مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مهدویت'''، [[موعودباوری]] به معنای اعتقاد به یک نجات‌بخش است که در [[آخرالزمان]] برای نجات و رهایی انسان‌ها و برقراری صلح و عدالت خواهد آمد. اعتقاد به منجی، در ادیان و ملل و اقوام مختلف و با آیین‌ها و فرهنگ‌های کاملاً متفاوت وجود دارد و در آنها منجی موعود و نجات‌بخش به اَشکال و صور گوناگون و متنوعی مطرح شده است. در میان این گروه‌ها، [[شیعه]] به ظهور [[ امام مهدی عجل الله تعالی فرجه |حضرت مهدی(عج)]] معتقد است. | {{اعتقادات شیعه}}'''مهدویت'''، [[موعودباوری]] به معنای اعتقاد به یک نجات‌بخش است که در [[آخرالزمان]] برای نجات و رهایی انسان‌ها و برقراری صلح و عدالت خواهد آمد. اعتقاد به منجی، در ادیان و ملل و اقوام مختلف و با آیین‌ها و فرهنگ‌های کاملاً متفاوت وجود دارد و در آنها منجی موعود و نجات‌بخش به اَشکال و صور گوناگون و متنوعی مطرح شده است. در میان این گروه‌ها، [[شیعه]] به ظهور [[ امام مهدی عجل الله تعالی فرجه |حضرت مهدی(عج)]] معتقد است. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
مسئله اختلاف مردم درباره اعتقاد به مهدویت ([[سوره شوری|شوری]]،۱۸)<ref group="یادداشت">المحجه، ص۳۳۲: مفضل بن عمر نقل می‌کند که امام صادق (ع) به من فرمودند:ای مفضل! اهل عراق این آیه را چگونه می‌خوانند؟ عرضه داشتم آقای من کدام آیه را، فرمود قول خدای تعالی یستعجل بها الذین لا یؤمنون بها و... عرض کردم آقای من همینطور می‌خوانند. حضرت فرمودند: وای بر تو! می‌دانی که معنای این آیه چیست؟ عرض کردم: خدا و رسول و فرزند رسول او بهتر می‌دانند. | مسئله اختلاف مردم درباره اعتقاد به مهدویت ([[سوره شوری|شوری]]،۱۸)<ref group="یادداشت">المحجه، ص۳۳۲: مفضل بن عمر نقل می‌کند که امام صادق (ع) به من فرمودند:ای مفضل! اهل عراق این آیه را چگونه می‌خوانند؟ عرضه داشتم آقای من کدام آیه را، فرمود قول خدای تعالی یستعجل بها الذین لا یؤمنون بها و... عرض کردم آقای من همینطور می‌خوانند. حضرت فرمودند: وای بر تو! می‌دانی که معنای این آیه چیست؟ عرض کردم: خدا و رسول و فرزند رسول او بهتر می‌دانند. | ||
حضرت فرمودند: بخدا سوگند (معنای این آیه) جز قیام حضرت قائم (عج) نیست پس چگونه کسی که به آن ایمان ندارد عجله می‌کند، به خدا سوگند جز مؤمنان نسبت به آن عجله نکنند.</ref> و همچنین سرگردانی مردم در تشخیص حق([[سوره یونس|یونس]]،۵)<ref group="یادداشت">نعمانی در کتاب غیبت خود(ص ۲۲۶) پیرامون این آیه از امام صادق (ع) چنین نقل می‌کند: شخصی (به نام عبدالرحمان بن مسلمه جریری) به امام صادق (ع) گفت: (مخالفین) ما را توبیخ و سرزنش می‌کنند و دروغگو می‌شمارند به خاطر این که می‌گوییم: (قبل از ظهور) دو صیحه خواهد بود، آنها می‌گویند: از کجا معلوم می‌شود که کدام حقیقت است و کدام باطل؟ حضرت فرمودند: در پاسخ آنها چه می‌گویید؟ | حضرت فرمودند: بخدا سوگند (معنای این آیه) جز قیام حضرت قائم (عج) نیست پس چگونه کسی که به آن ایمان ندارد عجله می‌کند، به خدا سوگند جز مؤمنان نسبت به آن عجله نکنند.</ref> و همچنین سرگردانی مردم در تشخیص حق([[سوره یونس|یونس]]،۵)<ref group="یادداشت">نعمانی در کتاب غیبت خود(ص ۲۲۶) پیرامون این آیه از امام صادق (ع) چنین نقل می‌کند: شخصی (به نام عبدالرحمان بن مسلمه جریری) به امام صادق (ع) گفت: (مخالفین) ما را توبیخ و سرزنش می‌کنند و دروغگو می‌شمارند به خاطر این که می‌گوییم: (قبل از ظهور) دو صیحه خواهد بود، آنها می‌گویند: از کجا معلوم می‌شود که کدام حقیقت است و کدام باطل؟ حضرت فرمودند: در پاسخ آنها چه می‌گویید؟ | ||
عرض کردم: چیزی در رد آنها نمی‌گوییم: فرمودند: بگویید: کسی که از قبل به آن ایمان داشته باشد آن را تصدیق خواهد کرد، همانا خدای عزوجل می‌فرماید: أَفَمَن یهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یتَّبَعَ أَمَّن لا یهِدِّی إِلاَّ أَن یهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیفَ تَحْکُمُونَ ترجمه: پس، آيا كسى كه به سوى حق رهبرى مى‌كند سزاوارتر است مورد پيروى قرار گيرد يا كسى كه راه نمى‌نمايد مگر آنكه [خود] هدايت شود؟ شما را چه شده، چگونه داورى مى‌كنيد؟ </ref> و قساوت دل ها([[سوره حدید|حدید]]،۱۶)<ref group="یادداشت">نعمانی در کتاب غیبة خود درباره این آیه از امام صادق (علیه‌السلام) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: این آیه که در سوره حدید است (آیه بالا) درباره ا هل زمان غیبت نازل شده است، در ادامه فرمودند: همانا منظور از اَمَد دوران غیبت است (که به خاطر طولانی شدن آن دل‌های مردم قساوت می‌گیرد و بسیاری از مردم [[فاسق]] می‌شوند).</ref> و انکار و تکذیب امام زمان در عصر غیبت([[سوره فرقان|فرقان]]،۱۱)<ref group="یادداشت">شیخ صدوق در کتاب شریف کمال الدین از حضرت سجاد (علیه‌السلام) چنین نقل می‌کند که فرمودند: قائم ما دو غیبت دارد (اشاره به غیب صغری و کبری) یکی طولانی‌تر از دیگری... که غیبت دوم آنقدر طول خواهد کشید که تا اینکه بیشتر گروندگان به این امر از او برخواهند گشت (او را تکذیب می‌کنند و می‌گویند اصلا متولد نشده) پس بر آن اعتقاد (اعتقاد به وجود امام زمان (عج) </ref> ثابت نمی‌ماند مگر کسی که یقینش قوی و معرفتش صحیح باشد و نسبت به ما اهل بیت تسلیم باشد.</ref> از جمله موضوعاتی است که [[تفسیر قرآن|مفسران]] از [[شیعه]] به آیات مختلفی در [[قرآن|قرآن کریم]] استناد می‌کنند. | عرض کردم: چیزی در رد آنها نمی‌گوییم: فرمودند: بگویید: کسی که از قبل به آن ایمان داشته باشد آن را تصدیق خواهد کرد، همانا خدای عزوجل می‌فرماید: أَفَمَن یهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَن یتَّبَعَ أَمَّن لا یهِدِّی إِلاَّ أَن یهْدَی فَمَا لَکُمْ کَیفَ تَحْکُمُونَ ترجمه: پس، آيا كسى كه به سوى حق رهبرى مى‌كند سزاوارتر است مورد پيروى قرار گيرد يا كسى كه راه نمى‌نمايد مگر آنكه [خود] هدايت شود؟ شما را چه شده، چگونه داورى مى‌كنيد؟ </ref> و قساوت دل ها([[سوره حدید|حدید]]،۱۶)<ref group="یادداشت">نعمانی در کتاب غیبة خود درباره این آیه از امام صادق (علیه‌السلام) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: این آیه که در سوره حدید است (آیه بالا) درباره ا هل زمان غیبت نازل شده است، در ادامه فرمودند: همانا منظور از اَمَد دوران غیبت است (که به خاطر طولانی شدن آن دل‌های مردم قساوت می‌گیرد و بسیاری از مردم [[فاسق]] می‌شوند).</ref> و انکار و تکذیب امام زمان در عصر غیبت([[سوره فرقان|فرقان]]،۱۱)<ref group="یادداشت">شیخ صدوق در کتاب شریف کمال الدین از حضرت سجاد (علیه‌السلام) چنین نقل می‌کند که فرمودند: قائم ما دو غیبت دارد (اشاره به غیب صغری و کبری) یکی طولانی‌تر از دیگری... که غیبت دوم آنقدر طول خواهد کشید که تا اینکه بیشتر گروندگان به این امر از او برخواهند گشت (او را تکذیب می‌کنند و می‌گویند اصلا متولد نشده) پس بر آن اعتقاد (اعتقاد به وجود امام زمان (عج) </ref> ثابت نمی‌ماند مگر کسی که یقینش قوی و معرفتش صحیح باشد و نسبت به ما اهل بیت تسلیم باشد.<nowiki></ref></nowiki> از جمله موضوعاتی است که [[تفسیر قرآن|مفسران]] از [[شیعه]] به آیات مختلفی در [[قرآن|قرآن کریم]] استناد می‌کنند. | ||
نشانه‌های ظهور هم موضوعی است که مفسران به آن اشاره می‌کنند؛ کشتار بی‌سابقه مردم([[سوره مریم|مریم]]،۳۷)<ref group="یادداشت">در تفسیر عیاشی،ج۱، ص۶۴ از امام باقر (ع) روایت است که فرمود: قبل از ظهور حضرت مهدی(عج) سالی است که در هر یک از سرزمین‌های عرب اختلاف خواهد بود، و به راستی اهل شام نیز با هم اختلاف کنند، پس سفیانی و همدستانش خروج کنند و بر گروهی از اختلاف کنندگان پیروز شوند و چنان کشتاری راه بیندازند که هیچ کشتاری بمانند آن نبوده باشد و مردی از گروه مغلوب سفیانی متواری می‌شود و به دمشق می‌آید پس او و همراهانش را نیز به طوری می‌کشند که کسی را آنطور نکشته باشند و این است معنی قول خداوند که می‌فرماید: فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِن بَینِهِمْ فَوَیلٌ لِّلَّذِینَ کَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ یوْمٍ عَظِیمٍ.</ref> | نشانه‌های ظهور هم موضوعی است که مفسران به آن اشاره می‌کنند؛ کشتار بی‌سابقه مردم([[سوره مریم|مریم]]،۳۷)<ref group="یادداشت">در تفسیر عیاشی،ج۱، ص۶۴ از امام باقر (ع) روایت است که فرمود: قبل از ظهور حضرت مهدی(عج) سالی است که در هر یک از سرزمین‌های عرب اختلاف خواهد بود، و به راستی اهل شام نیز با هم اختلاف کنند، پس سفیانی و همدستانش خروج کنند و بر گروهی از اختلاف کنندگان پیروز شوند و چنان کشتاری راه بیندازند که هیچ کشتاری بمانند آن نبوده باشد و مردی از گروه مغلوب سفیانی متواری می‌شود و به دمشق می‌آید پس او و همراهانش را نیز به طوری می‌کشند که کسی را آنطور نکشته باشند و این است معنی قول خداوند که می‌فرماید: فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِن بَینِهِمْ فَوَیلٌ لِّلَّذِینَ کَفَرُوا مِن مَّشْهَدِ یوْمٍ عَظِیمٍ.</ref> | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[عبدالله جوادی آملی|آیت الله جوادی آملی]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]]:{{سخ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[عبدالله جوادی آملی|آیت الله جوادی آملی]] از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]]:{{سخ}} | ||
اسلام در سه بخش برنامه دارد؛ بخش «ملی» که مربوط به مسلمانان است، بخش «منطقه ای» که موحدان عالم را شامل می شود و بخش «بین المللی» که مخاطب آن همه انسان ها اعم از موحد و غیرموحد هستند، مهدویت از جمله موضوعات بین المللی اسلام است. | اسلام در سه بخش برنامه دارد؛ بخش «ملی» که مربوط به مسلمانان است، بخش «منطقه ای» که موحدان عالم را شامل می شود و بخش «بین المللی» که مخاطب آن همه انسان ها اعم از موحد و غیرموحد هستند، مهدویت از جمله موضوعات بین المللی اسلام است. | ||
| منبع = منبع: https://javadi.esra.ir/fa/w/]]| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | | منبع = منبع: https://javadi.esra.ir/fa/w/<nowiki>]]</nowiki>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
*اسلام در سه بخش برنامه دارد؛ بخش «ملی» که مربوط به مسلمانان است، بخش «منطقه ای» که موحدان عالم را شامل می شود و بخش «بین المللی» که مخاطب آن همه انسان ها اعم از موحد و غیرموحد هستند، مهدویت از جمله موضوعات بین المللی اسلام است.* | *اسلام در سه بخش برنامه دارد؛ بخش «ملی» که مربوط به مسلمانان است، بخش «منطقه ای» که موحدان عالم را شامل می شود و بخش «بین المللی» که مخاطب آن همه انسان ها اعم از موحد و غیرموحد هستند، مهدویت از جمله موضوعات بین المللی اسلام است.* | ||
| خط ۱۸۱: | خط ۱۸۱: | ||
همچنین [[حاکم نیشابوری]]، از محدثان بزرگ اهل سنت، در کتاب [[المستدرک علی الصحیحین]]، صدها حدیث را ذکر می‌کند که بر اساس شرایط این دو کتاب صحیح‌اند؛ ولی در آنها نیامده‌اند.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۷۵</ref> | همچنین [[حاکم نیشابوری]]، از محدثان بزرگ اهل سنت، در کتاب [[المستدرک علی الصحیحین]]، صدها حدیث را ذکر می‌کند که بر اساس شرایط این دو کتاب صحیح‌اند؛ ولی در آنها نیامده‌اند.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۱۷۵</ref> | ||
منحصر دانستن احادیث صحیح در این دو کتاب، به معنای تشکیک و تردید در همه کتاب‌های حدیثی دیگر است. | منحصر دانستن احادیث صحیح در این دو کتاب، به معنای تشکیک و تردید در همه کتاب‌های حدیثی دیگر است. | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۸: | ||
همچنین این آفت، دامن [[نبوت]] را نیز گرفته است و بسیار دیده می‌شود که عده‌ای ادعای پیامبری می‌کنند. آیا می‌توان به سبب این ادعاها دست از آموزه نبوت برداشت؟ | همچنین این آفت، دامن [[نبوت]] را نیز گرفته است و بسیار دیده می‌شود که عده‌ای ادعای پیامبری می‌کنند. آیا می‌توان به سبب این ادعاها دست از آموزه نبوت برداشت؟ | ||
== مهدویت؛ رویکردها و تحولات گفتمانی== | ==مهدویت؛ رویکردها و تحولات گفتمانی== | ||
مفهوم مهدویت آموز‌ۀ مشترک میان فرق اسلامی است. مهدی‌باوری را حتی می‌توان در سایر ادیان آسمانی هم مشاهده کرد. این مفهوم در طول تاریخ دچار تطور شده و همواره یک معنا نداشته. هرچند در نصوص دینی و توسط شخص [[پیامبر اسلام|پیامبر]]، هم مفهوم مهدویت و هم مصداق آن دقیقاً مشخص شده بود، اما در طول تاریخ شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، سبب شد مدعیان مختلف مهدویت ظهور کنند و حتی تعریف جدیدی از آن ارائه شود. همین امر حتی باعث پیدایش مذاهب و فرق مختلف مذهبی همچون [[کیسانیه]]، [[واقفیه]]، [[مبارکیه]] و ادیانی مثل [[قادریه]] و [[بهائیت]] شده است.<ref>فرمانیان، گونه‌شناسی کارکردی مفهوم مهدویت با تکیه بر گزارشات تاریخی، ص۱۴۹</ref> | مفهوم مهدویت آموز‌ۀ مشترک میان فرق اسلامی است. مهدی‌باوری را حتی می‌توان در سایر ادیان آسمانی هم مشاهده کرد. این مفهوم در طول تاریخ دچار تطور شده و همواره یک معنا نداشته. هرچند در نصوص دینی و توسط شخص [[پیامبر اسلام|پیامبر]]، هم مفهوم مهدویت و هم مصداق آن دقیقاً مشخص شده بود، اما در طول تاریخ شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، سبب شد مدعیان مختلف مهدویت ظهور کنند و حتی تعریف جدیدی از آن ارائه شود. همین امر حتی باعث پیدایش مذاهب و فرق مختلف مذهبی همچون [[کیسانیه]]، [[واقفیه]]، [[مبارکیه]] و ادیانی مثل [[قادریه]] و [[بهائیت]] شده است.<ref>فرمانیان، گونه‌شناسی کارکردی مفهوم مهدویت با تکیه بر گزارشات تاریخی، ص۱۴۹</ref> | ||
| خط ۲۴۳: | خط ۲۴۲: | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
[[فهرست آیات مهدویت]] | [[فهرست آیات مهدویت]] | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||