Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۵۱
ویرایش
حدیث کنز مخفی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایشگر دیداری |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حدیث کَنز مخفی''' عنوانی است برای جمله‌ای پرکاربرد در نگاشته‌های [[عرفان نظری]] که فلسفه آفرینش مخلوقات را شناخت خداوند معرفی کرده است. این جمله در منابع عرفانی به عنوان [[حدیث قدسی]] تلقی شده و گفته شده پاسخ [[خدا]] به پرسش [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]] درباره علت خلق مخلوقات است | '''حدیث کَنز مخفی''' عنوانی است برای جمله‌ای پرکاربرد در نگاشته‌های [[عرفان نظری]] که فلسفه آفرینش مخلوقات را شناخت خداوند معرفی کرده است. این جمله در منابع عرفانی به عنوان [[حدیث قدسی]] تلقی شده و گفته شده پاسخ [[خدا]] به پرسش [[داوود (پیامبر)|داوود(ع)]] درباره علت خلق مخلوقات است. در این عبارت خدا خود را گنجی پنهان معرفی می‌کند که مخلوقات را خلق کرد تا او را بشناسند. | ||
بسیاری از [[عارف|عارفان]] و عالمان همچون [[ابن‌عربی]]، [[مولوی]]، [[سید حیدر آملی|سید حیدر آملی]]، [[ملاصدرا]]، [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]] و [[ملا احمد نراقی]] در آثار خود، به حدیث کنز مخفی پرداخته‌اند. از این حدیث در موضوع [[حکمت]] و هدف آفرینش، تبیین مفهوم [[تجلی]] و شناخت خداوند استفاده شده است. برخی این حدیث را به استناد گفته ابن‌عربی، حاصل [[مکاشفه]] او می‌دانند. [[رسائل اخوان الصفا]] قدیمی‌ترین متنی دانسته شده که به عبارت کنز مخفی استناد کرده است. | |||
پژوهشگران در بررسی‌های سندی و متنی، حدیث کنز مخفی را [[حدیث مضطرب|حدیثی مُضطَرِب]] و نامعتبر توصیف کرده‌اند که در منابع اولیه حدیثی، سخنی از آن به‌میان نیامده است. گفته شده این حدیث نخستین بار در [[بحار الانوار (کتاب)|کتاب بحار الانوار]] اثر [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] و به نقل برخی، در [[مشارق انوار الیقین (کتاب)|کتاب مشارق اَنوار الیقین]] اثر [[حافظ رجب برسی|حافظ رجب بُرسی]] نقل شده است. | |||
==حدیث کنز مخفی در عرفان== | ==حدیث کنز مخفی در عرفان== | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
[[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] را از نخستین کسانی از [[اهل سنت]] دانسته‌اند که دربرابر حسن ظن اهل تصوف به این حدیث ایستاد<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث «کنز مخفی»، ص۱۱۵.</ref> و آن‌را نامعتبر دانست.<ref>ابن‌تیمیه، الفتاوی الکبری، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۸.</ref> [[جلال‌الدین سیوطی]](درگذشت: [[سال ۹۱۱ هجری قمری|۹۱۱ق]])<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۶.</ref> [[بدرالدین زرکشی|بدرالدین زَرکَشی]](درگذشت: [[سال ۷۹۴ هجری قمری|۷۹۴ق]]) [[شمس‌الدین سخاوی]](درگذشت: [[سال ۹۰۲ هجری قمری|۹۰۲ق]]) [[ابن‌کنانی]](درگذشت: [[سال ۹۶۳ هجری قمری|۹۶۳ق]]){{یاد|مولف کتاب «تنزیة الشریعة المرفوعة عن الأخبار الشنیعة الموضوعة» که در موضوع احادیث جعلی نگاشته شده است. ابن کنانی حدیث کنز مخفی را در همین کتاب نامعتبر ذکر می‌کند. (آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۶.)}} از دیگر عالمان اهل‌سنت هستند که گفته شده این حدیث را [[حدیث موضوع|جعلی]] دانسته‌اند.<ref name=":0">آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۶.</ref> | [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] را از نخستین کسانی از [[اهل سنت]] دانسته‌اند که دربرابر حسن ظن اهل تصوف به این حدیث ایستاد<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث «کنز مخفی»، ص۱۱۵.</ref> و آن‌را نامعتبر دانست.<ref>ابن‌تیمیه، الفتاوی الکبری، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۸۸.</ref> [[جلال‌الدین سیوطی]](درگذشت: [[سال ۹۱۱ هجری قمری|۹۱۱ق]])<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۶.</ref> [[بدرالدین زرکشی|بدرالدین زَرکَشی]](درگذشت: [[سال ۷۹۴ هجری قمری|۷۹۴ق]]) [[شمس‌الدین سخاوی]](درگذشت: [[سال ۹۰۲ هجری قمری|۹۰۲ق]]) [[ابن‌کنانی]](درگذشت: [[سال ۹۶۳ هجری قمری|۹۶۳ق]]){{یاد|مولف کتاب «تنزیة الشریعة المرفوعة عن الأخبار الشنیعة الموضوعة» که در موضوع احادیث جعلی نگاشته شده است. ابن کنانی حدیث کنز مخفی را در همین کتاب نامعتبر ذکر می‌کند. (آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۶.)}} از دیگر عالمان اهل‌سنت هستند که گفته شده این حدیث را [[حدیث موضوع|جعلی]] دانسته‌اند.<ref name=":0">آریان‌فر، و نقی‌زاده، «بررسی و نقد سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۷۶.</ref> | ||
برخی گفته‌اند این حدیث در منابع شیعی برای نخستین بار در [[مشارق انوار الیقین (کتاب)|کتاب مشارق انوار الیقین]] آمده است.<ref>سیمایی، مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث، ۱۴۰۰ش، ص۱۳۴.</ref> [[سید عبدالله شبر]]<ref>شبر، مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار، قم، ج۲، ص۴۰۵.</ref> را تنها محدث شیعی که این حدیث را قدسی دانسته قلمداد کرده‌اند.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۷.</ref> [[محمدتقی مجلسی]] را از کسانی دانسته‌اند که با وجود پذیرش خدشه‌های سندی وارد بر این حدیث پیام و محتوای آن را قبول کرده است.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۹.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] این جمله را حتی در صورت معتبر بودن یک [[خبر واحد]] دانسته که در مسائل عقیدتی کارساز نیست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۳۹۴ و ۳۹۵.</ref> برخی حسن ظن به مضمون حدیث کنز را ناشی از تکیه به [[آیه ۵۶ سوره ذاریات]] دانسته‌اند.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۲۰.</ref> | برخی گفته‌اند این حدیث در منابع شیعی برای نخستین بار در [[مشارق انوار الیقین (کتاب)|کتاب مشارق انوار الیقین]] اثر [[حافظ رجب برسی|حافظ رجب بُرسی]]، محدث و عارف [[شیعه]] قرن هشتم، آمده است.<ref>سیمایی، مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث، ۱۴۰۰ش، ص۱۳۴.</ref> [[سید عبدالله شبر]]<ref>شبر، مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار، قم، ج۲، ص۴۰۵.</ref> را تنها محدث شیعی که این حدیث را قدسی دانسته قلمداد کرده‌اند.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۷.</ref> [[محمدتقی مجلسی]] را از کسانی دانسته‌اند که با وجود پذیرش خدشه‌های سندی وارد بر این حدیث پیام و محتوای آن را قبول کرده است.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۱۹.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] این جمله را حتی در صورت معتبر بودن یک [[خبر واحد]] دانسته که در مسائل عقیدتی کارساز نیست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۲، ص۳۹۴ و ۳۹۵.</ref> برخی حسن ظن به مضمون حدیث کنز را ناشی از تکیه به [[آیه ۵۶ سوره ذاریات]] دانسته‌اند.<ref>رستگار، «پژوهشی در سند و متن حدیث کنز مخفی»، ص۱۲۰.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||