دفاع مشروع: تفاوت میان نسخه‌ها
←شرایط عمومی دفاع مشروع
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
به باور فقها، در مشروع بودن دفع تهاجم، فرقی بین اینکه حمله‌کننده، حیوان باشد یا انسان،<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۵، ص۵۶.</ref> مسلمان باشد یا کافر، عاقل باشد یا دیوانه، کودک باشد یا بزرگ‌سال<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۷۵.</ref> آزاد باشد یا [[عبد و امه|برده]] وجود ندارد.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۶۷.</ref> و شرایطی را برای دفاع ذکر کرده‌اند: | به باور فقها، در مشروع بودن دفع تهاجم، فرقی بین اینکه حمله‌کننده، حیوان باشد یا انسان،<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۱۵، ص۵۶.</ref> مسلمان باشد یا کافر، عاقل باشد یا دیوانه، کودک باشد یا بزرگ‌سال<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۷۵.</ref> آزاد باشد یا [[عبد و امه|برده]] وجود ندارد.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۶۷.</ref> و شرایطی را برای دفاع ذکر کرده‌اند: | ||
*قطعی بودن وقوع تجاوز: از نظر فقها با شروع به تجاوز، موضوع دفاع مشروع، مُسلَّم و قطعی می‌شود<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۷۹.</ref> بنابراین تسلیم شدن در مقابل مهاجم را جایز نمی‌دانند<ref>فاضل هندی، كشف اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۱۰، ص۶۴۹.</ref> و خون مهاجم در حال هجوم را بر مدافع مباح دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۳۱۴.</ref> | *قطعی بودن وقوع تجاوز: از نظر فقها با شروع به تجاوز، موضوع دفاع مشروع، مُسلَّم و قطعی می‌شود<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۷۹.</ref> بنابراین تسلیم شدن در مقابل مهاجم را جایز نمی‌دانند<ref>فاضل هندی، كشف اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۱۰، ص۶۴۹.</ref> و خون مهاجم در حال هجوم را بر مدافع مباح دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۳۱۴.</ref> | ||
*امکان‌پذیر بودن تجاوز: اگر کسی قصد تجاوز دارد؛ ولی یا امکان عمل به قصد خود را نداشته باشد (مانند اینکه بین مدافع و مهاجم مانعی وجود داشته باشد) و یا | *امکان‌پذیر بودن تجاوز: اگر کسی قصد تجاوز دارد؛ ولی یا امکان عمل به قصد خود را نداشته باشد (مانند اینکه بین مدافع و مهاجم مانعی وجود داشته باشد) و یا عقلاً امکان تجاوز نباشد؛ در چنین شرایطی، دیگر دفاع جایز نیست.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۶۲۵.</ref> | ||
*قدرت داشتن مهاجم بر تجاوز: به اعتقاد فقها اگر متجاوز دست از تجاوز کشید یا قدرت و توانایی بر | *قدرت داشتن مهاجم بر تجاوز: به اعتقاد فقها اگر متجاوز دست از تجاوز کشید یا قدرت و توانایی بر تجاوزش را از دست داد؛ مدافع حق دفاع ندارد.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۹۶۷؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۴۶۶.</ref> | ||
*ضروری بودن دفاع: به باور فقها مدافع تنها در صورتی حق استفاده از زور و قدرت دارد که دفاع منوط به آن باشد و راه دیگری برای دفع خطر نباشد؛ بنابراین اگر با فرار کردن امکان حفظ جان باشد، باید فرار کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۴۶۴.</ref> شهید اول در [[کتاب الدروس الشرعیه|کتاب الدروس الشرعیة]] نیز وجوب دفاع را به شرط ناتوانی از فرار مقید ساخته است.<ref>شهید اول، الدروس الشرعیه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۵۹.</ref> | *ضروری بودن دفاع: به باور فقها مدافع تنها در صورتی حق استفاده از زور و قدرت دارد که دفاع منوط به آن باشد و راه دیگری برای دفع خطر نباشد؛ بنابراین اگر با فرار کردن امکان حفظ جان باشد، باید فرار کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۴۶۴.</ref> شهید اول در [[کتاب الدروس الشرعیه|کتاب الدروس الشرعیة]] نیز وجوب دفاع را به شرط ناتوانی از فرار مقید ساخته است.<ref>شهید اول، الدروس الشرعیه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۵۹.</ref> | ||