دفاع مشروع: تفاوت میان نسخهها
←چیستی و جایگاه
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
در کتابهای فقهی دفاع مشروع با عنوان دفاع فردی (دفاع خاص)، در مقابل [[جهاد دفاعی|جهاد دفاعی]] (دفاع عام) قرار گرفته است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۸۰-۳۸۲؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۴۶۱.</ref> به عقیده [[جعفر کاشفالغطاء|کاشفالغطاء]] (درگذشت: [[سال ۱۲۲۸ هجری قمری|۱۲۲۸ق]])، احکام خاص جهاد بر دفاع مشروع بار نمیشود.<ref>کاشفالغطا، کشف الغطاء ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۹۲.</ref> عبدالقادر العوده (درگذشت: ۱۹۵۴م) پژوهشگر مصری، از «[[امر به معروف و نهی از منکر]]»، بهعنوان دفاع مشروع اجتماعی تعبیر میکند و دفاع فردی را در مقابل آن قرار داده است.<ref>عوده، التشریع الجنایی، دار الکتب العربی، ج۱، ص۴۷۳.</ref> | در کتابهای فقهی دفاع مشروع با عنوان دفاع فردی (دفاع خاص)، در مقابل [[جهاد دفاعی|جهاد دفاعی]] (دفاع عام) قرار گرفته است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۸۰-۳۸۲؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۴۶۱.</ref> به عقیده [[جعفر کاشفالغطاء|کاشفالغطاء]] (درگذشت: [[سال ۱۲۲۸ هجری قمری|۱۲۲۸ق]])، احکام خاص جهاد بر دفاع مشروع بار نمیشود.<ref>کاشفالغطا، کشف الغطاء ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۹۲.</ref> عبدالقادر العوده (درگذشت: ۱۹۵۴م) پژوهشگر مصری، از «[[امر به معروف و نهی از منکر]]»، بهعنوان دفاع مشروع اجتماعی تعبیر میکند و دفاع فردی را در مقابل آن قرار داده است.<ref>عوده، التشریع الجنایی، دار الکتب العربی، ج۱، ص۴۷۳.</ref> | ||
فقیهان احکام دفاع مشروع را در بخش پایانی «کتابُ الحُدود» مطرح کردهاند؛<ref>برای نمونه نگاه کنید به: محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۷۶.</ref> البته [[شیخ طوسی]] (درگذشت: ۴۶۰ق) در [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|کتاب المبسوط]]، مسائل مختلف مربوط به دفاع مانند گستره دفاع مشروع و تاثیر دفاع در رفع مسئولیت کیفری از مدافع را ذیل بخشی مستقل با عنوان «کتابُ الدَفع عن النَفس» آورده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۵۷.</ref> [[سید روحالله موسوی خمینی|امام خمینی]] (درگذشت: [[سال ۱۳۶۸ هجری شمسی|۱۳۶۸ش]]) نیز بحث دفاع از نفس و مال را در ذیل عنوان «امر به معروف و نهی از منکر» بررسی کرده است.<ref>امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۴۶۳.</ref> [[شیخ حر عاملی]] در [[وسائل الشیعة (کتاب)|کتاب وسائل الشیعه]]، روایاتی مربوط به دفاع مشروع را در بخشهای مربوط به [[جهاد]]،<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۱۵، ص۱۱۹.</ref> [[محاربه|حد محارب]]،<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۸، ص۳۲۰.</ref> [[قصاص]]،<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۹، ص۵۹.</ref> [[ضمان|موجبات ضِمان]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۹، ص۲۳۹.</ref> و دفاع<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۸، ص۳۸۱.</ref> جمعآوری کرده است. | فقیهان احکام دفاع مشروع را در بخش پایانی «کتابُ الحُدود» مطرح کردهاند؛<ref>برای نمونه نگاه کنید به: محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۷۶.</ref> البته [[شیخ طوسی]] (درگذشت: ۴۶۰ق) در [[المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب)|کتاب المبسوط]]، مسائل مختلف مربوط به دفاع مانند گستره دفاع مشروع و تاثیر دفاع در رفع مسئولیت کیفری از مدافع را ذیل بخشی مستقل با عنوان «کتابُ الدَفع عن النَفس» آورده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۵۷.</ref> [[سید روحالله موسوی خمینی|امام خمینی]] (درگذشت: [[سال ۱۳۶۸ هجری شمسی|۱۳۶۸ش]]) نیز بحث دفاع از نفس و مال را در ذیل عنوان «امر به معروف و نهی از منکر» بررسی کرده است.<ref>امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۴۶۳.</ref> [[شیخ حر عاملی]] (درگذشت: ۱۱۰۴ق) در [[وسائل الشیعة (کتاب)|کتاب وسائل الشیعه]]، روایاتی مربوط به دفاع مشروع را در بخشهای مربوط به [[جهاد]]،<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۱۵، ص۱۱۹.</ref> [[محاربه|حد محارب]]،<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۸، ص۳۲۰.</ref> [[قصاص]]،<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۹، ص۵۹.</ref> [[ضمان|موجبات ضِمان]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۹، ص۲۳۹.</ref> و دفاع<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۶ق، ج۲۸، ص۳۸۱.</ref> جمعآوری کرده است. | ||
==شرایط عمومی دفاع مشروع== | ==شرایط عمومی دفاع مشروع== |