پرش به محتوا

حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۸ مهٔ ۲۰۲۳
جز
خط ۷۵: خط ۷۵:
{{همچنین| خبر واحد|حدیث متواتر}}
{{همچنین| خبر واحد|حدیث متواتر}}


احدیث اقسام گوناگونی دارد. در تقسیمی، به واحد و متواتر تقسیم می‌شود: خبر واحد به حدیثی می‌گویند که تعداد راویانش به‌اندازه‌ای نیست که به صدور آن از [[چهارده معصوم|معصوم]] قطع پیدا شود و قرینه‌ای دیگری نیز وجود ندارد که سبب یقین به صدور آن شود.<ref>مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۴۴۷.</ref> خبر واحد، از لحاظ صدور از ناحیه معصوم، ظنی است و در مقابلِ حدیث متواتر قرار دارد.<ref>مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۴۴۷.</ref> متواتر به حدیثی می‌گویند که شمار روایانش به‌حدی است که قطع پیدا می‌کنیم از معصوم نقل شده است.<ref>فضلی، اصول‌الحدیث، ۱۴۲۰ق، ص۷۲-۷۳.</ref>
احادیث را برای بررسی حجیت یا اعتبار آن‌ها به اقسام مختلفی تقسیم می‌کنند. در تقسیمی آن‌ها را دو نوعِ واحد و متواتر می‌دانند: خبر واحد به حدیثی می‌گویند که تعداد راویانش به‌اندازه‌ای نیست که به صدور آن از [[چهارده معصوم|معصوم]] یقین پیدا شود و قرینه‌ای دیگری نیز وجود ندارد که سبب یقین به صدور آن شود.<ref>مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۴۴۷.</ref> خبر واحد، از لحاظ صدور از ناحیه معصوم، ظنی است و در مقابلِ حدیث متواتر قرار دارد.<ref>مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ص۴۴۷.</ref> متواتر به حدیثی می‌گویند که شمار روایانش به‌حدی است که قطع پیدا می‌کنیم از معصوم نقل شده است.<ref>فضلی، اصول‌الحدیث، ۱۴۲۰ق، ص۷۲-۷۳.</ref>


خبر واحد، خود، اقسام و دسته‌بندی‌های مختلف دارد.<ref>نگاه کنید به شهید ثانی، البدایه فی علم الدرایه، ۱۴۲۱ق، ص۲۳تا۳۹.</ref> در یک دسته‌بندی با نظر به ویژگی‌های راویانش، آن را به چهار قسم اصلی تقسیم کرده‌اند: [[حدیث صحیح|صحیح]]، [[حدیث حسن|حَسَن]]، [[حدیث موثق|مُوَثَّق]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]]:<ref>شهید ثانی، البدایه فی علم الدرایه، ۱۴۲۱ق، ص۲۳و۲۴.</ref>
خبر واحد، خود، اقسام و دسته‌بندی‌های مختلف دارد.<ref>نگاه کنید به شهید ثانی، البدایه فی علم الدرایه، ۱۴۲۱ق، ص۲۳تا۳۹.</ref> در یک دسته‌بندی با نظر به ویژگی‌های راویانش، آن را به چهار قسم اصلی تقسیم کرده‌اند: [[حدیث صحیح|صحیح]]، [[حدیث حسن|حَسَن]]، [[حدیث موثق|مُوَثَّق]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]].<ref>شهید ثانی، البدایه فی علم الدرایه، ۱۴۲۱ق، ص۲۳و۲۴.</ref>


* خبر صحیح، حدیثی است که همه راویان سلسلهٔ سندش [[امامیه|امامی]] و [[ثقه]] باشند.<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۲.</ref>
در دسته‌بندی دیگری، با نظر به یقینی یا ظنی بودن، خبر واحد را به دو قسم تقسیم می‌کنند: خبری که قرائنی به‌همراه دارد که انسان به صدور آن از معصوم یقین پیدا می‌کند و خبری چنین نیست.<ref>فضلی، اصول‌الحدیث، ۱۴۲۰ق، ص۸۴-۸۵.</ref> از جمله قرائنی که به‌عقیده برخی عالمان شیعه موجب یقینی بودن خبر واحد می‌شود، عبارت است از: مطابقت با عقل، مطابقت با قرآن، مطابقت با اجماع مسلمانان یا شیعیان.<ref>فضلی، اصول‌الحدیث، ۱۴۲۰ق، ص۸۴-۸۵.</ref>
* خبر حسن، حدیثی است که همه راویان سلسلهٔ سندش امامی هستند؛ اما همه آنها ثقه دانسته نشده‌اند.<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۲.</ref>
* خبر موثق یا قوی، به حدیثی می‌گویند که همه راویان سلسلهٔ سندش دوازده‌امامی نیستند؛ اما همه ثقه‌اند.<ref>فیض کاشانی، الوافی، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۲۲.</ref>
* خبر ضعیف، خبر واحدی است که شرایط لازم برای اقسام بالا را نداشته باشد؛ مثلاً در سلسهٔ سند راویانش، راوی‌ای باشد که نه دوازده‌امامی است، نه ثقه.<ref>شهید ثانی، البدایه فی علم الدرایه، ۱۴۲۱ق، ص۲۳و۲۴.</ref>


[[حدیث مسند|مُسند]]، متصل، [[حدیث مرفوع|مرفوع]]، مُعَنعَن، مُعَلَّق، مشهور، غریب، [[حدیث (اقسام)|مقبول]]، مقطوع، [[حدیث مرسل|مُرسَل]] و [[حدیث موضوع|موضوع]] (جعلی) از دیگر اصطلاحات در خصوص خبر واحد است که زیرمجموعه اقسام اصلی بالا قرار می‌گیرند.<ref>شهید ثانی، البدایه فی علم الدرایه، ۱۴۲۱ق، ص۲۶تا۳۹.</ref>
خبر متواتر را هم در دو قسمِ لفظی و معنوی جای می‌دهند: متواتر لفظی آن است که مضمونی را با الفاظ و عبارات یکسان روایت کنند؛ مانند حدیث [[خطبه غدیر|«من کنت مولاه فهذا علی مولاه»]]. متواتر معنوی آن است که مضمونی مشترک، با عبارات و الفاظ گوناگون نقل شود؛<ref>سبحانی، اصول الحدیث و احکامه، دار احیاء التراث العربی، ص۳۵.</ref> مانند احادیث مربوط به [[ظهور امام زمان|ظهور مهدی]] که الفاظشان مختلف است و به حد تواتر نمی‌رسد؛ اما مضمون مشترکشان در خصوص ظهور مهدی متواتر است.<ref>فضلی، اصول‌الحدیث، ۱۴۲۰ق، ص۸۰.</ref>


=== چه احادیثی معتبرند؟ ===
=== چه احادیثی معتبرند؟ ===
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش