دعبل بن علی خزاعی: تفاوت میان نسخه‌ها

نام دعبل، را حسن، عبدالرحمن یا محمد دانسته‌اند، ولی او به لقب «دعبل» شهرت دارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۴۰۱.</ref> [[کنیه|کنیه‌اش]] ابوعلی<ref>امینی، الغدیر، ج۲، ص۵۲۴</ref> یا ابوجعفر<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۳۷۹</ref> است. وی در [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ق]] متولد شد.<ref>نجاشی،‌ رجال النجاشی، ۱۴۱۸ق، ص۲۷۷.</ref> دعبل اهل کوفه بود و به شهرهای مختلفی سفر می‌کرد.<ref>حموی، معجم الادباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۸۴.</ref> نَسَب دعبل به قبیله خُزاعه، یکی از قبیله‌های یمن، می‌رسد.<ref>اعلمی، «مقدمه»، در کتاب دیوان دعبل الخزاعی، ۱۴۱۷ق، ص۴.</ref> [[بدیل بن ورقاء|بُدَیل بن ورقاء]] و پسرش [[عبدالله بن بدیل|عبدالله بن بُدَیل]]، دو تن از اجداد دعبل، صحابی پیامبر(ص) بودند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۱۳.</ref> عبدالله بن بُدَیل از یاران امام علی(ع) نیز بود که با قبیله خزاعه در [[جنگ صفین|جنگ صِفّین]] علیه [[معاویة بن ابی‌سفیان|مُعاویة بن ابی‌سُفیان]] جنگید و به شهادت رسید.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۱۴-۵۱۶.</ref> البته در برخی منابع دیگر، نسَب او را به گونه دیگری ثبت کرده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲۰، ص۲۹۴.</ref>

{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = بخشی از [[تائیه دعبل|تائیه]] که [[امام رضا(ع)]] دو بیت به آن افزود:{{سخ}}{{شعر}}{{ب|أَ فَاطِمُ لَوْ خِلْتِ الْحُسَيْنَ مُجَدَّلا|وَ قَدْ مَاتَ عَطْشَاناً بِشَطِّ فُرَات‏}}{{ب|إِذاً لَلَطَمْتِ الْخَدَّ فَاطِمُ عِنْدَه‏|وَ أَجْرَيْتِ دَمْعَ الْعَيْنِ فِي الْوَجَنَات‏}}{{ب|أَ فَاطِمُ قُومِي يَا ابْنَةَ الْخَيْرِ وَ انْدُبِي|نُجُومُ سَمَاوَاتٍ بِأَرْضِ فَلَاة}}{{ب|قُبُورٌ بِكُوفَانَ وَ أُخْرَى بِطَيْبَة|وَ أُخْرَى بِفَخٍّ نَالَهَا صَلَوَات‏}}{{ب|وَ أُخْرَى بِأَرْضِ الْجَوْزَجَانِ مَحَلُّهَا|وَ قَبْرٌ بِبَاخَمْرَى لَدَى الْغُرُبَات‏}}{{ب|وَ قَبْرٌ بِبَغْدَادٍ لِنَفْسٍ زَكِيَّة|تَضَمَّنَهَا الرَّحْمَنُ فِي الْغُرُفَات‏}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی|| منبع =<small>شُبَّر، ادب الطف، ج۱، ص۲۹۷</small>|تراز = وسط| عرض = ۴۰۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FDF9D9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}

== نقل احادیث ==

[[پرونده:کتیبه_رائیه_دعبل_در_حرم_امام_رضا(ع).jpg|بندانگشتی|بخشی از کتیبه رائیه نصب شده در [[حرم امام رضا(ع)]] که در آن نوشته شده است:{{سخ}}قَبْرَانِ فِي طُوسَ خَيْرُ النَّاسِ كُلِّهِمْ{{سخ}}وَ قَبْرُ شَرِّهِمْ هَذَا مِنَ الْعِبَرِ{{سخ}}مَا يَنْفَعُ الرِّجْسُ مِنْ قُرْبِ الزَّكِيِّ وَ لَا{{سخ}}عَلَى الزَّكِيِّ بِقُرْبِ الرِّجْسِ مِنْ ضَرَر.]]

دعبل از [[اصحاب امام کاظم(ع)]] و [[اصحاب امام رضا(ع)|امام رضا(ع)]] است<ref>ابن‌شهرآشوب، معالم العلماء، المطبعة الحیدریه، ص۱۵۱.</ref> و [[امام جواد(ع)]] را نیز درک کرده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۲۷.</ref> او از جمله راویانی است که [[خطبه شقشقیه|خطبۀ شِقْشِقیّه]] را نقل کرده است.<ref>نگاه کنید به: شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۷۲.</ref> او در میان اصحاب امامان شیعه منزلت بزرگی دارد؛<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۴۰۱.</ref> چنان‌که [[علامه حلی]] نیز در [[خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال (کتاب)|کتاب خُلاصَةُ الأقْوال]]، مقام و منزلت دعبل را ستوده است.<ref>حلی، خلاصة الاقوال، ۱۴۱۷ق، ص۱۴۴.</ref> دعبل از افرادی چون [[سفیان ثوری|سُفیان ثوری]]، [[مالک بن انس|مالک بن اَنس]] (پیشوای مالکیان)، [[سعید بن سفیان|سعید بن سُفیان]] و [[محمد بن اسماعیل]] روایت نقل کرده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۲۷-۵۲۸.</ref> همچنین [[علی بن علی بن رزین]] (برادر دعبل)، [[موسی بن حماد یزیدی|موسی بن حَمّاد یزیدی]]، [[اباصلت هروی|اباصَلت هِرَوی]] و [[علی بن حکیم]] از جمله افرادی هستند که از دعبل حدیث نقل کرده‌اند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۲۸-۵۲۹.</ref>

== درگذشت ==

[[پرونده:آرامگاه_دعبل_خزاعی.jpg|بندانگشتی|آرامگاه منسوب به دعبل خزاعی در [[شوش|شهر شوش]]]]