زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

سیره مسلمانان از همان زمان پیامبر(ص) بر این بود که به زیارت قبور مؤمنان می‌رفتند و برای آنان دعا می‌کردند.<ref>زارعی سبزواری، زیارت در نگاه شریعت، نشر مشعر، ص۲۱.</ref> ابوبکر کاشانی (درگذشت: ۵۸۷ق)، فقیه حنفی، در کتاب «بدائع الصنائع» با استناد به این حدیث از پیامبر(ص)، «نَهَيْتُكُمْ عَنْ زِيَارَةِ الْقُبورِ فَزُوروهَا؛ پیش از این شما را از زیارت قبور نهی کرده بودم، اما حالا زیارت کنید.»<ref>مسلم، صحیح مسلم، دار إحیاء التراث العربی، ج۲، ص۶۷۲.</ref> گفته است پس از آن که پیامبر(ص) به زیارت قبور اذن داد، مسلمانان آن را مشروع دانسته و از همان زمان تا به امروز به آن اهتمام داشته‌اند.<ref>کاشانی، بدائع الصنائع، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۲۰.</ref>

زیارت از نظر ابن‌تیمیه به دو قسم است: یک قسم آن سلام فرستادن و دعا برای صاحبان قبور، یعنی همان کسانی است که مردم به زیارت‌ قبرشان می‌روند و این زیارت شرعی است و قسم دیگر طلب حاجت از آنان و باور به این عقیده است که واسطه قرار دادن آنان و خداوند را به آنان قسم‌دادن برای طلب حاجت، عملی مشروع است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۵۱؛ ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۳۸ و ۴۴۴.</ref> او این نوع زیارت را بدعت و شرک دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۵۱؛ ابن‌تیمیه، منهاج السنة النبویة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۳۸ و ۴۴۴.</ref> ابن‌تیمیه همچنین سفر کسانی را که به قصد زیارت مشاهد و اماکن زیارتی به آنجا سفر می‌کنند و همچنین سفر حاجیانی که به قصد زیارت قبر پیامبر(ص) سفر می‌کنند را سفر معصیت دانسته و بر این نظر است که نماز این افراد باید کامل خوانده شود.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۱.</ref> او معتقد است سفر برای زیارت قبور انبیاء و بندگان صالح خداوند به واسطه نذر واجب نمی‌گردد.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۴۸.</ref> ابن‌تیمیه همچنین با استناد به حدیث شد رحال گفته است اگر کسی برای خدا و به هدف عبادت او به مسجدی غیر از مساجد سه‌گانه مسجدالنبی، مسجد الاقصی و مسجد الحرام سفر کند، گنهکار است و به خدا شرک ورزیده است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۰.</ref> او روایاتی که در کتب روایی معتبر نزد اهل سنت درباره مشروعیت و فضیلت قبر پیامبر(ص) نقل شده را ضعیف و جعلی دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، منهاج السنة، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۴۴۱.</ref> ابن‌تیمیه در جایی دیگر، یعنی در کتابی با عنوان الإخنائیة، گفته است زیارتی که پیامبر(ص) آن را تشریع کرد، چیزی از جنس نمازگذاردن بر جنازه میت مسلمان است.<ref>ابن‌تیمیه، الإخنائیة، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref>  او کسانی که به زیارت قبور انبیاء الهی و بندگان صالح می‌روند تا آنان را بخوانند و از آنان طلب حاجت کنند را مشرک خوانده است.<ref>ابن‌تیمیه، الإخنائیة، ۱۴۲۳ق، ص۶۰.</ref>

برخی عالمان اهل سنت همچون: نووی<ref>نووی، صحیح مسلم مع شرح الامام النووی، ۱۳۹۲ق، ج۹، ص۱۶۷-۱۶۸.</ref> ابن حجر عسقلانی،<ref>ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۶۵.</ref> غزالی،<ref>غزالی، إحیاء علوم الدین، دار المعرفة، ج۱، ص۲۴۴.</ref> ملا علی قاری حنفی،<ref>محمد قاری، مرقات المفاتیح، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۵۸۹.</ref> شمس‌الدین ذهبی،<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۳۶۸.</ref> جصاص،<ref>جصاص، احکام القرآن، ۱۳۰۰ق، ج۱، ص۲۹۵.</ref> ابن‌عابدین، فقیه حنفی،<ref>ابن‌عابدین، رد المختار، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۲۷.</ref> زرقانی، فقیه مالکی،<ref>زرقانی، شرح الزرقانی، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۹۶-۳۹۷.</ref> ابن‌قدامه حنبلی<ref>ابن‌قدامه، المغنی، ۱۳۸۸ق، ج۲، ص۱۹۵.</ref> و برخی دیگر بر این باورند که حدیث شد رحال در مقام نهی از زیارت قبور، به‌ویژه قبر پیامبر(ص) نیست؛ بلکه در مقام بیان فضیلت مساجد سه‌گانه مسجد الحرام، مسجد النبی و مسجد الاقصی است.

غزالی در کتاب [[إحیاء علوم الدین (کتاب)|إحیاء علوم الدین]] گفته است برخی عالمان با استناد به حدیث شد رحال بر این باورند که سفر کردن برای زیارت قبور انبیای الهی، بندگان صالح خداوند و عالمان جایز نیست و این برداشت از روایت بسیار غیر ممکن به نظر می‌رسد.<ref>غزالی، إحیاء علوم الدین، دار المعرفة، ج۱، ص۲۴۴.</ref> ابن‌ضیاء مکی حنفی نیز استدلال به حدیث شد الرحال برای رد مشروعیت زیارت را ناتمام دانسته و بر این باور است که این حدیث بر نهی از زیارت قبور به‌ویژه زیارت قبر پیامبر(ص) دلالت ندارد؛ بلکه به دو وجه بر استحباب زیارت قبر پیامبر(ص) دلالت می‌‌کند: ۱-از آنجا که پیامبر(ص) افضل مخلوقات زمین نزد خداوند است، تربت وی نیز از بافضیلت‌ترین مکان‌ها در زمین است، پس بار سفر بستن برای زیارت آن مستحب است؛ ۲-تفکیک قصد برای زیارت مسجد پیامبر از قصد زیارت قبر وی برای مؤمنان قابل تصور نیست؛ ضمن آنکه وقتی روایاتی در فضیلت زیارت قبر برادران مؤمن وارد شده و همچنین بار سفر بستن برای سفرهایی همچون تجارت و تحصیل مصالح دنیوی مجاز است، به طریق اولی زیارت قبر پیامبر(ص) و بار سفر بستن به قصد آن که از برترین مصالح اخروی است مجاز بوده و مستحب است.<ref>مکی، تاریخ مكة المشرفة و المسجد الحرام، ۱۴۲۴ق، ص۳۳۷.</ref>

همچنین گفته‌اند زیارت قبور و توسل جستن به صاحبان آن‌ها، بدین معنا نیست که آنان مستقل از اذن و رحمت الهی، حاجات زیارت‌کنندگان یا توسل‌کنندگان را برآورده می‌کنند تا شرک پیش بیاید؛ بلکه بدین معنا است که به‌ جهت مقام و منزلتی که نزد خداوند دارند، واسطه دیگر بندگان با خداوند برای برآوردن حاجات قرار داده می‌شوند.<ref>سبحانی، آیین وهابیت، ص۲۹۹-۳۰۰.</ref> تقی‌الدین سُبْکی در کتاب «سیف الصیقل فی رد علی ابن زفیل» گفته است: چگونه تصور شرک به سبب زیارت قبر پیامبر(ص) و توسل به او درباره مسلمانان می‌رود؛ در حالی که آنان معتقدند که پیامبر(ص) بنده و رسول خدا است و این مطلب را روزی حداقل بیست‌بار در نمازشان تکرار می‌کنند.<ref>سبکی، سیف الصیقل فی رد علی ابن زفیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۹.</ref>