اسیر: تفاوت میان نسخهها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویکی سازی) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
==احکام اسارت== | ==احکام اسارت== | ||
در متون دینی، برای اسیری که در پایان جنگ به اسارت در میآید، احکامی ذکر شده است؛ محصور کردن و جلوگیری از فرار اسیر، عدم جواز کشتن اسیر، معاوضه اسیر، آزادسازی اسیر در قبال دریافت هزینه (فدیه) یا بدون آن، بردگی مردان اسیر، [[ازدواج]] با زنان اسیر و دعوت اسرا به اسلام ازجمله مواردی است که درباره آن احکامی صادر شده است. البته برخی از این احکام به دلیل اقتضائات زمانی و مکانی از دائره اجرا خارج شده و دیگر مورد بحث نیست؛ چنانچه [[محقق اردبیلی]] درباره تمامی احکام معتقد است: هیچ حکمى کلیت ندارد؛ زیرا روشن است که احکام به اعتبار خصوصیات، اوضاع، احوال، زمانها، مکانها و اشخاص مختلف تغییر میکنند. <ref>اردبیلی، مجمع الفائده، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۴۳۶.</ref> | در متون دینی، برای اسیری که در پایان جنگ به اسارت در میآید، احکامی ذکر شده است؛ محصور کردن و جلوگیری از فرار اسیر، عدم جواز کشتن اسیر، معاوضه اسیر، آزادسازی اسیر در قبال دریافت هزینه ([[فدیه]]) یا بدون آن، بردگی مردان اسیر، [[ازدواج]] با زنان اسیر و دعوت اسرا به اسلام ازجمله مواردی است که درباره آن احکامی صادر شده است. البته برخی از این احکام به دلیل اقتضائات زمانی و مکانی از دائره اجرا خارج شده و دیگر مورد بحث نیست؛ چنانچه [[محقق اردبیلی]] درباره تمامی احکام معتقد است: هیچ حکمى کلیت ندارد؛ زیرا روشن است که احکام به اعتبار خصوصیات، اوضاع، احوال، زمانها، مکانها و اشخاص مختلف تغییر میکنند. <ref>اردبیلی، مجمع الفائده، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۴۳۶.</ref> | ||
===دربند کردن و عدم جواز کشتن=== | ===دربند کردن و عدم جواز کشتن=== | ||
خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
مبادله اسیران از اهل بَغْی با اسیران اهل عدل(در مقابل اهل بغی و فرمانبرداران از امام را گویند) جایز شمرده شده است. البته اگر دشمنان اقدام به مبادله نکنند و اسیران مسلمان را زندانی کنند، مسلمانان نیز میتوانند اسیران باغی را به زندان بیفکنند.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۴۲۴.</ref> | مبادله اسیران از اهل بَغْی با اسیران اهل عدل(در مقابل اهل بغی و فرمانبرداران از امام را گویند) جایز شمرده شده است. البته اگر دشمنان اقدام به مبادله نکنند و اسیران مسلمان را زندانی کنند، مسلمانان نیز میتوانند اسیران باغی را به زندان بیفکنند.<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۴۲۴.</ref> | ||
آزادسازی اسرا هم با دریافت | آزادسازی اسرا هم با دریافت [[فدیه]]( چیزی که در برابر آزادیِ اسیر گرفته میشود) و هم بدون دریافت آن بسته به نظر حاکم اسلامی طبق مصلحت جامعه اسلامی<ref>ابن حیون، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۷۷.</ref> جایز دانسته شده است؛<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۹، ص۱۳۷.</ref> اگرچه برخی مانند [[فخر رازی]] در تفسیر [[مفاتیح الغیب]] معتقدند، تقدم واژه «مَنّاً» بر «فِداءً» در [[آیه ۴ سوره محمد]]، {{یاد|حَتَّىٰ إِذَا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً}} ترجیح حرمت نفس بر گرفتن مال است و در صورت امکان باید بر اسیر منت نهاد و او را بدون دریافت فدیه آزاد کرد.<ref>فخر رازی، تفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۸، ص۳۹.</ref> گزارشهای متعددی نیز از [[سیره پیامبر اسلام]] وجود دارد که اسیرانی را در [[جنگ بدر]]، بعد از [[صلح حدیبیه]] و در جاهای دیگر بدون دریافت فدیه، آزاد کرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۸۶؛ الزحیلی، الفقه السلامی و ادلته، ۱۴۱۸ق، ج۸، ص۵۹۱۷.</ref> همچنین در منابع تاریخی آمده است کسانی که توانایی پرداخت فدیه را نداشتند، ملزم به آموزشِ سوادِ خواندن و نوشتن به کودکان یا مسلمانان شدند و پیامبر این کار آنان را به عنوان فدیه آنها قرار داد.<ref>ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۱۹-۱۲۰.</ref> | ||
===اسلام آوردن اسیر=== | ===اسلام آوردن اسیر=== | ||
اسلام آوردن اسیر جنگی در سه حالت تصویر شده است: ۱- قبل از دستگیری، ۲- بعد از دستگیری در بحبوحه جنگ، ۳- بعد از دستگیری در پایان جنگ،<ref>جمعی از نویسندگان، اسلام و اسیر، نشر زمزم هدایت، ص۱۵.</ref> در هریک از این سه حالت احکام خاصی برای اسیر بیان شده است. در حالت اول (اسلام آوردن قبل از دستگیری) به گفته [[علامه حلی]] در [[کتاب تحریر الاحکام]]، کشتن، برده گرفتن، فدیه گرفتن و مبادله چنین اسیری جایز نیست.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۶۲-۱۶۳؛ جمعی از نویسندگان، اسلام و اسیر، نشر زمزم هدایت، ص۱۶.</ref> در حالت دوم که در هنگام جنگ دستگیر شود و حالت سوم که پس از جنگ دستگیر شود و اعلام اسلام نماید، کشتن او ساقط میشود؛ ولی امام مسلمانان در اجرای احکام سهگانه (بردگی، فدیه گرفتن و معاوضه) درباره او مخیر است.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۶۲-۱۶۳؛ جمعی از نویسندگان، اسلام و اسیر، نشر زمزم هدایت، ص۱۸.</ref> البته در مقابل این قول، مفسرانی چون [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] و [[قطب الدین راوندی|قطب راوندی]] گفتهاند اسیر در هر حالتی دستگیر شود و اظهار [[اسلام]] نماید همه احکامی که درباره دیگر اسیران اجرا میشود از او ساقط خواهد شد و در جرگه مسلمانان در میآید.<ref>قطب راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۳۴۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۴۷.</ref> | اسلام آوردن اسیر جنگی در سه حالت تصویر شده است: ۱- قبل از دستگیری، ۲- بعد از دستگیری در بحبوحه جنگ، ۳- بعد از دستگیری در پایان جنگ،<ref>جمعی از نویسندگان، اسلام و اسیر، نشر زمزم هدایت، ص۱۵.</ref> در هریک از این سه حالت احکام خاصی برای اسیر بیان شده است. در حالت اول (اسلام آوردن قبل از دستگیری) به گفته [[علامه حلی]] در [[کتاب تحریر الاحکام]]، کشتن، برده گرفتن، [[فدیه]] گرفتن و مبادله چنین اسیری جایز نیست.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۶۲-۱۶۳؛ جمعی از نویسندگان، اسلام و اسیر، نشر زمزم هدایت، ص۱۶.</ref> در حالت دوم که در هنگام جنگ دستگیر شود و حالت سوم که پس از جنگ دستگیر شود و اعلام اسلام نماید، کشتن او ساقط میشود؛ ولی امام مسلمانان در اجرای احکام سهگانه (بردگی، فدیه گرفتن و معاوضه) درباره او مخیر است.<ref>علامه حلی، تحریر الاحکام، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۶۲-۱۶۳؛ جمعی از نویسندگان، اسلام و اسیر، نشر زمزم هدایت، ص۱۸.</ref> البته در مقابل این قول، مفسرانی چون [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] و [[قطب الدین راوندی|قطب راوندی]] گفتهاند اسیر در هر حالتی دستگیر شود و اظهار [[اسلام]] نماید همه احکامی که درباره دیگر اسیران اجرا میشود از او ساقط خواهد شد و در جرگه مسلمانان در میآید.<ref>قطب راوندی، فقه القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۳۴۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۴۷.</ref> | ||
===دعوت به اسلام=== | ===دعوت به اسلام=== | ||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
==نهی از به اسارت درآمدن== | ==نهی از به اسارت درآمدن== | ||
در [[جوامع روایی]]، روایاتی در نهی از تسلیم شدن و به اسارت درآمدن به دست دشمن بدون مقاومت نقل شده است. در این [[روایات]] تأکید شده که [[اهل بیت(ع)]] تا حد امکان از اسیر و ذلیلِ دشمن شدن، اجتناب میکنند<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸.</ref> و در صورت توانایی بر جنگ، اسیر شدن را مذموم دانستهاند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴.</ref> همچنین بر اساس روایتی از [[امام علی(ع)]] اگر مسلمانی بر اثر کمکاری و عدم مقاومت به اسارت دشمن درآید، فدیه آزادی او از [[بیتالمال]] پرداخت نمیشود و خانواده او از مال خود باید فدیه آزادی او را بپردازند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴.</ref> | در [[جوامع روایی]]، روایاتی در نهی از تسلیم شدن و به اسارت درآمدن به دست دشمن بدون مقاومت نقل شده است. در این [[روایات]] تأکید شده که [[اهل بیت(ع)]] تا حد امکان از اسیر و ذلیلِ دشمن شدن، اجتناب میکنند<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸.</ref> و در صورت توانایی بر جنگ، اسیر شدن را مذموم دانستهاند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴.</ref> همچنین بر اساس روایتی از [[امام علی(ع)]] اگر مسلمانی بر اثر کمکاری و عدم مقاومت به اسارت دشمن درآید، [[فدیه]] آزادی او از [[بیتالمال]] پرداخت نمیشود و خانواده او از مال خود باید فدیه آزادی او را بپردازند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴.</ref> | ||
==تکنگاری== | ==تکنگاری== |