Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۵۱
ویرایش
حدیث کنز مخفی: تفاوت میان نسخه‌ها
←تشکیک‌ها در اعتبار حدیث کنز
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
==تشکیک‌ها در اعتبار حدیث کنز== | ==تشکیک‌ها در اعتبار حدیث کنز== | ||
حدیث‌پژوهان | حدیث‌پژوهان این حدیث را عبارتی عرفانی می‌دانند که منافاتی با ارکان شریعت، [[قرآن]] و [[حدیث|احادیث]] ندارد؛<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۶ و ۱۸۳؛ خادم، «حدیث کنز مخفی و سیر تاریخی آن»، ص۱۷؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، ج۹، ص۱۲۸.</ref> ولی از لحاظ سندی و متنی نامعتبر و [[حدیث مضطرب|مضطرب]] است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، ج۹، ص۱۲۸؛ محسنی، افق اعلی، ۱۳۹۶ش، ج۱، ص۱۲۴؛ رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث «کنز مخفی»»، ص۱۱۸ و ۱۱۹.</ref> محققان علوم حدیث گفته‌اند شواهد فراوانی وجود دارد که حدیث کنز مخفی، [[حدیث قدسی]] نیست و به شواهدی تکیه کرده‌اند که عبارتند از: چالش‌برانگیز بودن الفاظ حدیث کنز، اذعان [[ابن‌عربی]] که منبع آن را عبارت از [[مکاشفه]] دانسته است، نیافتن هیچ‌گونه سند و منبع قابل ملاحظه حدیثی و دیدگاه محدثانی که آن را [[حدیث موضوع|جعلی]] دانسته‌اند.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۸۳.</ref> | ||
گفته شده حدیث کنز مخفی در [[کتب اربعه]] و [[صحاح سته]] و منابع حدیثی متقدم{{یاد|مانند: مسند احمد بن حنبل، الموطأ ابن مالک، معجم طبرانی (کبیر و صغیر)، نهج‌البلاغه، الامالی سید مرتضی و شیخ طوسی و شیخ مفید.}} یافت نمی‌شود.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۴.</ref> | گفته شده حدیث کنز مخفی در [[کتب اربعه]] و [[صحاح سته]] و منابع حدیثی متقدم{{یاد|مانند: مسند احمد بن حنبل، الموطأ ابن مالک، معجم طبرانی (کبیر و صغیر)، نهج‌البلاغه، الامالی سید مرتضی و شیخ طوسی و شیخ مفید.}} یافت نمی‌شود.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۴.</ref> در منابع حدیثی متأخر شیعه نیز{{یاد|مانند: کتاب‌های الوافی فیض کاشانی و وسائل الشیعه شیخ حر عاملی.}} تنها در [[بحار الانوار (کتاب)|کتاب بحار الانوار]] آمده که هیچ گونه سندی برای آن ذکر نشده است.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۵؛ مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث، ۱۴۰۰ش، ص۱۳۴.</ref> محققان گفته‌اند در کتاب احادیث قدسی [[شیخ حر عاملی]] به نام [[الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة (کتاب)|الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة]] نیز اثری از این حدیث یا مشابه آن به چشم نمی‌خورد.<ref>آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۵.</ref> از عالمان شیعه همچنین [[سید نورالله حسینی شوشتری|قاضی نورالله شوشتری]](درگذشت: [[سال ۱۰۱۹ هجری قمری|۱۰۱۹ق]])، [[علی نمازی شاهرودی]](درگذشت: [[سال ۱۳۶۴ هجری شمسی|۱۳۶۴ش]]) از کسانی هستند که گفته شده این حدیث را [[حدیث موضوع|جعلی]] دانسته‌اند.<ref name=":0">آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۶.</ref> | ||
[[ | برخی گفته‌اند این حدیث در منابع شیعی، نخستین بار در [[مشارق انوار الیقین (کتاب)|کتاب مشارق انوار الیقین]] اثر [[حافظ رجب برسی|حافظ رجب بُرسی]]، محدث و عارف [[شیعه]] قرن هشتم، آمده است.<ref>سیمایی، مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث، ۱۴۰۰ش، ص۱۳۴.</ref> [[سید عبدالله شبر]]<ref>شبر، مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار، قم، ج۲، ص۴۰۵.</ref> را تنها محدث شیعی قلمداد کرده‌اند که این حدیث را قدسی شمرده است.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۷.</ref> [[محمدتقی مجلسی]] را از کسانی دانسته‌اند که با وجود پذیرش خدشه‌های سندی‌ِ این حدیث، پیام و محتوای آن را قبول کرده است.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۹.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] این جمله را حتی در صورت معتبر بودن، یک [[خبر واحد]] دانسته که در مسائل عقیدتی کارساز نیست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۳۹۴ و ۳۹۵.</ref> برخی حسن ظن به مضمون حدیث کنز را ناشی از تکیه به [[آیه ۵۶ سوره ذاریات]] دانسته‌اند.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۲۰.</ref> | ||
[[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] را از نخستین کسانی از [[اهل سنت]] دانسته‌اند که دربرابر حسن ظن اهل تصوف به این حدیث ایستاد<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث «کنز مخفی»، ص۱۱۵.</ref> و آن‌را نامعتبر دانست.<ref>ابن‌تیمیه، الفتاوی الکبری، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۸.</ref> [[جلال‌الدین سیوطی]](درگذشت: [[سال ۹۱۱ هجری قمری|۹۱۱ق]])،<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۶.</ref> [[بدرالدین زرکشی|بدرالدین زَرکَشی]](درگذشت: [[سال ۷۹۴ هجری قمری|۷۹۴ق]])، [[شمس‌الدین سخاوی]](درگذشت: [[سال ۹۰۲ هجری قمری|۹۰۲ق]]) و [[ابن‌کنانی]](درگذشت: [[سال ۹۶۳ هجری قمری|۹۶۳ق]]){{یاد|مولف کتاب «تنزیة الشریعة المرفوعة عن الأخبار الشنیعة الموضوعة» که در موضوع احادیث جعلی نگاشته شده است. ابن کنانی حدیث کنز مخفی را در همین کتاب نامعتبر ذکر می‌کند. (آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۶.)}} از دیگر عالمان اهل‌سنت هستند که این حدیث را [[حدیث موضوع|جعلی]] دانسته‌اند.<ref name=":0" /> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||