سکوت: تفاوت میان نسخه‌ها

{{اخلاق-عمودی}}

==جایگاه و اهمیت==

به‌باور [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]]، آیات ۱۰ و [[آیه ۲۳ سوره مریم|۲۳]] تا [[آیه ۲۶ سوره مریم|۲۶]] سوره مریم و [[آیه ۴۱ سوره آل‌عمران]]، بیانگر جایگاه سکوت در قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۹۹-۳۰۱.</ref> [[شیخ حر عاملی]] در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعة]] با بیان روایاتی به جایگاه و اهمیت سکوت پرداخته و آن را [[مستحب]] دانسته است.<ref>حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۰۹ق، ج‏۱۲، ص۱۸۲.</ref> [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] سکوت را یکی از بهترین عبادت‌ها<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۷۸.</ref> و زبان را کلید ورود به هر خوبی و بدی معرفی کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۴۹.</ref> [[شیخ صدوق]] در خصوص ارزش سکوت با استناد به روایتی، شخص ساکت را نیکوکار معرفی کرده است.<ref>شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۶۴.</ref>‏ سکوت در علوم دیگری همچون [[فقه]] و [[اصول فقه]] نیز کاربرد داشته است.<ref>نگاه کنید: نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش،‌ ج۱۷، ص۱۲۵؛ موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۲ق، ج۴، ص۵۰۱؛ حکیم، حقائق الأصول‏، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۶.</ref>

{{جعبه نقل قول|عنوان=[[امام حسين(ع)]]:| نقل‌قول = سكوت رسول خدا صلى اللّه عليه و آله بر اساس چهار چيز بود: بردبارى، هشدار، سنجش و تفكّر، اما سنجيدن و اندازه‌گيرى آن حضرت در نگريستن و گوش دادن به سخن همۀ مردم يكسان بود و اما تفكّرش در اين بود كه چه مى‌ماند و چه از بين مى‌رود. و حلم و صبر در آن حضرت جمع بود از اين رو هيچ چيز او را خشمناک و ناراحت نمى‌كرد و هشدار آن حضرت به چهار چيز بود: هشدار به كار نيك تا از آن پيروى كنند، ترك كار بد تا از آن خوددارى كنند، كوشش براى نظرى كه باعث صلاح امّتش باشد و اقدام به آنچه براى آنان جامع خير دنيا و آخرت است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۶، ص۱۵۳.</ref>|عرض=۳۰۰px|رنگ پس‌زمینه=#d3f2f2}}

==آثار سکوت==

*نورانیت قلب<ref>مکارم شیرازی، اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين)، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۰۲.</ref>

*استواری عقل و عمق‌بخشی به تفکر<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۳۰۲.</ref>

==احکام فقهی==

[[مجتهد|فقیهان شیعه]] در ابواب مختلف [[فقه]] همچون [[نماز]]، [[روزه]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[معاملات]]، [[قرض]]، [[ازدواج]]، [[لعان]] و [[قضاوت]] مسائل مربوط به سکوت (صحبت نکردن) را بیان کرده‌اند<ref>موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۲ق، ج۴، ص۵۰۱.</ref> که بخشی از آن‌ها، عبارت است از:

*به‌گفته [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، مشهور فقیهان شیعه، سکوت [[بکارت|دختر باكره]] در برابر پيشنهاد [[ازدواج]] را نشانۀ رضايت او به ازدواج تلقى كرده‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش،‌ ج۲۹، ص۲۰۳.</ref>

*سكوت كردن و گوش دادن به آيات قرآن كريم هنگام [[تلاوت قرآن|تلاوت]] قارى، [[مستحب]] دانسته شده است.<ref>موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۲ق، ج۴، ص۵۰۱.</ref>

*[[روزه سکوت|روزه‌ سكوت]]؛ بدين گونه كه روزه‌دار، سكوت را جزء نيّت روزه قرار دهد، [[حرام]] دانسته شده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش،‌ ج۱۷، ص۱۲۵.</ref>

===اصول فقه===

*سكوت در مقام بيان: سكوت [[شارع]] در مقام بيانِ حكم باعث می‌شود که نسبت به خصوصيات و قيود محتمل در حکم، نوعى ظهور و اطلاق به‌وجود آید كه براى نفى خصوصيات، مى‌توان بدان استناد كرد.<ref>حکیم، حقائق الأصول‏، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷۶.</ref>

*سکوت [[عصمت|معصوم(ع)]] در برابر گفتار یا رفتاری است که در حضورش انجام می‌شود و نشانه عدم مخالفت او با آن است. تقریر معصوم در کنار قول و فعل معصوم زیرمجموعه [[سنت]] قرار گرفته است.<ref>حکیم، حقائق الأصول‏، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۲.</ref>