آیه نبأ: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه نَبَأ''' ([[سوره حجرات]]: ۶) در [[اصول فقه]]، به‌عنوان دلیلی بر حجیت [[خبر واحد]] بررسی می‌شود. بیشتر مفسران [[اسباب نزول|شأن‌نزول]] این آیه را درباره خبر [[ولید بن عقبه|ولید بن عُقبه]] مبنی بر خودداری [[بنی‌مصطلق (قبیله)|قبیله بنی‌مُصطَلَق]] از پرداخت [[زکات]] دانسته‌اند. پس از این انتشار این خبر آیه نبأ نازل شد و [[مسلمانان]] از خبر ولید تحقیق نموده و به نادرستی آن پی بردند.

== متن و ترجمه==

مفسران دو [[شأن نزول]] برای این آیه ذکر کرده‌اند: بیشترشان نوشته‌اند آیه در خصوص ولید بن عُقبه، نازل شده است که [[پیامبر اسلام(ص)]] او را برای جمع‌آوری [[زکات]]، به‌سوی [[بنی‌مصطلق (قبیله)|قبیله بنی‌مُصطَلَق]] اعزام کرده بود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۲، ص۱۵۳.</ref> به‌گفته [[فضل بن حسن طبرسی]] در  [[مجمع‌البیان]]، هنگامی که قبیله بنی‌مصطلق باخبر شدند که نماینده پیامبر(ص) به‌سوی آنان می‌آید، به استقبال او آمدند؛ اما ولید به‌جهت دشمنی‌ای که در [[جاهلیت]] با آنان داشت، تصور کرد آنان به‌قصد کشتنش آمده‌اند. ازاین‌رو نزد پیامبر(ص) بازگشت و گفت آن‌ها از پرداخت زکات خودداری کرده‌اند. پیامبر(ص) تصمیم گرفت با آنها پیکار کند که این آیه نازل شد و به مسلمانان دستور داد هرگاه فاسقی خبری آورد، درباره‌اش تحقیق کنند.<ref> طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۹۸.</ref>

برخی نیز گفته‌اند آیه درباره ماجرای تهمت به [[ماریه همسر پیامبر(ص)]] نازل شده است. در این داستان، [[امام علی(ع)]] که مأمور مجازات خاطی بود، از پیامبر(ص) پرسید که آیا می‌تواند در صورتی که مشاهداتش برخلاف گفته‌های دیگران بود، به شایعات اعتماد نکند. پیامبر(ص) هم به او چنین اجازه‌ای داد. در پایان معلوم شد که گناهی صورت نگرفته و شایعات [[دروغ]] بوده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۹۸و۱۹۹.</ref>

در [[اصول فقه]]، از آیه نبأ، برای اثبات حجیت [[خبر واحد]] بحث شده است. البته اصولیان در اثبات حجیت خبر واحد از طریق این آیه، اتفاق‌نظر ندارند. از جمله [[محمدحسین نائینی]] استناد به آن را برای اثبات حجیت خبر واحد، صحیح دانسته است؛<ref> نائینی، فوائدالاصول، ۱۳۷۶ش، ج‌۳، ص۱۸۷.</ref> اما [[شیخ انصاری]] بر این باور است که آیه، بر حجیت خبر واحد دلالت ندارد.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۱۶ق، ص۱۱۶-۱۳۶.</ref>

== پانویس ==