مراقبه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مُراقبه''' اصطلاحی به قدمت چندین قرن در عرفان اسلامی به معنای مواظبت بر تمامی اعمال، گفتار و اندیشه‌ها برای سرپیچی نکردن از دستورات الهی است. مراقبه، مرحله دوم از مراحل سه‌گانه سلوک ([[مشارطه]]، مراقبه و [[محاسبه]]) است. علمای اخلاق با استناد به برخی آیات و روایات، مراقبه را از ضروریات سلوک می‌دانند.

مراقبه، مواظبت در انجام اعمال است تا بر خلاف دستورات الهی نباشند. در مراقبه بنده به این نکته توجه دارد که خداوند بر ظاهر و باطن اعمال وی و آن چه در قلبش می‌گذرد، آگاه است.<ref>نراقی، جامع السعادات، بی‌تا، ج۳، ص۹۶؛ بحرالعلوم، رساله سیر و سلوک، ۱۴۲۵ق، ص۱۵۰.</ref> علمای اخلاق بر مراقبه تأکید داشته و با استناد به آیات و روایات، آن را از امور ضروری‌ سلوک می‌دانند.<ref>طهرانی، رساله لب اللباب، ۱۴۲۶ق، ص۱۱۳.</ref>  از جمله

* حدیثی از [[رسول خدا(ص)]]: «خدا را به گونه‌ای عبادت كن كه گویا او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی، او تو را می‌بیند.»{{یاد| این روایت بیانگر دو مرحله از عبادت انسان است مرحله نخست و برتر عبادت کردن به گونه‌ای است که خدا را می‌بیند و در مرتبه بعد این است که به گونه‌ای عبادت کند که خداوند او را می‌بیند. این را در اصطلاح سیر و سلوک براساس آیه ۶۹ [[سوره عنکبوت]] احسان می‌نامند که پس از رسیدنِ سالک به مرحله ایمان اکبر است. [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|علامه طهرانی]] در این زمینه می‌گوید: هنگامى که اسلامِ اکبرِ سالک به ایمان اکبر نرسیده فقط گاه‌ و بیگاه بر او حال احسان دست داده و عبادات را با شوق و رغبت و میلى وافر انجام مى‌دهد امّا وقتى که به ایمان اکبر رسید از حال احسان به ملکۀ محسنین مى‌رسد. در این موقع جزئیّات و کلّیّات افعال سالک از سرچشمه شوق و میل و رغبت آب خورده همه را به طیب خاطر اِتیان مى‌کند. حسینی طهرانی، رساله لب اللباب در سیر و سلوک أولی الألباب، ص۶۰. }}<ref>فیض کاشانی، ترجمه المحجة البیضاء، ۱۳۷۹ش، ج۸، ص۱۹۱ و ۱۹۲.</ref>{{منبع بهتر}}