محارم: تفاوت میان نسخه‌ها

بر اساس فتوای فقها، همه زنانی که به‌واسطه نسب، ازدواج با آنها حرام است، ازدواج با آنها به‌واسطه رضاع نیز حرام خواهد بود؛ بنابراین مادر رضاعی(زنی که به کودک شیر داده) و مادر او، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه، عمه و خاله‌های مادر رضاعی از محارم رضاعی مَردَند. همچنین پدر رضاعی و پدر او، پدربزرگ، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های پدر رضاعی و برادر، فرزند، نوه، پدر و پدربزرگ، عمو و دایی مادر رضاعی نیز از محارم رضاعی زن هستند.

محارم به‌کسانی گفته می‌شود که به‌سبب خویشاوندی، نباید با همدیگر [[ازدواج]] کنند.<ref>فراهیدی، العین، ذیل واژه «حرم».</ref> محارم و احکام آن در دو [[آیه]] از [[قرآن]] آمده است؛ [[آیه محارم|آیه ۲۳ سوره نساء]] به ذکر محارم و حرام‌بودن ازدواج با آنان اختصاص دارد.<ref>سوره نساء، آیه۲۳.</ref> در [[آیه حجاب|آیه ۳۱ سوره نور]] نیز برخی از محارم زنان را بر شمرده است.<ref>سوره نور، آیه۲۱.</ref> در منابع روایی [[شیعه]] مانند [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] بخشی با عنوان «ابواب النکاح المحرم» تدوین شده و روایاتی از [[امامان معصوم(ع)]] ناظر به بیان احکامِ [[ازدواج]] یا نگاه به محارم، گردآوری شده است.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۰، ص۳۰۷؛ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۴، ص۳۲۷.</ref> از مسئله محارم و احکام آن در [[ابواب فقه|ابواب فقهیِ]] نکاح، [[طلاق]] و [[احکام اموات]] سخن گفته شده است.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷.</ref>

به مجرد تحقق و اثبات محرمیت، نگاه کردن و آشکار کردن [[آرایش زنان|زینت]] برای محارم جایز و ازدواج آنها با هم [[حرام]] می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۸۱ش، ص۲۷۲.</ref> بنا به نظر [[مجتهد|فقها]] به غیر از زن و شوهر، برای بقیه محارم نگاه کردن به [[عورتین]] (اندام‌های تناسلی) جایز نیست و نگاه کردن به غیرعورتین هم فقط در صورتی جایز است که بدون قصد لذت و شهوت باشد.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، بخش نکاح، مسئله ۲۴۳۷.</ref> همچنین برای زنان پوشاندن بدن به جز قسمت‌های خاص در برابر محارم واجب نیست.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۸۱ش، ص۴۷۹.</ref>

اسباب محرمیت، اموری است که باعث ایجاد رابطه محرمیت میان دو فرد می‌شود به دنبال آن احکام محرمیت درباره آنها جاری می‌گردد.<ref>موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۹۱.</ref> در کتاب‌های فقهی ۱۱ مورد به عنوان اسباب محرمیت و تحریم [[ازدواج]] ذکر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۴؛ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷.</ref> این اسباب را در سه دسته کلی [[محرمیت نسبی]]، سببی و رضاعی دسته‌بندی کرده‌اند<ref>مجتهدی تهرانی، سه رساله: گناهان کبیره، محرم و نامحرم، احکام‌الغیبة، ۱۳۸۱ش، ص۱۰.</ref>

{{اصلی|محرمیت نسبی}}

محارم با توجه به اسباب محرمیت به سه دسته تقسیم می‌شوند:

{{اصلی|محرمیت نسبی}}

بنا به نظر فقها، با استناد به [[آیه ۲۳ سوره نساء]]،<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۱۹۸.</ref> هفت دسته از زنان بر هفت دسته از مردان، به‌واسطه نسب، محرمند:<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸.</ref>

فقها با استناد به روایتی از [[پیامبر(ص)]] «هر آنچه به‌واسطه نسب حرام است، به‌واسطه [[رضاع]] نیز حرام است»،<ref>مغربی، دعائم‌الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۴۰.</ref> همه زنانی که به واسطه نسب، ازدواج با آنها حرام است، ازدواج با آنها به واسطه [[رضاع]] را نیز حرام دانسته‌اند.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، منشورات المکتبة، ج۲، ص۱۸۲؛ مقدس اردبیلی، زبدةالبیان، المکتبة المرتضویة، ص۵۲۴.</ref> در محرمیت رضاعی اگر شیرخوار پسر باشد با زنی که به او شیر داده (مادر رضاعی)، و نیز مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه، عمه و خاله‌های او محرم می‌شود. همچنین مادر، مادربزرگ، دختر، نوه، خاله و عمه مرد (صاحب شیر) بر او محرم می‌شوند.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۹؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref> اگر شیرخوار دختر باشد با شوهر زنی که او را شیر داده (پدر رضاعی) و نیز پدر، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های او محرم می‌شود. همچنین برادر، فرزند، نوه، پدر و پدربزرگ، عمو و دایی زن نیز بر او محرم می‌شوند.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۸-۲۲۹؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref>

{{اصلی|محرمیت سببی}}

زنانی که به واسطه ازدواج بر مردها محرم می‌شوند عبارتند از: همسر، مادرِ همسر و مادربزرگ او، دخترِ همسر، زنِ پدر (نامادری)، زنِ پسر (عروس).<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.</ref>  

همچنین شوهر، پدرشوهر، پدربزرگ شوهر، پسر شوهر، شوهر مادر (ناپدری) و داماد به سبب ازدواج بر زن محرم می‌شوند.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.</ref> همچنین ازدواج مرد با خواهرزنش (تا زمانی که خواهرش در عقد او یا زنده باشد) جایز نیست.<ref>شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۱۶۴.</ref> اما احکام حجاب درباره او نسبت به شوهرِ خواهر جاری است.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa9665# «آیا خواهر زن محرم است؟ و آیا راهی برای محرمیت با او وجود دارد ؟»]، اسلام کوئست.</ref>

{{ستون|۳}}

* [[نامحرم]]

{{پایان}}

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

*[https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa9665# «آیا خواهر زن محرم است؟ و آیا راهی برای محرمیت با او وجود دارد ؟»]، اسلام کوئست، درج مطلب: ۱۳ فروردین ۱۳۹۴ش، مشاهده: ۲۹ فروردین ۱۳۹۹ش.