۱۷٬۱۵۲
ویرایش
مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تکمیل شناسه) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
'''مُباهَلَه پیامبر(ص) با مسیحیان نجران'''، از رویدادهای صدر اسلام و نشانگر حقانیت دعوت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] است که بر فضیلت پیامبر(ص) و همراهان او ([[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[حسنین|حسنین(ع)]]) دلالت دارد. | '''مُباهَلَه پیامبر(ص) با مسیحیان نجران'''، از رویدادهای صدر اسلام و نشانگر حقانیت دعوت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] است که بر فضیلت پیامبر(ص) و همراهان او ([[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[حسنین|حسنین(ع)]]) دلالت دارد. | ||
آیه ۶۱ سوره آل‌عمران معروف به [[آیه مباهله]] به این واقعه اشاره دارد. [[شیعه|شیعیان]] معتقدند امام علی(ع) بر اساس آیه مباهله، به منزلۀ نَفْس و جان پیامبر(ص) است از این‌رو این آیه را از [[فضایل امام علی(ع)]] می‌دانند. | آیه ۶۱ سوره آل‌عمران معروف به [[آیه مباهله]] به این واقعه اشاره دارد. [[شیعه|شیعیان]] معتقدند امام علی(ع) بر اساس آیه مباهله، به منزلۀ نَفْس و جان پیامبر(ص) است از این‌رو این آیه را از [[فضایل امام علی(ع)]] می‌دانند. این واقعه در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده است. | ||
براساس منابع، پیامبر(ص) پس از مناظره با مسیحیانِ نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند؛ اما در روز موعود مسیحیان نجران پس از مشاهده اینکه پیامبر(ص) اهل خانواده‌اش را با خود آورده بود از مباهله خودداری کردند. مباهله درخواست لعن و نفرین الهی برای اثبات حقانیت است و بین دو طرفی رخ می‌دهد که هر کدام ادعای حقانیت دارند. | |||
درباره این | درباره روز و سال وقوع این رویداد نظرات مختلفی وجود دارد. مشهور تاریخ‌نگاران وقوع آن را در [[سال ۱۰ هجری قمری|سال ۱۰ قمری]] می‌دانند. همچنین در کتاب‌های دعا برای روز [[۲۴ ذی‌الحجه]] به عنوان روز مباهله اعمالی ذکر شده است. | ||
درباره این واقعه، آثار نوشتاری و هنری تولید شده است از جمله نقاشی‌ای است که در نسخه‌ای از کتاب آثار الباقیه [[ابوریحان بیرونی]] (تاریخ کتابت قرن ۱۶م) درج شده است. | |||
== جایگاه و اهمیت== | == جایگاه و اهمیت== | ||
مباهله پیامبر با مسیحیان نجران از وقایعی است که برای اثبات حقانیت پیامبر اسلام در دعوت خود و نیز برتری اهل‌بیت از آن استفاده می‌شود.<ref>پاک‌نیا، «مباهله، روشن‌ترین باورهای شیعه»، ص۵۱.</ref> در قرآن به آن اشاره شده است.<ref>سوره آل‌عمران، آیه۶۱.</ref> همچنین این واقعه از فضائل پنج‌تن (پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع)) به شمار می‌آید.<ref>نگاه کنید به مرعشى، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۴۶.</ref> امامان شیعه برای برتری امام علی(ع) به آن استناد کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۴ق، ص۳۸.</ref> از این واقعه در منابع تفسیری،<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵، ج۲، ص۳۱۰؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۸، ص۲۴۷.</ref> کلامی و تاریخی<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۹۳-۲۹۴.</ref> سخن به میان آمده است. همچنین درباره این واقعه، آثار نوشتاری و هنری تولید شده است. | مباهله پیامبر با مسیحیان نجران از وقایعی است که برای اثبات حقانیت پیامبر اسلام در دعوت خود و نیز برتری اهل‌بیت از آن استفاده می‌شود.<ref>پاک‌نیا، «مباهله، روشن‌ترین باورهای شیعه»، ص۵۱.</ref> در قرآن به آن اشاره شده است.<ref>سوره آل‌عمران، آیه۶۱.</ref> همچنین این واقعه از فضائل پنج‌تن (پیامبر(ص)، علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع)) به شمار می‌آید.<ref>نگاه کنید به مرعشى، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۴۶.</ref> [[امامان شیعه]] برای برتری امام علی(ع) به آن استناد کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۴ق، ص۳۸.</ref> از این واقعه در منابع تفسیری،<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵، ج۲، ص۳۱۰؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۸، ص۲۴۷.</ref> کلامی و تاریخی<ref>برای نمونه نگاه کنید به ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۲۹۳-۲۹۴.</ref> سخن به میان آمده است. همچنین درباره این واقعه، آثار نوشتاری و هنری تولید شده است. | ||
== شرح واقعه== | == شرح واقعه== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = اُسقُف مسیحیان نجران در ماجرای مباهله|: «اگر محمد بر حق نبود با عزیزترین افرادش نمی‌آمد و اگر با ما مباهله کند پیش از آنکه سال بر ما بگذرد، یک نصرانی بر روی زمین نخواهد ماند.{{سخ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = اُسقُف مسیحیان نجران در ماجرای مباهله|: «اگر محمد بر حق نبود با عزیزترین افرادش نمی‌آمد و اگر با ما مباهله کند پیش از آنکه سال بر ما بگذرد، یک نصرانی بر روی زمین نخواهد ماند.{{سخ}} | ||
به روایت دیگری: من صورت‌هایی را می‌بینم که اگر از خدا درخواست کنند کوهی را از جای خود بركَنَد، هر آینه کنده خواهد شد. پس مباهله مکنید که هلاک می‌شوید و یک نصرانی بر روی زمین نخواهد ماند.»| منبع=زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷-۱۴۱۶ق، ص۳۶۸-۳۶۹.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | به روایت دیگری: من صورت‌هایی را می‌بینم که اگر از خدا درخواست کنند کوهی را از جای خود بركَنَد، هر آینه کنده خواهد شد. پس مباهله مکنید که هلاک می‌شوید و یک نصرانی بر روی زمین نخواهد ماند.»| منبع=زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷-۱۴۱۶ق، ص۳۶۸-۳۶۹.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] همزمان با مکاتبه با سران حکومت‌های جهان، نامه‌ای به | [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] همزمان با مکاتبه با سران حکومت‌های جهان، نامه‌ای به اُسقُف [[نجران]] نوشت و ساکنان نجران را به پذیرش [[اسلام|دین اسلام]] دعوت کرد. گروهی به نمایندگی از مسیحیان نجران به [[مدینه]] رفتند و در [[مسجدالنبی]] با پیامبر اسلام گفتگو کردند. پس از اصرار دو طرف بر حقانیت عقاید خود، تصمیم بر این شد که مسئله از راه مباهله{{یادداشت| وقتی افرادی درباره یک مسأله مهم دینی گفتگو کنند و استدلالات منطقی آنها سودی نداشته باشد، در یک جا جمع شده و به درگاه خدا تضرع می‌کنند و از او می‌خواهند که دروغگو را رسوا ساخته و مجازات کند، گفته می‌شود که مباهله صورت گرفته است.(مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۲۳۰.) مُباهله یعنی نفرین کردن یکدیگر.(جوهری، الصحاح، ۱۴۰۷ق، ذیل ماده «بهل».)}} خاتمه یابد، ازاین‌رو قرار شد که فردای آن روز، همگی در خارج از شهر مدینه، در صحرا برای مباهله آماده شوند. بامداد روز مباهله، پیامبر(ص)، به همراه حضرت علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع) از [[مدینه]] خارج شدند. وقتی مسیحیان دیدند که پیامبر با عزیزترین افرادش برای مباهله آمده است و همچون پیامبران روی دو زانو برای مباهله نشسته است از مباهله منصرف شدند. ابوحارثه از بزرگان مسیحیان از پیامبر درخواست کرد که با آنان مصالحه کند پس، پیامبر(ص) با آنها مصالحه نمود که هر سال، دو هزار حلّه بدهند که قیمت هر حلّه چهل [[درهم شرعی|درهم]] باشد، و نیز اگر جنگی با [[یمن]] روی دهد، سی زره، سی نیزه و سی اسب را به مسلمانان، عاریه دهند، و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] ضامن برگرداندن این ابزار خواهد بود. پس از نوشته‌شدن صلحنامه آنان برگشتند. پس از برگشتن نصارا به نجران، دو تن از بزرگان هیئت اعزامی با آوردن هدایایی، نزد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] آمده، [[مسلمان]] شدند.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۳۱۰؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، خامسه۱، ۱۴۱۴ق، ص۳۹۲.</ref> فخررازی از مفسران اهل‌سنت (درگذشت ۶۰۶ق) گفته است که مفسران و محدثان بر این واقعه اتفاق‌نظر دارند.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق. ج۸، ص۲۴۷.</ref> | ||
بامداد روز مباهله، | |||
== آیه مباهله == | == آیه مباهله == | ||
[[پرونده:آیه مباهله (آل عمران ۶۱).jpg|220px|بندانگشتی| خوشنویسی [[آیه مباهله]] (فَمَنْ حَاجَّكَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل‌لَّعْنَتَ اللَّـهِ عَلَی الْكَاذِبِینَ)]] | [[پرونده:آیه مباهله (آل عمران ۶۱).jpg|220px|بندانگشتی| خوشنویسی [[آیه مباهله]] (فَمَنْ حَاجَّكَ فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل‌لَّعْنَتَ اللَّـهِ عَلَی الْكَاذِبِینَ)]] | ||
{{اصلی|آیه مباهله}} | {{اصلی|آیه مباهله}} | ||
آیه مباهله آیه ۶۱ [[سوره آل‌عمران]] است که | آیه مباهله آیه ۶۱ [[سوره آل‌عمران]] است که به واقعه مباهله اشاره دارد: | ||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||
| عرض = ۹۰ | | عرض = ۹۰ | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = پیامبر(ص) |:«سوگند به آن خداوندی که جانم در قبضه قدرت اوست، که هلاکت اهل نجران نزدیک شده بود و اگر با من مباهله می‌کردند همگی به میمون و خوک [[مسخ]] می‌شدند و تمام این وادی برایشان آتش می‌شد و می‌سوختند و حق تعالی جمیع اهل [[نجران]] را نابود می‌کرد و حتی پرنده بر سر درختان ایشان نمی‌ماند و همه نصاری پیش از سال می‌مردند.»| منبع =مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = پیامبر(ص) |:«سوگند به آن خداوندی که جانم در قبضه قدرت اوست، که هلاکت اهل نجران نزدیک شده بود و اگر با من مباهله می‌کردند همگی به میمون و خوک [[مسخ]] می‌شدند و تمام این وادی برایشان آتش می‌شد و می‌سوختند و حق تعالی جمیع اهل [[نجران]] را نابود می‌کرد و حتی پرنده بر سر درختان ایشان نمی‌ماند و همه نصاری پیش از سال می‌مردند.»| منبع =مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
[[امامان شیعه]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۴ق، ص۳۸؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۱/۱۳۵۲، ج۳، ص۲۳۰-۲۲۹.</ref> و برخی از [[صحابه|صحابه پیامبر]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به طباطبائی، المیزان، ۱۳۵۱/۱۳۵۲، ج۳، ص۲۳۲.</ref> برای اثبات [[فضایل امام علی(ع)]] به این آیه احتجاج کرده‌اند. | [[امامان شیعه]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۴ق، ص۳۸؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۵۱/۱۳۵۲، ج۳، ص۲۳۰-۲۲۹.</ref> و برخی از [[صحابه|صحابه پیامبر]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به طباطبائی، المیزان، ۱۳۵۱/۱۳۵۲، ج۳، ص۲۳۲.</ref> نیز برای اثبات [[فضایل امام علی(ع)]] به این آیه احتجاج کرده‌اند. | ||
== زمان و مکان == | == زمان و مکان == | ||
بنا بر منابع تاریخی واقعه مباهله پس از هجرت پیامبر به مدینه رخ داده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.</ref> اما درباره سال و روز آن نظرات مختلفی وجود دارد. [[شیخ مفید]] گفته است این واقعه پس از [[فتح مکه]] (سال ۸ق) رخ داده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.</ref> در [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]] نیز وقوع آن در سال ۱۰ق ذکر شده است<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۱۳۹.</ref> به گفته [[محمد محمدی ری‌شهری]]، مشهور تاریخ‌نگاران این رویداد را در سال دهم و برخی از آنها در سال نهم قمری ذکر کرده‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، فرهنگنامه مباهله، ۱۳۹۵ش، ص۸۳-۸۷.</ref> | بنا بر منابع تاریخی واقعه مباهله پس از هجرت پیامبر به مدینه رخ داده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.</ref> اما درباره سال و روز آن نظرات مختلفی وجود دارد. [[شیخ مفید]] (درگذشت ۴۱۳ق) گفته است این واقعه پس از [[فتح مکه]] (سال ۸ق) رخ داده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱.</ref> در [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ طبری]] (تألیف ۳۰۳ق) نیز وقوع آن در سال ۱۰ق ذکر شده است<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۱۳۹.</ref> به گفته [[محمد محمدی ری‌شهری]] (درگذشت ۱۴۰۱ش) در کتاب [[فرهنگنامه مباهله (کتاب)|فرهنگنامه مباهله]]، مشهور تاریخ‌نگاران این رویداد را در سال دهم و برخی از آنها در سال نهم قمری ذکر کرده‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، فرهنگنامه مباهله، ۱۳۹۵ش، ص۸۳-۸۷.</ref> | ||
درباره روز مباهله نیز نظرات مختلفی وجود دارد. مانند ۲۱،<ref> میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۴۷.</ref> ۲۴ <ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۶ق، ج۳، ص۱۴۴؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۵۹.</ref>و ۲۵ ذی‌الحجه.<ref>نگاه کنید به شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۵۹.</ref> [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]]، ۲۴ ذی‌الحجه را نظر مشهور می‌داند.<ref> انصاری، کتاب الطهارة، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ج۳، ص۴۸-۴۹.</ref> همچنین در کتاب‌های دعا، برای روز ۲۴ ذی‌الحجه اعمالی ذکر شده است.<ref>نگاه کنید به شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۶۴.</ref> [[شیخ عباس قمی]]، در [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]] این اعمال را آورده است که از جمله آنها دعا، [[غسل]] و [[روزه]] است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۴ش، باب دوم (اعمال سنه)، اعمال روز مباهله، ص۴۵۱-۴۵۸.</ref> | |||
===مکان=== | ===مکان=== | ||
واقعه مباهله در مدینه رخ داده است اما مکان دقیق آن مشخص نیست. می‌گویند در منابع تاریخی از مسجدی به این نام یاد نشده است.<ref>نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص۱۲۴.</ref> با این حال مسجدی در نزدیکی [[بقیع]] به نام مسجد مباهله و [[مسجد الاجابة (مدینه)|مسجدالاجابه]] شناخته می‌شود<ref>نگاه کنید فاضل لنکرانی، مناسک حج، ۱۳۷۳ش، ص۲۴۲.</ref> که زائران آن را به‌عنوان مکان مباهله زیارت می‌کنند.<ref> نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص۱۲۳.</ref> [[محمدصادق نجمی]] (درگذشت۱۳۹۰ش) نویسنده شیعه، معتقد است، این مسجد ارتباطی با مباهله ندارد و این اشتباه را ناشی از تشابه مفهوم اجابه و مباهه و نیز سخن [[محمد بن جعفر مشهدی|ابن‌مشهدی]] می‌داند که به نماز خواندن در مسجد مباهله سفارش کرده است.<ref>نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص.۱۲۲.</ref>[[محمد بن جعفر مشهدی|ابن‌مشهدی]] (درگذشته ۶۱۰ق) در [[المزار الکبیر (کتاب)|کتاب المزار]] از مسجد مباهله یاد کرده و به خواندن نماز در آن سفارش نموده است.<ref>ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۱۰۲.</ref> به گفته محمدصادق نجمی، علت اینکه در مکان مباهله مسجدی بنا نشده است این است که پیامبر(ص) در این مکان نماز نخوانده است و مسلمانان در مکان‌هایی که نماز خواندنِ پیامبر، قطعی بوده، مسجد می‌ساختند.<ref>نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص۱۲۶.</ref> | واقعه مباهله در مدینه رخ داده است اما مکان دقیق آن مشخص نیست. می‌گویند در منابع تاریخی از مسجدی به این نام یاد نشده است.<ref>نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص۱۲۴.</ref> با این حال مسجدی در نزدیکی [[بقیع]] به نام مسجد مباهله و [[مسجد الاجابة (مدینه)|مسجدالاجابه]] شناخته می‌شود<ref>نگاه کنید فاضل لنکرانی، مناسک حج، ۱۳۷۳ش، ص۲۴۲.</ref> که زائران آن را به‌عنوان مکان مباهله زیارت می‌کنند.<ref> نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص۱۲۳.</ref> [[محمدصادق نجمی]] (درگذشت۱۳۹۰ش) نویسنده شیعه، معتقد است، این مسجد ارتباطی با مباهله ندارد و این اشتباه را ناشی از تشابه مفهوم اجابه و مباهه و نیز سخن [[محمد بن جعفر مشهدی|ابن‌مشهدی]] می‌داند که به نماز خواندن در مسجد مباهله سفارش کرده است.<ref>نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص.۱۲۲.</ref>[[محمد بن جعفر مشهدی|ابن‌مشهدی]] (درگذشته ۶۱۰ق) در [[المزار الکبیر (کتاب)|کتاب المزار]] از مسجد مباهله یاد کرده و به خواندن نماز در آن سفارش نموده است.<ref>ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۱۰۲.</ref> به گفته محمدصادق نجمی، علت اینکه در مکان مباهله مسجدی بنا نشده است این است که پیامبر(ص) در این مکان نماز نخوانده است و مسلمانان در مکان‌هایی که نماز خواندنِ پیامبر، قطعی بوده، مسجد می‌ساختند.<ref>نجمی، «مسجدالاجابه یا مسجد مباهله»، ص۱۲۶.</ref> | ||
== آثار نوشتاری و هنری== | == آثار نوشتاری و هنری== | ||
[[پرونده:مباهله در آثار الباقیه.jpg|بندانگشتی|نقاشی واقعه مباهله در نسخه‌ای از کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی (درگذشت ۷۰۷ق) تاریخ کتابت نسخه قرن ۱۶م<ref>[https://historylib.com/articles/1545 «دو نقاشی بی نظیر از روز غدیر و مباهله در نسخه‌ای از الاثار الباقیه ابوریحان بیرونی»]، سایت کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام.</ref>]] | [[پرونده:مباهله در آثار الباقیه.jpg|بندانگشتی|نقاشی واقعه مباهله در نسخه‌ای از کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی (درگذشت ۷۰۷ق) (تاریخ کتابت نسخه قرن ۱۶م)<ref>[https://historylib.com/articles/1545 «دو نقاشی بی نظیر از روز غدیر و مباهله در نسخه‌ای از الاثار الباقیه ابوریحان بیرونی»]، سایت کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام.</ref>]] | ||
درباره واقعه مباهله آثار نوشتاری تولید شده است برخی از آنها عبارتند از: | درباره واقعه مباهله آثار نوشتاری تولید شده است برخی از آنها عبارتند از: | ||
* منبع‌شناسی واقعه مباهله، نوشته محمدعلی عسگری و محمدعلی نجفی منتشر شده در سال ۱۴۰۱ش. این کتاب حدود ۸۰ کتاب، ۲۵ پایان‌نامه و یکصد مقاله و چند منبع نرم‌افزاری و رسانه‌ای به زبان‌های مختلف را معرفی کرده است.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/1036519 «منبع‌شناسی واقعه مباهله وارد بازار نشر شد.»]، خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> | * منبع‌شناسی واقعه مباهله، نوشته محمدعلی عسگری و محمدعلی نجفی منتشر شده در سال ۱۴۰۱ش. این کتاب حدود ۸۰ کتاب، ۲۵ پایان‌نامه و یکصد مقاله و چند منبع نرم‌افزاری و رسانه‌ای به زبان‌های مختلف را معرفی کرده است.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/1036519 «منبع‌شناسی واقعه مباهله وارد بازار نشر شد.»]، خبرگزاری رسمی حوزه.</ref> | ||
* فرهنگنامه مباهله (روشی در رؤیارویی با دگراندیشان) اثر [[محمد محمدی ری‌شهری]] و دیگران است. در این اثر گزارشی از رویداد مباهله بر اساس نقل [[فخررازی]] (درگذشت ۶۰۶ق) مفسر اهل‌سنت و [[شیخ مفید]] متکلم شیعه آمده است. همچنین احتجاج‌های اهل‌بیت به آن و نیز آداب روز مباهله. انتشارات دارالحدیث این اثر را در سال ۱۳۹۵ش در ۱۵۴ صفحه منتشر کرده است.<ref>[http://hadith.net/post/53550 فرهنگنامه مباهله (روشی در رویارویی با دگراندیشان)]، حدیث‌نت.</ref> | * فرهنگنامه مباهله (روشی در رؤیارویی با دگراندیشان) اثر [[محمد محمدی ری‌شهری]] و دیگران است. در این اثر گزارشی از رویداد مباهله بر اساس نقل [[فخررازی]] (درگذشت ۶۰۶ق) مفسر اهل‌سنت و [[شیخ مفید]] (درگذشت ۴۱۳ق) متکلم شیعه آمده است. همچنین احتجاج‌های اهل‌بیت به آن و نیز آداب روز مباهله. انتشارات دارالحدیث این اثر را در سال ۱۳۹۵ش در ۱۵۴ صفحه منتشر کرده است.<ref>[http://hadith.net/post/53550 فرهنگنامه مباهله (روشی در رویارویی با دگراندیشان)]، حدیث‌نت.</ref> | ||
* مباهله در مدینه اثر لویی ماسینیون، ترجمه و مقدمه: محمود افتخارزاده، تهران، رسالت قلم، ۱۳۷۸ش. | * مباهله در مدینه اثر لویی ماسینیون، ترجمه و مقدمه: محمود افتخارزاده، تهران، رسالت قلم، ۱۳۷۸ش. | ||
* مباهله صادقین اثر سید محمد علوی، قم، نغمات، ۱۳۸۳ش. | * مباهله صادقین اثر سید محمد علوی، قم، نغمات، ۱۳۸۳ش. | ||
*آثار منتخب جشنواره ادبی مباهله: نخستین اثر مستقل ادبی در زمینه مباهله به شمار می‌رود که گزیده‌ای از آثار فرستاده شده به جشنواره ادبی مباهله را در بردارد. این کتاب دو بخش «شعر» و «نثر ادبی» تنظیم شده است.<ref>[http://hadith.net/post/54787 «آثار منتخب جشنواره ادبی مباهله»]، حدیث‌نت.</ref> | *آثار منتخب جشنواره ادبی مباهله: نخستین اثر مستقل ادبی در زمینه مباهله به شمار می‌رود که گزیده‌ای از آثار فرستاده شده به جشنواره ادبی مباهله را در بردارد. این کتاب دو بخش «شعر» و «نثر ادبی» تنظیم شده است.<ref>[http://hadith.net/post/54787 «آثار منتخب جشنواره ادبی مباهله»]، حدیث‌نت.</ref> | ||
===آثار هنری=== | ===آثار هنری=== | ||
درباره این واقعه آثار هنری همچون نقاشی، انیمیشن و ... نیز تولید شده است. یکی از قدیمی‌ترین این آثار نقاشی‌ای است که در نسخه‌ای از کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی (درگذشته ۷۰۷ق) درج شده است. این نسخه در قرن ۱۶م کتابت شده و در فرانسه نگهداری می‌شود.<ref>[https://historylib.com/articles/1545 «دو نقاشی بی نظیر از روز غدیر و مباهله در نسخه‌ای از الاثار الباقیه ابوریحان بیرونی»]، سایت کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام.</ref> به گفته [[رسول جعفریان]] (زاده ۱۳۴۳ش) تاریخ‌پژوه، این نقاشی را احتمالا کاتب به کتاب افزوده است.<ref>[https://historylib.com/articles/1545 «دو نقاشی بی نظیر از روز غدیر و مباهله در نسخه‌ای از الاثار الباقیه ابوریحان بیرونی»]، سایت کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||