صفه (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها

'''صُفِّه''' یا '''صفه‌خوانی''' مراسمی تشریفاتی در [[حرم امام رضا(ع)]] است که در طول آن، ۱۴ نفر از [[تلاوت قرآن|قاریان قرآن]]، هر کدام یک [[جزء (قرآن)|جزء قرآن]] را قرائت کرده و پس از خواندن اشعاری در مدح [[چهارده معصوم]]، مراسم به پایان می‌رسد. قدمت این مراسم را مربوط به قرن ۱۲ قمری دانسته‌اند.

==ماهیت و شیوه برگزاری==

صفه، به مراسمی گفته می‌شود که همه روزه در دو نوبت در [[حرم امام رضا(ع)]] برگزار می‌شود.<ref>««صفه» آئین زمزمه‌های آسمانی با ترنم خضوع در حرم مطهر رضوی است»، خبرگزاری مهر.</ref> مراسم صفه، توسط حافظان قرآن که در اصطلاح [[آستان قدس رضوی]]، حفاظ خوانده می‌شوند،‌ اجرا می‌گردد.<ref>موسوی‌پناه، حرم در واژه‌ها، ۱۳۹۱ش، ص۲۰.</ref>‌ در این مراسم، خادمان حرم امام رضا به چهار دسته حفاظ، فراشان، دربانان و کفش‌داران تقسیم می‌شوند. سپس ۱۴ قرآن همراه با [[رحل]] با فاصله‌های معین در دو ردیف محل برگزاری مراسم قرار می‌گیرد و ۱۴ خادم از دسته حفاظ، هر یک پشت یکی از رحل‌های قرآن می‌نشینند و شروع به خواندن قرآن می‌کنند. پس از پایان [[تلاوت قرآن|قرائت قرآن]]، هر یک از حفاظ، یک فقره از مدیحه [[چهارده معصوم]] را از اشعار [[خواجه نصیرالدین طوسی]] می‌خواند. پس از آن، خطبه‌خوان، خطبه‌ای را قرائت کرده و مراسم با [[سجده شکر]] خادمان به پایان می‌رسد. این مراسم دو مرتبه در روز، اولین بار نیم ساعت پس از [[طلوع آفتاب]] و مرتبه دوم، پس از [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء|عشا]]، در حرم امام رضا برگزار می‌شود و هر یک از قاریان باید در طول این مراسم، یک [[جزء (قرآن)|جزء قرآن]] تلاوت کنند.<ref>««صفه» آئین زمزمه‌های آسمانی با ترنم خضوع در حرم مطهر رضوی است»، خبرگزاری مهر.</ref> در این مراسم، خادمانِ فراش، وظیفه برقرای نظم را در هنگام برگزاری مراسم برعهده دارند و دیگر خادمان، در مجلس شنونده هستند.<ref>موسوی‌پناه، حرم در واژه‌ها، ۱۳۹۱ش، ص۳۴.</ref>  

برخی از منابع،‌ قدمت مراسم صفه‌ را به قرن ۲ قمری و همزمان با شهادت امام رضا(ع) دانسته‌اند. با این وجود اسناد و وقف‌نامه‌ها گواه آن است که از سال ۱۲۷۶ق، این مراسم برگزار می‌شد. بر اساس این اسناد، شخصی به نام امام وردیخان بیات مختاری، اقدام به ثبت این سنت کرده است و موقوفه‌ای را برای این سنت در نظر گرفته است. در گذشته این مراسم در رواق توحیدخانه برگزار می‌شود و بعدا به رواق دارالحفاظ منتقل شد. امروزه این مراسم در رواق دارالسلام برگزار می‌شود.<ref>««صفه» آئین زمزمه‌های آسمانی با ترنم خضوع در حرم مطهر رضوی است»، خبرگزاری مهر.</ref> در زمستان ۱۴۰۲ش، این مراسم به ثبت ملی رسید.<ref>«ثبت ملی مراسم صفه و آیین خطبه‌خوانی حرم مطهر رضوی»، خبرگزاری دفاع مقدس.</ref>