توسل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''توسّل''' واسطه قرار دادن شخص یا چیزی نزد [[خدا|خداوند]]، برای [[تقرب]] به او و برآورده شدن حاجت‌ها است. توسل از آموزه‌های اعتقادی [[شیعه]] و بسیاری از [[اسلام|مسلمانان]] است. توسل با آموزه [[شفاعت]] پیوند نزدیکی دارد و این دو آموزه معمولاً همراه یکدیگر ذکر می‌شوند.

به اعتقاد شیعیان، اهمیت توسل برخاسته از امر الاهی در [[قرآن]] و نیز [[حدیث|احادیث]] پرشماری از [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت(ع)]] است. در [[دعا|دعاها]] و [[زیارت|زیارات]] [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] نیز مضامین توسل بسیار به چشم می‌خورد که معروف‌ترین آنها [[دعای توسل]] است.

در دوره معاصر، [[وهابیت|وهابی‌ها]] به پیروی از [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن تیمیه]] اشکالاتی را دربارهٔ توسل مطرح کرده‌اند که علمای شیعه و غالب [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] این اشکالات را نپذیرفته‌ و آنها را نقد کرده‌اند.

توسل از باورهای مشترک مسلمانان است.<ref>سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۲۹۳.</ref> [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] مشروعیت اصل آن را مورد اتفاق همه مسلمانان دانسته است.<ref>ابن‌تیمیه، قاعدة جلیلة فی التوسل والوسیلة، ۱۴۲۲ق، ص۱۶.</ref> تقی‌الدین سُبکی (درگذشت: ۷۵۶ق)، عالم شافی اهل مصر، در کتاب [[شفاء السقام فی زیارة خیر الانام (کتاب)|شِفاء السَّقام]]، مجادله و نزاع درباره آن را مجادله در ضروریات دانسته است.<ref>سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۳۱۸.</ref> [[جعفر سبحانی]] نیز اصل توسل به اسباب در حیات بشری را امری فطری دانسته است.<ref>سبحانی، التوسل مفهومه وأقسامه وحکمه فی الشریعة الإسلامیة الغرّاء، ۱۳۷۴ش، ص۱۸.</ref> گفته می‌شود آموزه توسل در میان فِرَق و اصناف اسلامی، به‌ویژه در میان [[امامیه]] و تا اندازه‌ای صوفیه امری رایج بوده است و از قرن هفتم و هشتم قمری برخی عالمان [[سلفی]]، به‌ویژه ابن‌تیمیه، نسبت به برخی انواع توسل انتقاداتی وارد کردند و همین امر سبب گردید تا میان شیعه و برخی گروه‌های معتدل اهل سنت با سلفیه منازعاتی در باب مشروعیت توسل در شرع اسلام ایجاد شد و آثاری در ردّ دیدگاه آنان تألیف گردید.<ref>حمیری، التأمل فی حقیقة التوسل، ۱۴۲۸ق، ص۴۸؛ پاکتچی، «توسل»، ص۳۶۲.</ref> از جمله این آثار کتاب شفاء السقام نوشته تقی‌الدین سُبْکی بود که در ردّ آراء عالمان سلفی، به‌ویژه در باب توسل، نگاشته شد.<ref>سبکی، شفاء السقام، ۱۴۱۹ق، ص۵۹-۶۱.</ref>