد، آگاه است.<ref>نراقی، جامع السعادات، بیتا، ج۳، ص۹۶؛ بحرالعلوم، رساله سیر و سلوک، ۱۴۲۵ق، ص۱۵۰.</ref> علمای اخلاق بر مراقبه تأکید داشته و با استناد به آیات و روایات، آن را از امور ضروری سلوک میدانند.<ref>طهرانی، رساله لب اللباب، ۱۴۲۶ق، ص۱۱۳.</ref> از جمله | مراقبه، مواظبت در انجام اعمال است تا بر خلاف دستورات الهی نباشند. در مراقبه بنده به این نکته توجه دارد که خداوند بر ظاهر و باطن اعمال وی و آن چه در قلبش میگذرد، آگاه است.<ref>نراقی، جامع السعادات، بیتا، ج۳، ص۹۶؛ بحرالعلوم، رساله سیر و سلوک، ۱۴۲۵ق، ص۱۵۰.</ref> علمای اخلاق بر مراقبه تأکید داشته و با استناد به آیات و روایات، آن را از امور ضروری [[سیر و سلوک]] میدانند.<ref>طهرانی، رساله لب اللباب، ۱۴۲۶ق، ص۱۱۳.</ref> از جمله | ||
* آیه ۱۴ [[سوره علق]]: {{عربی|أَ لَمْ یعْلَمْ بِأَنَّ اللهَ یَریٰ|ترجمه= آیا او ندانست که خداوند (همه اعمالش را) میبیند؟}} | * آیه ۱۴ [[سوره علق]]: {{عربی|أَ لَمْ یعْلَمْ بِأَنَّ اللهَ یَریٰ|ترجمه= آیا او ندانست که خداوند (همه اعمالش را) میبیند؟}} | ||
* حدیثی از [[رسول خدا(ص)]]: «خدا را به گونهای عبادت كن كه گویا او را میبینی و اگر تو او را نمیبینی، او تو را میبیند.»{{یاد| این روایت بیانگر دو مرحله از عبادت انسان است مرحله نخست و برتر عبادت کردن به گونهای است که خدا را میبیند و در مرتبه بعد این است که به گونهای عبادت کند که خداوند او را میبیند. این را در اصطلاح سیر و سلوک براساس آیه ۶۹ [[سوره عنکبوت]] احسان مینامند که پس از رسیدنِ سالک به مرحله ایمان اکبر است. [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|علامه طهرانی]] در این زمینه میگوید: هنگامى که اسلامِ اکبرِ سالک به ایمان اکبر نرسیده فقط گاه و بیگاه بر او حال احسان دست داده و عبادات را با شوق و رغبت و میلى وافر انجام مىدهد امّا وقتى که به ایمان اکبر رسید از حال احسان به ملکۀ محسنین مىرسد. در این موقع جزئیّات و کلّیّات افعال سالک از سرچشمه شوق و میل و رغبت آب خورده همه را به طیب خاطر اِتیان مىکند. حسینی طهرانی، رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب، ص۶۰. }}<ref>فیض کاشانی، ترجمه المحجة البیضاء، ۱۳۷۹ش، ج۸، ص۱۹۱ و ۱۹۲.</ref>{{منبع بهتر}} | * حدیثی از [[رسول خدا(ص)]]: «خدا را به گونهای عبادت كن كه گویا او را میبینی و اگر تو او را نمیبینی، او تو را میبیند.»{{یاد| این روایت بیانگر دو مرحله از عبادت انسان است مرحله نخست و برتر عبادت کردن به گونهای است که خدا را میبیند و در مرتبه بعد این است که به گونهای عبادت کند که خداوند او را میبیند. این را در اصطلاح [[سیر و سلوک]] براساس آیه ۶۹ [[سوره عنکبوت]] احسان مینامند که پس از رسیدنِ سالک به مرحله ایمان اکبر است. [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|علامه طهرانی]] در این زمینه میگوید: هنگامى که اسلامِ اکبرِ سالک به ایمان اکبر نرسیده فقط گاه و بیگاه بر او حال احسان دست داده و عبادات را با شوق و رغبت و میلى وافر انجام مىدهد امّا وقتى که به ایمان اکبر رسید از حال احسان به ملکۀ محسنین مىرسد. در این موقع جزئیّات و کلّیّات افعال سالک از سرچشمه شوق و میل و رغبت آب خورده همه را به طیب خاطر اِتیان مىکند. حسینی طهرانی، رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب، ص۶۰. }}<ref>فیض کاشانی، ترجمه المحجة البیضاء، ۱۳۷۹ش، ج۸، ص۱۹۱ و ۱۹۲.</ref>{{منبع بهتر}} | ||
در اثر مراقبه، حالتی پیش میآید که مراقبه کننده با معرفت، دل، پیوسته (حضور در محضر) مراقَب (خداوند) را رعایت میکند و به او اشتغال و توجه داشته و به وی بازگشت دارد.<ref> فیض کاشانی، ترجمه المحجة البیضاء، ۱۳۷۹ش، ج۸، ص۱۹۳.</ref>{{منبع بهتر}} | در اثر مراقبه، حالتی پیش میآید که مراقبه کننده با معرفت، دل، پیوسته (حضور در محضر) مراقَب (خداوند) را رعایت میکند و به او اشتغال و توجه داشته و به وی بازگشت دارد.<ref> فیض کاشانی، ترجمه المحجة البیضاء، ۱۳۷۹ش، ج۸، ص۱۹۳.</ref>{{منبع بهتر}} | ||