سکوت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==جایگاه و اهمیت== | ==جایگاه و اهمیت== | ||
به‌باور [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، آیات ۱۰ و [[آیه ۲۳ سوره مریم|۲۳]] تا [[آیه ۲۶ سوره مریم|۲۶]] سوره مریم و [[آیه ۴۱ سوره آل‌عمران]]، بیانگر جایگاه سکوت در قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۹۹-۳۰۱.</ref> [[شیخ حر عاملی]] در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]] با بیان روایاتی به جایگاه و اهمیت سکوت پرداخته و آن را [[مستحب]] دانسته است.<ref>حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۸۲.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] با استناد به روایاتی، سکوت را یکی از بهترین عبادت‌ها<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۷۸.</ref> و زبان را کلید ورود به هر خوبی و بدی معرفی کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۴۹.</ref> [[شیخ صدوق]] در خصوص ارزش سکوت با استناد به روایتی، شخص ساکت را نیکوکار معرفی کرده است.<ref>شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۶۴.</ref> در [[حدیث|روایات اسلامی]] و کتب اخلاقی آثاری برای سکوت ذکر شده که برخی از آن‌ها عبارت است از: نورانیت قلب،<ref>مکارم شیرازی، اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۲.</ref> استواری عقل و عمق‌بخشی به تفکر،<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۰۲.</ref> حفظ شخصيت، ابهّت، وقار<ref>حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۸۷.</ref> و مصونیت از آفات و گناهان زبان.<ref>فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۱۹۹.</ref> | به‌باور [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، آیات ۱۰ و [[آیه ۲۳ سوره مریم|۲۳]] تا [[آیه ۲۶ سوره مریم|۲۶]] سوره مریم و [[آیه ۴۱ سوره آل‌عمران]]، بیانگر جایگاه سکوت در قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۹۹-۳۰۱.</ref> [[شیخ حر عاملی]] در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]] با بیان روایاتی به جایگاه و اهمیت سکوت پرداخته و آن را [[مستحب]] دانسته است.<ref>حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۸۲.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] با استناد به روایاتی، سکوت را یکی از بهترین عبادت‌ها<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۷۸.</ref> و زبان را کلید ورود به هر خوبی و بدی معرفی کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۴۹.</ref> [[شیخ صدوق]] در خصوص ارزش سکوت با استناد به روایتی، شخص ساکت را نیکوکار معرفی کرده است.<ref>شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۶۴.</ref> | ||
در [[حدیث|روایات اسلامی]] و کتب اخلاقی آثاری برای سکوت ذکر شده که برخی از آن‌ها عبارت است از: نورانیت قلب،<ref>مکارم شیرازی، اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۲.</ref> استواری عقل و عمق‌بخشی به تفکر،<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۰۲.</ref> حفظ شخصيت، ابهّت، وقار<ref>حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۸۷.</ref> و مصونیت از آفات و گناهان زبان.<ref>فیض کاشانی، المحجة البیضاء، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۱۹۹.</ref> | |||
سکوت در علوم دیگری همچون [[فقه]] و [[اصول فقه]] نیز کاربرد داشته است.<ref>نگاه کنید: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۷، ص۱۲۵؛ موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۲ق، ج۴، ص۵۰۱؛ حکیم، حقائق الأصول، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۶.</ref> | سکوت در علوم دیگری همچون [[فقه]] و [[اصول فقه]] نیز کاربرد داشته است.<ref>نگاه کنید: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۷، ص۱۲۵؛ موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۲ق، ج۴، ص۵۰۱؛ حکیم، حقائق الأصول، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۶.</ref> | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
سکوت | سکوت در علم [[اخلاق]] به بازداشتن زبان از پُرگويى، سخنان لغو و بيهوده و گفتارهاى اضافى و غير لازم،<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۰۴.</ref> در [[فقه]] به سخن نگفتن،<ref>موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۲ق، ج۴، ص۵۰۰.</ref> در [[اصول فقه]] به سکوتِ [[عصمت|معصوم(ع)]]<ref>حکیم، حقائق الأصول، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۲.</ref> و سكوت [[شارع]] در مقام بيانِ حكم<ref>حکیم، حقائق الأصول، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۶.</ref> معنا شده است. | ||
به‌گفته مکارم شیرازی، کلمه صَمت با کلمه سكوت به یک معنى تفسیر شده<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۰۶.</ref> ولی منظور از سکوت ترک مطلق کلام و منظور از صمت ترک اضافه کلام است؛ به اعتقاد ایشان، آنچه که ارزش معنوی دارد صَمت است نه سکوت.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۰۶.</ref> | |||
سکوت به‌همراه تفکر سفارش شده<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۷۵.</ref> و منشأ سکوت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] چهار چيز دانسته شده: بردبارى، هشدار، سنجش و تفكّر<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۱۵۳.</ref> | |||
{{جعبه نقل قول|عنوان=[[امام حسين(ع)]]:| نقل‌قول = سكوت رسول خدا صلى اللّه عليه و آله بر اساس چهار چيز بود: بردبارى، هشدار، سنجش و تفكّر، اما سنجيدن و اندازه‌گيرى آن حضرت در نگريستن و گوش دادن به سخن همۀ مردم يكسان بود و اما تفكّرش در اين بود كه چه مى‌ماند و چه از بين مى‌رود. و حلم و صبر در آن حضرت جمع بود از اين رو هيچ چيز او را خشمناک و ناراحت نمى‌كرد و هشدار آن حضرت به چهار چيز بود: هشدار به كار نيك تا از آن پيروى كنند، ترك كار بد تا از آن خوددارى كنند، كوشش براى نظرى كه باعث صلاح امّتش باشد و اقدام به آنچه براى آنان جامع خير دنيا و آخرت است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۱۵۳.</ref>|عرض=۳۰۰px|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2}} | {{جعبه نقل قول|عنوان=[[امام حسين(ع)]]:| نقل‌قول = سكوت رسول خدا صلى اللّه عليه و آله بر اساس چهار چيز بود: بردبارى، هشدار، سنجش و تفكّر، اما سنجيدن و اندازه‌گيرى آن حضرت در نگريستن و گوش دادن به سخن همۀ مردم يكسان بود و اما تفكّرش در اين بود كه چه مى‌ماند و چه از بين مى‌رود. و حلم و صبر در آن حضرت جمع بود از اين رو هيچ چيز او را خشمناک و ناراحت نمى‌كرد و هشدار آن حضرت به چهار چيز بود: هشدار به كار نيك تا از آن پيروى كنند، ترك كار بد تا از آن خوددارى كنند، كوشش براى نظرى كه باعث صلاح امّتش باشد و اقدام به آنچه براى آنان جامع خير دنيا و آخرت است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۱۵۳.</ref>|عرض=۳۰۰px|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2}} | ||
==احکام فقهی== | ==احکام فقهی== | ||