نفس: تفاوت میان نسخه‌ها

هر یک از انواع نفس نباتی، حیوانی و انسانی دارای نیروهایی هستند که هر کدام وظایف خاصی برعهده دارند. همه قوای نفس نباتی در خدمت قوای حیوانی هستند و همه قوای نفس نباتی و حیوانی در خدمت نفس انسانی و قوای آن هستند. به تعبیر دیگر، نفس انسانی افزون بر دارا بودن قوای ویژه خود، همه قوای نفس نباتی و حیوانی را نیز دارد.<ref>نگاه کنید به؛ فیاضی، علم النفس فلسفی، ۱۳۹۳ش، ص۱۱۸ - ۱۲۱.</ref> برخی از قوای اصلی نفس نباتی عبارتند از: قوه مُغْذِیه که وظیفه ساختن و جایگزینی دارد؛ قوه نامِیه که به رشد و کمال نفس کمک می‌کند و قوه مُوَلّده که تولید مثل را برعهده دارد.<ref>نگاه کنید به: ابن‌سینا، النفس من کتاب الشفاء، ۱۳۷۵ش، ص۵۶؛ فیاضی، علم النفس فلسفی، ۱۳۹۳ش، ص۱۱۳ و ۱۱۴.</ref> بعضی از قوای اصلی نفس حیوانی نیز از این قرار است: قوه مُدْرِکه که ادراک جزئیات را برعهده دارد. این قوه به دو دسته حواس ظاهری و باطنی تقسیم می‌شود؛ قوه مُحَرِّکه و تحریکی که بر دو قسم شوقیه (که موجود زنده را به انجام کار وامی‌دارد) و عامله (پس از تحریک قوه شوقیه، کار را انجام می‌دهد) تقسیم می‌شود.<ref>ابن‌سینا، النفس من کتاب الشفاء، ۱۳۷۵ش، ص۵۶ -۶۰؛ فیاضی، علم النفس فلسفی، ۱۳۹۳ش، ص۱۱۶-۱۱۸.</ref> قوای اصلی و ویژه نفس انسانی را نیز بر دو قسم [[عقل نظری]] و [[عقل عملی]] تقسیم کرده‌اند: عقل نظری که از آن با عنوان قوه عَلّامه یا عالمه نیز تعبیر می‌شود، ادراکات خاص انسانی را برعهده دارد. عقل عملی یا قوه عَمّاله کارهای ویژه انسانی را انجام می‌دهد مانند عبادت آگاهانه یا ایثار و اخلاص.<ref>فیاضی، علم النفس فلسفی، ۱۳۹۳ش، ص۱۱۸.</ref>