۵٬۳۴۱
ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
'''بِعثَت''' برگزیدهشدن [[حضرت محمد(ص)]] به [[نبوت|پیامبری]] و آغاز رسالت اوست که بنابر مشهور، در [[۲۷ رجب]] سال چهلم [[عام الفیل]] روی داده است. از اینرو در فرهنگ شیعی، ۲۷ رجب بهعنوان «عید مبعث» گرامی داشته میشود. بعثت پیامبر سرآغاز [[اسلام|دین اسلام]] و مقدمه برچیدهشدن بتپرستی از [[حجاز]] بود. | '''بِعثَت''' برگزیدهشدن [[حضرت محمد(ص)]] به [[نبوت|پیامبری]] و آغاز رسالت اوست که بنابر مشهور، در [[۲۷ رجب]] سال چهلم [[عام الفیل]] روی داده است. از اینرو در فرهنگ شیعی، ۲۷ رجب بهعنوان «عید مبعث» گرامی داشته میشود. بعثت پیامبر سرآغاز [[اسلام|دین اسلام]] و مقدمه برچیدهشدن بتپرستی از [[حجاز]] بود. | ||
== واژهشناسی == | ==واژهشناسی== | ||
بعثت به معنای برگزیدن فردی به [[پیامبری]] از سوی خدا و آغاز دوره نبوتش است. هرچند بعثت درباره برگزیدن همه پیامبران به نبوت کاربرد دارد اما از آن برگزیدن حضرت محمد به پیامبری به ذهن متبادر میشود.<ref>نگاه کنید به: مطیع، «بعثت»، ص۷۹-۲۸۰.</ref> از اینرو در فرهنگ اسلامی، روز مبعث به روزی گفته میشود که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] به رسالت مبعوث شده است.<ref> همایی، «مبعث بعثت رسول اکرم(ص)»، ص۴۴.</ref> بعثت در لغت به معنای برانگیختن است<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۲۹۶.</ref> همچنین به معنای ارسال<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۱۲.</ref> و روانه کردن نیز آمده است.<ref>راغب اصفهانی، معجم مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> | بعثت به معنای برگزیدن فردی به [[پیامبری]] از سوی خدا و آغاز دوره نبوتش است. هرچند بعثت درباره برگزیدن همه پیامبران به نبوت کاربرد دارد اما از آن برگزیدن حضرت محمد به پیامبری به ذهن متبادر میشود.<ref>نگاه کنید به: مطیع، «بعثت»، ص۷۹-۲۸۰.</ref> از اینرو در فرهنگ اسلامی، روز مبعث به روزی گفته میشود که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] به رسالت مبعوث شده است.<ref> همایی، «مبعث بعثت رسول اکرم(ص)»، ص۴۴.</ref> بعثت در لغت به معنای برانگیختن است<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۲۹۶.</ref> همچنین به معنای ارسال<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۱۲.</ref> و روانه کردن نیز آمده است.<ref>راغب اصفهانی، معجم مفردات الفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق، ص۱۳۲-۱۳۳.</ref> | ||
بعثت در [[قرآن کریم]]، به معنای برانگیختن و فرستادن [[پیامبران]] برای هدایت مردم<ref>سوره بقره، آیه ۲۱۳؛ سوره نحل، آیه ۳۶؛ سوره اسراء، آیه ۱۷.</ref> و نیز [[حشر]] مردگان به کار رفته است.<ref>سوره یس، آیه ۵۲؛ سوره بقره، آیه ۵۶؛ سوره حج، آیه۷.</ref> در قرآن کریم از بعثت پیامبر(ص) تعبیر به منت شده است. {{یادداشت| لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ترجمه:خداوند بر مؤمنان منت نهاد [= نعمت بزرگی بخشید] هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت؛ که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هر چند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند. آل عمران ۱۶۴}} منّت از ریشه «مَنّ»، به معناى سنگى است كه براى وزن كردن اجسام به كار مىرود و اعطاكردن هر نعمت سنگين و گرانبهايى را منّت گويند. وبعثت پیامبر(ص) به واسطه آثار وبرکات فراوانی که دارد نیز منت یعنی نعمتی بسیار بزرگ معرفی شده است.<ref>المصطفوي، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج۱۱، ص۱۸۲، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، تهران ۱۳۶۸ش.</ref> | بعثت در [[قرآن کریم]]، به معنای برانگیختن و فرستادن [[پیامبران]] برای هدایت مردم<ref>سوره بقره، آیه ۲۱۳؛ سوره نحل، آیه ۳۶؛ سوره اسراء، آیه ۱۷.</ref> و نیز [[حشر]] مردگان به کار رفته است.<ref>سوره یس، آیه ۵۲؛ سوره بقره، آیه ۵۶؛ سوره حج، آیه۷.</ref> در قرآن کریم از بعثت پیامبر(ص) تعبیر به منت شده است. {{یادداشت| لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ترجمه:خداوند بر مؤمنان منت نهاد [= نعمت بزرگی بخشید] هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت؛ که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هر چند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند. آل عمران ۱۶۴}} منّت از ریشه «مَنّ»، به معناى سنگى است كه براى وزن كردن اجسام به كار مىرود و اعطاكردن هر نعمت سنگين و گرانبهايى را منّت گويند. وبعثت پیامبر(ص) به واسطه آثار وبرکات فراوانی که دارد نیز منت یعنی نعمتی بسیار بزرگ معرفی شده است.<ref>المصطفوي، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج۱۱، ص۱۸۲، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، تهران ۱۳۶۸ش.</ref> | ||
== زمان و مکان بعثت پیامبر(ص) == | ==زمان و مکان بعثت پیامبر(ص)== | ||
[[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی|264x264px|غار حراء، محل بعثت پیامبر(ص) که در [[کوه نور]] مکه واقع شده است.]] | ||
بعثت پیامبر اکرم(ص) بنابر مشهور در ۴۰ سالگی و بنا به قولی، در ۴۳ سالگی حضرت محمد(ص) رخ داده است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۴۶.</ref> | بعثت پیامبر اکرم(ص) بنابر مشهور در ۴۰ سالگی و بنا به قولی، در ۴۳ سالگی حضرت محمد(ص) رخ داده است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۴۶.</ref> | ||
طبق گفته مورخان، بعثت چهل سال پس از [[عام الفیل]] و بیستمین سال حکومت [[خسرو پرویز]] بر [[ایران]] روی داده است. برخی از منابع ۱۷ یا [[۱۸ رمضان]]، یا یکی از روزهای [[ربیع الاول]] را روز بعثت دانستهاند،<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، [۱۳۸۳ق]، ج۱، ص۳۸۵؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۲، ص۲۹۳.</ref> و قول مشهور در میان [[شیعه|شیعیان]] [[۲۷ رجب]] است.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ص۱۸، ص۱۹۰؛ عاملی، الصحيح من سیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۰.</ref> پیامبر در [[غار حرا]] به نبوت رسید. | طبق گفته مورخان، بعثت چهل سال پس از [[عام الفیل]] و بیستمین سال حکومت [[خسرو پرویز]] بر [[ایران]] روی داده است. برخی از منابع ۱۷ یا [[۱۸ رمضان]]، یا یکی از روزهای [[ربیع الاول]] را روز بعثت دانستهاند،<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، [۱۳۸۳ق]، ج۱، ص۳۸۵؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۵؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۲، ص۲۹۳.</ref> و قول مشهور در میان [[شیعه|شیعیان]] [[۲۷ رجب]] است.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ص۱۸، ص۱۹۰؛ عاملی، الصحيح من سیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۰.</ref> پیامبر در [[غار حرا]] به نبوت رسید. | ||
== ماجرای آغاز رسالت پیامبر== | ==ماجرای آغاز رسالت پیامبر== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقلقول = [[عبدالحسین زرینکوب]]:{{-}}'''«در پایان روزگار ساسانیان که ایران و بیزانس دو دولت بزرگ آن روز جهان، آخرین رمق خود را ... از دست داده بودند ... در سرزمین حجاز که تقریبا فراموش عالمی بود نیروی تازهیی پدید آمد که بزودی بالید و بر کشید و دیری نپایید که طومار قدرتهای بزرگ جهان را درهم نوشت.»'''<ref>زرینکوب، بامداد اسلام، ۱۳۶۹ش، ۹.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پسزمینه =#FFF9E7| گیومه نقلقول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = | نقلقول = [[عبدالحسین زرینکوب]]:{{-}}'''«در پایان روزگار ساسانیان که ایران و بیزانس دو دولت بزرگ آن روز جهان، آخرین رمق خود را ... از دست داده بودند ... در سرزمین حجاز که تقریبا فراموش عالمی بود نیروی تازهیی پدید آمد که بزودی بالید و بر کشید و دیری نپایید که طومار قدرتهای بزرگ جهان را درهم نوشت.»'''<ref>زرینکوب، بامداد اسلام، ۱۳۶۹ش، ۹.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پسزمینه =#FFF9E7| گیومه نقلقول =| تراز منبع = چپ}} | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
البته روایات دیگری وجود دارد که پیامبر(ص) را ناآشنا به فضای [[وحی]] و ارتباط با فرشتگان معرفی میکند: نگاه ناباورانه پیامبر(ص) به حادثه [[وحی]] و ترس از پریشان خاطری یا [[جن]] زدگی، مشورت با [[خدیجه]] و تأییدگرفتن از [[ورقة بن نوفل]] به عنوان شاهد پیامبری او و آرام شدن حضرت با دلداری وی، مضامین این دسته از روایات است<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۲۳۸؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۱۷؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۲۹۹</ref> این دسته از روایات با سیر رشد و فضای تربیتی حاکم بر پیامبر(ص) و بصیرت و بینش او نسبت به وظیفه سنگین رسالت، ناسازگار دانسته شده است.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۸-۳۰۲؛ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۲۲۳-۲۲۵.</ref> | البته روایات دیگری وجود دارد که پیامبر(ص) را ناآشنا به فضای [[وحی]] و ارتباط با فرشتگان معرفی میکند: نگاه ناباورانه پیامبر(ص) به حادثه [[وحی]] و ترس از پریشان خاطری یا [[جن]] زدگی، مشورت با [[خدیجه]] و تأییدگرفتن از [[ورقة بن نوفل]] به عنوان شاهد پیامبری او و آرام شدن حضرت با دلداری وی، مضامین این دسته از روایات است<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ج۱، ص۲۳۸؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۱۷؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۲۹۹</ref> این دسته از روایات با سیر رشد و فضای تربیتی حاکم بر پیامبر(ص) و بصیرت و بینش او نسبت به وظیفه سنگین رسالت، ناسازگار دانسته شده است.<ref>مرتضی عاملی، الصحیح، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۹۸-۳۰۲؛ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۲۲۳-۲۲۵.</ref> | ||
== جایگاه بعثت در فرهنگ شیعی== | ==جایگاه بعثت در فرهنگ شیعی== | ||
[[پرونده:تمبر مبعث.jpg | [[پرونده:تمبر مبعث.jpg| تمبر یادبود مبعث|قاب]] | ||
در فرهنگ [[شیعی]] ۲۷ رجب به عنوان عید مبعث شناخته میشود و جشنهایی به همین مناسبت برگزار میگردد. این روز در [[ایران]] و برخی از مناطق [[عراق]]<ref>[http://www.alshuhadaa.com/readtxt7186.htm النجف تعطّل الدوام الیوم بمناسبة المبعث النبوی]، سایت مؤسسة الشهداء.</ref> تعطیل رسمی است. | در فرهنگ [[شیعی]] ۲۷ رجب به عنوان عید مبعث شناخته میشود و جشنهایی به همین مناسبت برگزار میگردد. این روز در [[ایران]] و برخی از مناطق [[عراق]]<ref>[http://www.alshuhadaa.com/readtxt7186.htm النجف تعطّل الدوام الیوم بمناسبة المبعث النبوی]، سایت مؤسسة الشهداء.</ref> تعطیل رسمی است. | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
{| class="wikitable" style="width: 100%; background:#F6F9FF; font-size:100%; border:9px; text-align: justify;" | {| class="wikitable" style="width: 100%; background:#F6F9FF; font-size:100%; border:9px; text-align: justify;" | ||
|- | |- | ||
|colspan="2" style="padding: 0 0 0 10px; background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;"| | | colspan="2" style="padding: 0 0 0 10px; background:#FFF7F0; text-align:center; font-size:100%; font-weight:bold;" |اعمال شب و روز مبعث | ||
|- | |- | ||
| شب بیست و هفتم | |شب بیست و هفتم | ||
| | | | ||
*[[غسل]] کردن | *[[غسل]] کردن | ||
* خواندن دعای اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُك بِالتَّجَلِّى الْأَعْظَمِ فِى هٰذِهِ اللَّيْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ، وَالْمُرْسَلِ الْمُكَرَّمِ... | *خواندن دعای اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُك بِالتَّجَلِّى الْأَعْظَمِ فِى هٰذِهِ اللَّيْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ، وَالْمُرْسَلِ الْمُكَرَّمِ... | ||
*[[زیارت امیرالمومنین(ع)]] | *[[زیارت امیرالمومنین(ع)]] | ||
*خواندن دوازده رکعت نماز که در هر رکعت سورههای [[سوره حمد|حمد]]، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]] را یکبار و نیز [[سوره اخلاص|اخلاص]] چهار بار خوانده میشود و بعد از اتمام نماز، گفته شود: "لا اله الا الله والله اکبر الحمدلله وسبحان الله ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم"<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۸ش، ص۲۴۸-۲۵۳.</ref> | *خواندن دوازده رکعت نماز که در هر رکعت سورههای [[سوره حمد|حمد]]، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]] را یکبار و نیز [[سوره اخلاص|اخلاص]] چهار بار خوانده میشود و بعد از اتمام نماز، گفته شود: "لا اله الا الله والله اکبر الحمدلله وسبحان الله ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم"<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۸ش، ص۲۴۸-۲۵۳.</ref> | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
|روز بیست و هفتم | |روز بیست و هفتم | ||
| | | | ||
* [[غسل]] کردن | *[[غسل]] کردن | ||
* [[روزه]] گرفتن | *[[روزه]] گرفتن | ||
* [[صلوات]] فرستادن | *[[صلوات]] فرستادن | ||
* زیارت امیرالمومنین(ع) | *زیارت امیرالمومنین(ع) | ||
* [[زیارت پیامبر(ص)]] | *[[زیارت پیامبر(ص)]] | ||
* خواندن دوازده رکعت نماز که در هر رکعت [[سوره حمد]] و [[سوره یس|یس]] را بخواند پس از نماز، چهار بار سوره حمد را بخواند و سپس چهار بار بگوید: "لا اله الا الله والله اکبر والحمد لله وسبحان الله ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم" و بعد چهار بار بگوید: " [[الله]] ربی لا اشرک به شیئا"<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۸ش، ص۲۵۳-۲۵۵.</ref> | *خواندن دوازده رکعت نماز که در هر رکعت [[سوره حمد]] و [[سوره یس|یس]] را بخواند پس از نماز، چهار بار سوره حمد را بخواند و سپس چهار بار بگوید: "لا اله الا الله والله اکبر والحمد لله وسبحان الله ولا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم" و بعد چهار بار بگوید: " [[الله]] ربی لا اشرک به شیئا"<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۸ش، ص۲۵۳-۲۵۵.</ref> | ||
|} | |} | ||
=== مبعث در اشعار=== | ===مبعث در اشعار=== | ||
* [[حافظ]] | *[[حافظ]] | ||
{{شعر}}{{ب|ستارهای بدرخشید و ماه مجلس شد| | {{شعر}}{{ب|ستارهای بدرخشید و ماه مجلس شد| | ||
دل رمیده ما را رفیق و مونس شد}} | دل رمیده ما را رفیق و مونس شد}} | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
{{ب|نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت| | {{ب|نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت| | ||
به غمزه مسئله آموز صد مُدرّس شد}}{{پایان شعر}} <ref>دیوان حافظ، ۱۳۸۷ش، ص۱۶۷.</ref> | به غمزه مسئله آموز صد مُدرّس شد}}{{پایان شعر}} <ref>دیوان حافظ، ۱۳۸۷ش، ص۱۶۷.</ref> | ||
* ژولیده نیشابوری: | *ژولیده نیشابوری: | ||
{{شعر}}{{ب|آن شب سکوت خلوت غار حرا شکست| | {{شعر}}{{ب|آن شب سکوت خلوت غار حرا شکست| | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
{{ب|با خواندن نخوانده الفبا، طلسم جهل| | {{ب|با خواندن نخوانده الفبا، طلسم جهل| | ||
در سرزمین رکن و مقام عصا شکست}} {{پایان شعر}} | در سرزمین رکن و مقام عصا شکست}} {{پایان شعر}} | ||
* حمید رضا برقعی: | *حمید رضا برقعی: | ||
{{شعر}}{{ب|بشر رسید به آیین راستین امشب| | {{شعر}}{{ب|بشر رسید به آیین راستین امشب| | ||
خدا نمود برون، دست از آستین امشب}} | خدا نمود برون، دست از آستین امشب}} | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
*تاریخ اسلام: عرصهی دگراندیشی و گفتوگو (عصر بعثت). این کتاب نوشته حسین علیزاده و عبدالمجید معادیخواه در سال ۱۳۷۸ش منتشر گردید. کتاب با محوریت شرح رویدادهای مهم تاریخ اسلام و عصر بعثت با استناد به منابع تاریخی به منظور فراهم ساختن زمینه آشنایی مخاطب با زندگی پر فراز و فرود [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] است. | *تاریخ اسلام: عرصهی دگراندیشی و گفتوگو (عصر بعثت). این کتاب نوشته حسین علیزاده و عبدالمجید معادیخواه در سال ۱۳۷۸ش منتشر گردید. کتاب با محوریت شرح رویدادهای مهم تاریخ اسلام و عصر بعثت با استناد به منابع تاریخی به منظور فراهم ساختن زمینه آشنایی مخاطب با زندگی پر فراز و فرود [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] است. | ||
* ای جامه بر سر کشیده برخیز!: داستان بعثت پیامبر(ص)، نویسنده محمدرضا سرشار، تصویرگر محمدحسین صلواتیان، تهران: پیام آزادی. | *ای جامه بر سر کشیده برخیز!: داستان بعثت پیامبر(ص)، نویسنده محمدرضا سرشار، تصویرگر محمدحسین صلواتیان، تهران: پیام آزادی. | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشتها}} | {{یادداشتها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند. | * قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند. | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون== | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7863 دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7863 دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | ||
{{اسلام}} | {{اسلام}} |