معاد: تفاوت میان نسخه‌ها

== دلایل ضرورت و وقوع معاد ==

این دلیل از چند مقدمه تشکیل شده است و از میل [[فطرت|فطری]] عمومی بین انسان‌ها برای اثبات معاد بهره می‌گیرد.

:- هر انسانی میل به بقا و ماندگاری دارد؛

بنابراین، لازم است جهانی ابدی وجود داشته باشد تا میل به بقای انسان، در آن برآورده شود.<ref>فیض کاشانی، علم الیقین، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۸۲۷؛ خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۷۸ش، ص۱۸۶.</ref>

:- جهان و انسان، آفریده خداوند است؛

:- آفرینش خداوند، مانند سایر کارهای او، بی‌هدف و بیهوده نیست؛

<blockquote>{{متن قرآن|وَ ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَینَهُما لاعِبینَ* ما خَلَقْناهُما إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ لکنَّ أَکثَرَهُمْ لایَعْلَمُونَ* إِنَّ یوْمَ الْفَصْلِ میقاتُهُمْ أَجْمَعینَ|ترجمه=ما آسمان‌ها و زمین و آنچه را که در میان آن دو است بیهوده نیافریدیم. ما آن‌ها را جز به‌حق نیافریدیم، اما اکثر مردم نمی‌دانند. قطعا روز جدایی، وعده‌گاه همه آنان است.|سوره=[[سوره دخان|دخان]]|آیه=۳۸-۴۰}}</blockquote>

:- خداوند، رحیم است؛

:- رحمت خداوند، شامل تمام موجودات می‌شود؛

<blockquote>{{متن قرآن|قُلْ لِمَنْ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ کتَبَ عَلی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ لارَیبَ فیهِ الَّذینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لایُؤْمِنُونَ|ترجمه=بگو: «آنچه در آسمانها و زمین است از آنِ کیست؟» بگو: «از آنِ خداست» که رحمت را بر خویشتن واجب گردانیده است. یقیناً شما را در روز قیامت- که در آن هیچ شکی نیست- گِرد خواهد آورد. خودباختگان کسانیاند که ایمان نمی‌آورند..|سوره=[[سوره انعام|انعام]]|آیه=۱۲}}</blockquote>

:- یکی از صفات خداوند، [[عدل (کلام)|عدالت]] است؛

:- انسان در این دنیا در انتخاب و انجام کارهای خوب و بد آزاد است؛

<blockquote>{{متن قرآن|أَمْ حَسِبَ الَّذینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ کالَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَواءً مَحْیاهُمْ وَ مَماتُهُمْ ساءَ ما یَحْکمُونَ* وَ خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ لِتُجْزی کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ وَ هُمْ لایُظْلَمُونَ|ترجمه=آیا کسانی که مرتکب کارهای بد شده‌اند پنداشته‌اند که آنان را مانند کسانی قرار می‌دهیم که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند [به طوری‌که] زندگی آن‌ها و مرگشان یکسان باشد؟ چه بد داوری می‌کنند. و خدا آسمان‌ها و زمین را به حقّ آفریده است، و تا هرکسی به [موجب] آنچه به دست آورده پاداش یابد، و آنان مورد ستم قرار نخواهند گرفت.|سوره=[[سوره جاثیه|جاثیه]]|آیه=۲۱ و ۲۲}}</blockquote>

به نظر آیت‌الله جوادی آملی، انکار در مسایل جهان‌بینی و اعتقادی از جمله معاد غالباً برخاسته از عدم شناخت آن مسایل است. منکران معاد تصور عمیق و دقیقی از معنای معاد نداشتند و دلیل و منطق آنان، بعید شمردن معاد بود. آنان هیچ‌گاه حتی یک دلیل بر نفی و انکار معاد اقامه نکردند.<ref>جوادی آملی، معاد در قرآن (۱)، ۱۳۹۵ش، ص۹۵.</ref> با این حال، جهالت، غفلت از قدرت الهی،<ref>سبحانی و برنجکار، معارف و عقاید ۱ و ۲، ۱۳۹۷ش، ص۳۶۴و۳۶۵.</ref> میل بی‌بندوباری و عدم مسئولیت<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۳۴۲؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵، ص۷۳و۷۴.</ref> و میل به سلطه‌گری و قدرت‌طلبی<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵، ص۷۴.</ref> را از جمله اسباب انکار معاد شمرده‌اند. در آیه ۲۴ سوره جاثیه به جهالت،<ref>سبحانی و برنجکار، معارف و عقاید ۱ و ۲، ۱۳۹۷ش، ص۳۶۴و۳۶۵.</ref> در آیه ۳-۵ سوره قیامت به عامل میل به بی‌بندوباری و عدم مسئولیت<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ۱۳۸۴ش، ص۳۴۲؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵، ص۷۳و۷۴.</ref> و در آیه ۳۳ - ۳۸ سوره مؤمنون<ref>سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۸۳ش، ج۵، ص۷۵.</ref> به قدرت‌طلبی و سلطه‌گری اشاره شده است.