پرش به محتوا

فتح مکه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
| مکان = [[مکه]]
| مکان = [[مکه]]
| مختصات = مکه
| مختصات = مکه
| علت = نقض [[صلح حديبيه]] توسط مشرکان مکه
| علت = نقض [[صلح حديبيه]] از سوی مشرکان مکه
| قلمرو = شهر مکه به سرزمین‌های اسلامی اضافه شد.  
| قلمرو = شهر مکه به سرزمین‌های اسلامی اضافه شد.  
| نتیجه = فتح مکه
| نتیجه = فتح مکه
خط ۲۵: خط ۲۵:


پیامبر در فتح مکه با ندای اَلْیَوم یَومُ الْمَرحَمَه (امروز، روز رحمت و گذشت است) فرمان عفو عمومی صادر کرد. گذشت و عدم انتقام در این روز از مهمترین وقایع زندگی پیامبر(ص) دانسته شده است که سعه‌صدر و سیره رحمانی او در برابر دشمنان را نشان می‌دهد.
پیامبر در فتح مکه با ندای اَلْیَوم یَومُ الْمَرحَمَه (امروز، روز رحمت و گذشت است) فرمان عفو عمومی صادر کرد. گذشت و عدم انتقام در این روز از مهمترین وقایع زندگی پیامبر(ص) دانسته شده است که سعه‌صدر و سیره رحمانی او در برابر دشمنان را نشان می‌دهد.
== اهمیت فتح مکه در تاریخ اسلام ==
فتح مکه را یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ صدر اسلام دانسته‌اند که در نتیجه آن حکومت مشرکان در [[مکه]] پایان یافت و اسلام در [[جزیرة العرب]] حاکمیت پیدا کرد.<ref>کمساری، «دستاوردهای سیاسی فتح مکه»، ص۱۱۶.</ref> پس از فتح مکه اکثر قبیله‌های جزیرة العرب تا سال دهم اسلام آوردند و قدرت مشرکان در آنجا به کلی نابود شد.<ref>جعفریان، تاریخ سیاسی اسلام تا سال چهلم هجری، ۱۳۶۶ش، ص۲۰۰.</ref> محمدحسین طباطبایی و ناصر مکارم شیرازی از مفسران شیعه، با تطبیق [[سوره نصر]] بر فتح مکه، معتقدند فتح مکه بزرگ‌ترین پیروزی پیامبر بود که در اثر آن بنیان شرک از جزیرة العرب برچیده شد و مردمان دسته دسته به پیامبر ایمان آوردند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۳۷۶؛ مکارم شیرازی، نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۹۴.</ref>
پیغمبر(ص) در این غزوه توانست بدون خونریزی و بدون اینکه کوچک‌ترین آسیبی به کسی برسد مکه را فتح کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۷۵۸.</ref> پیامبر(ص) به فرماندهان خود دستور داد از جنگ و خونریزی پرهیز کنند و تنها با کسانی که قصد جنگ دارند، مقابله کنند.<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۹۱ش، ص۴۶۰.</ref> پیامبر(ص) در مقابل کسانی از مسلمانان که روز فتح مکه را فرصتی برای انتقام یافته بودند و می‌خواستند دست به کشتار بزنند، آن روز را روز رحمت نامید و از کار آنان جلوگیری کرد.<ref>شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۱.</ref> به گفته [[سید جعفر شهیدی]] رفتاری که پیغمبر(ص) با مردم مکه کرد، سماحت اسلام و بزرگواری پیامبر(ص) را در دیده مخالفان آشکار ساخت؛ زیرا قریش به مدت ۲۰ سال او و پیروانش را آزار داده بودند و از انتقام پیامبر می‌ترسیدند، اما وقتی با رفتار کریمانه پیامبر مواجه شدند، تصمیم گرفتند برای اسلام بجنگند.<ref>شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref>
با این حال به باور برخی نویسندگان در جریان فتح مکه، قریشیان مکه در ظاهر ایمان آوردند، اما تسلیم شدن آنها نوعی عقب‌نشینی استراتژیک بود<ref>صمدی، «بازکاوی نقش قبایل قریش در جهت کسب قدرت با تأکید بر جریانات فتح مکه تا سقیفه»، ص۱۱.</ref> تا بتوانند در پوشش خلافت اسلامی قدرت را از بنی‌هاشم بازپس‌گیرند.<ref>صمدی، «بازکاوی نقش قبایل قریش در جهت کسب قدرت با تأکید بر جریانات فتح مکه تا سقیفه»، ص۲۶.</ref>
[[پرونده:اذان بلال در فتح مکه کتاب سیره النبی قرن یازدهم.jpg|بندانگشتی| [[اذان]] گفتن [[بلال]] در [[مکه]] در کتاب سیرةالنبی که در قرن یازدهم هجری به دستور سلطان مراد سوم حاکم عثمانی و توسط سید سلیمان کسیم پاشا تهیه شده است|300x300پیکسل]]


==پیشینه فتح==
==پیشینه فتح==
خط ۳۳: خط ۴۱:


{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = [[عبدالحسین زرین‌کوب]]:{{-}}«اهل مکه پشیمان و وحشت‌زده ابوسفیان را به مدینه فرستادند تا محمد(ص) را از این آهنگ (حمله به مکه) منصرف دارند. اما دیگر دوران صلح گذشته بود و تا اهل مکه خبر شدند پیغمبر با ده هزار مسلمان خویش در ظرف یک هفته نزدیک دروازه شهرشان رسیده بود. مکه در مقابل وی مقاومت نکرد ... '''این بار محمد به عنوان فاتح اما باز مثل یک پیغمبر به شهر در آمد: بدون غارت بدون خونریزی.»'''<ref>زرین‌کوب،‌ بامداد اسلام،‌ ۱۳۶۹ش، ص۳۷.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = [[عبدالحسین زرین‌کوب]]:{{-}}«اهل مکه پشیمان و وحشت‌زده ابوسفیان را به مدینه فرستادند تا محمد(ص) را از این آهنگ (حمله به مکه) منصرف دارند. اما دیگر دوران صلح گذشته بود و تا اهل مکه خبر شدند پیغمبر با ده هزار مسلمان خویش در ظرف یک هفته نزدیک دروازه شهرشان رسیده بود. مکه در مقابل وی مقاومت نکرد ... '''این بار محمد به عنوان فاتح اما باز مثل یک پیغمبر به شهر در آمد: بدون غارت بدون خونریزی.»'''<ref>زرین‌کوب،‌ بامداد اسلام،‌ ۱۳۶۹ش، ص۳۷.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
== جایگاه فتح مکه ==
فتح مکه را یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ صدر اسلام دانسته‌اند که در نتیجه آن حاکمیت سیاسی مشرکان در مکه پایان یافت و اسلام در جزیرة العرب حاکمیت پیدا کرد.<ref>کمساری، «دستاوردهای سیاسی فتح مکه»، ص۱۱۶.</ref> پس از فتح مکه اکثر قبیله‌های جزیرة العرب تا سال دهم اسلام آوردند و قدرت شرک در آنجا به کلی نابود شد.<ref>جعفریان، تاریخ سیاسی اسلام تا سال چهلم هجری، ۱۳۶۶ش، ص۲۰۰.</ref> عالمان دینی، فتح مکه و چگونگی برخورد پیامبر(ص) با رؤسای کفار و مشرکین پس از پیروزی بر آنان را از مهم‌ترین وقایعی می‌دانند که سیره پیامبر(ص) در برابر دشمنان را نشان می‌دهد که تا چه اندازه از سعه صدر و عفو و گذشت برخوردار بود.<ref>منتظری، مبانی فقهی حکومت اسلامی، ۱۳۷۹ش، ج۵، ص۳۷۱.</ref> [[مرتضی مطهری]] دربارهٔ فتح مکه می‌گوید: «پیغمبر اکرم مکه را بدون خونریزی، بدون هیچ ناراحتی و بدون اینکه کوچک‌ترین آسیبی به کسی برسد فتح کرد.»<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۷۵۸.</ref>
[[سید جعفر شهیدی]] درباره فتح مکه می‌گوید «رفتاری که پیغمبر(ص) با مردم مکه کرد سماحت اسلام و بزرگواری پیغمبر این دین را در دیده مخالفان آشکار ساخت. قریش که به مدت ۲۰ سال از هیچ آزاری نسبت به محمد و پیروان او دریغ نکرده بودند از کیفر می‌ترسیدند و چون از او شنیدند که در پاسخ آنان گفت همه شما را آزاد کردم، مصمم شدند برای اسلام بجنگند.»<ref>شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۱ و ۱۰۲.</ref>
پیامبر(ص) در مقابل کسانی از مسلمانان که روز فتح مکه را فرصتی برای انتقام یافته بودند و می‌خواستند دست به کشتار بزنند، آن روز را روز رحمت نامید و از کار آنان جلوگیری کرد.<ref>شهیدی، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۳۹۲ش، ص۱۰۱.</ref> پیامبر(ص) به فرماندهان خود گفت از جنگ و خونریزی پرهیز کنند مگر در مقابل با کسانی که از درِ جنگ درآیند.<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۹۱ش، ص۴۶۰.</ref>
محمدحسین طباطبایی و ناصر مکارم شیرازی از مفسران شیعه، سوره نصر را بر فتح مکه تطبیق کرده، معتقدند فتح مکه بزرگ‌ترین پیروزی پیامبر بود که در اثر آن بنیان شرک از جزیرة العرب برچیده شد و مردمان دسته دسته به پیامبر ایمان آوردند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۳۷۶؛ مکارم شیرازی، نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۹۴.</ref>
به باور برخی نویسندگان در جریان فتح مکه، قریشیان مکه در ظاهر ایمان آوردند، اما تسلیم شدن آنها نوعی عقب‌نشینی استراتژیک بود<ref>صمدی، «بازکاوی نقش قبایل قریش در جهت کسب قدرت با تأکید بر جریانات فتح مکه تا سقیفه»، ص۱۱.</ref> تا بتوانند در پوشش خلافت اسلامی قدرت را از بنی‌هاشم بازپس‌گیرند.<ref>صمدی، «بازکاوی نقش قبایل قریش در جهت کسب قدرت با تأکید بر جریانات فتح مکه تا سقیفه»، ص۲۶.</ref>
[[پرونده:اذان بلال در فتح مکه کتاب سیره النبی قرن یازدهم.jpg|بندانگشتی| [[اذان]] گفتن [[بلال]] در [[مکه]] در کتاب سیرةالنبی که در قرن یازدهم هجری به دستور سلطان مراد سوم حاکم عثمانی و توسط سید سلیمان کسیم پاشا تهیه شده است|300x300پیکسل]]


==ورود سپاه اسلام به مکه==
==ورود سپاه اسلام به مکه==
confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۴

ویرایش