۱۴٬۸۹۸
ویرایش
امامان شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
←امام هادی(ع)
AliMurtazo (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
درباره شرح حال امامان شیعه و فضائل آنها کتب متعددی از سوی [[شیعه|شیعیان]] مانند [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الارشاد]] و [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الامامة]] و از سوی اهل سنت مانند [[ینابیع المودة لذوی القربی (کتاب)|ینابیع المودة]] و [[تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة (کتاب)|تذکرة الخواص]] نگارش شده است. | درباره شرح حال امامان شیعه و فضائل آنها کتب متعددی از سوی [[شیعه|شیعیان]] مانند [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الارشاد]] و [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الامامة]] و از سوی اهل سنت مانند [[ینابیع المودة لذوی القربی (کتاب)|ینابیع المودة]] و [[تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة (کتاب)|تذکرة الخواص]] نگارش شده است. | ||
== جایگاه و ویژگی‌ها== | ==جایگاه و ویژگی‌ها== | ||
باور به [[امامت امامان شیعه|امامتِ امامان دوازده‌گانه]] از اصول مذهب [[امامیه|شیعه اثنا عشری]] است.<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۰۳؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۷۸.</ref> از دیدگاه شیعیان امام از سوی [[خدا|خداوند]] و به وسیله [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] تعیین می‌شود.<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۵؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۸۱و۱۸۲.</ref> | باور به [[امامت امامان شیعه|امامتِ امامان دوازده‌گانه]] از اصول مذهب [[امامیه|شیعه اثنا عشری]] است.<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۰۳؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۷۸.</ref> از دیدگاه شیعیان امام از سوی [[خدا|خداوند]] و به وسیله [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] تعیین می‌شود.<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۵؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۸۱و۱۸۲.</ref> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
===ویژگی‌ها=== | ===ویژگی‌ها=== | ||
از دیدگاه شیعیان امامیه، برخی از ویژگی‌های امامان دوازده‌گانه از این قرار است:{{یاد|[[شیخ صدوق]] در کتاب الاعتقادات درباره [[امامان شیعه|امامان دوازه‌گانه]] می‌گوید: ما درباره آنان این‌گونه اعتقاداریم: آنان اولی الامر هستند که اطاعتشان واجب است، گواهان بر مردمند، دروازه‌ها و راه‌های رسیدن به خدا و راهنمایان به او هستند، خزانه علم الهی و مترجمان [[وحی]] او ارکان [[توحید]] اویند، [[عصمت|معصوم]] از خطا و لغزش و پاک از هرگونه رجس و ناپاکی، صاحبان [[معجزه|معجزات]] و نشانه‌های روشن و امان زمینیان و کشتی نجات‌بخش، بندگان مُکرم الهی که دوستی آنان [[ایمان]] و دشمنی با آنان [[کفر]] است، امرشان امر خدا و نهیشان نهی اوست، طاعت از آنان طاعت خدا و نافرمانی از آنان نافرمانی خداست و دوستشان دوست خدا و دشمنشان دشمن خداست... صدوق، الاعتقادات،۱۴۱۴ق، ص۹۴}} | از دیدگاه شیعیان امامیه، برخی از ویژگی‌های امامان دوازده‌گانه از این قرار است:{{یاد|[[شیخ صدوق]] در کتاب الاعتقادات درباره [[امامان شیعه|امامان دوازه‌گانه]] می‌گوید: ما درباره آنان این‌گونه اعتقاداریم: آنان اولی الامر هستند که اطاعتشان واجب است، گواهان بر مردمند، دروازه‌ها و راه‌های رسیدن به خدا و راهنمایان به او هستند، خزانه علم الهی و مترجمان [[وحی]] او ارکان [[توحید]] اویند، [[عصمت|معصوم]] از خطا و لغزش و پاک از هرگونه رجس و ناپاکی، صاحبان [[معجزه|معجزات]] و نشانه‌های روشن و امان زمینیان و کشتی نجات‌بخش، بندگان مُکرم الهی که دوستی آنان [[ایمان]] و دشمنی با آنان [[کفر]] است، امرشان امر خدا و نهیشان نهی اوست، طاعت از آنان طاعت خدا و نافرمانی از آنان نافرمانی خداست و دوستشان دوست خدا و دشمنشان دشمن خداست... صدوق، الاعتقادات،۱۴۱۴ق، ص۹۴}} | ||
* [[عصمت امامان|عصمت]]: امامان همانند پیامبر(ص) از هرگونه [[گناه]] و خطا معصوم هستند.<ref>نگاه کنید به: علامه حلی، كشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۴؛ فیاض لاهیجی، سرمايه ايمان در اصول اعتقادات، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۴و۱۱۵.</ref> | *[[عصمت امامان|عصمت]]: امامان همانند پیامبر(ص) از هرگونه [[گناه]] و خطا معصوم هستند.<ref>نگاه کنید به: علامه حلی، كشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۸۴؛ فیاض لاهیجی، سرمايه ايمان در اصول اعتقادات، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۴و۱۱۵.</ref> | ||
* [[برتری اهل‌بیت(ع)|افضلیت]]: از دیدگاه علمای شیعه امامان، پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبراسلام(ص)]]، افضل و برتر از [[پیامبران|پیامبران(ع)]]، [[فرشته|ملائکه]] و سایر مردم هستند.<ref>نگاه کنید به: صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۹۳؛ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۷۰ و ۷۱؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۹۷؛ شبر، حق الیقین، ۱۴۲۴ق، ص۱۴۹.</ref> روایات دال بر افضلیت ائمه(ع) بر جمیع مخلوقات، [[خبر مستفیض|مستفیض]] و بلکه [[تواتر|متواتر]] دانسته شده است.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۹۷؛ شبر، حق الیقین، ۱۴۲۴ق، ص۱۴۹.</ref> | *[[برتری اهل‌بیت(ع)|افضلیت]]: از دیدگاه علمای شیعه امامان، پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبراسلام(ص)]]، افضل و برتر از [[پیامبران|پیامبران(ع)]]، [[فرشته|ملائکه]] و سایر مردم هستند.<ref>نگاه کنید به: صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۹۳؛ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۷۰ و ۷۱؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۹۷؛ شبر، حق الیقین، ۱۴۲۴ق، ص۱۴۹.</ref> روایات دال بر افضلیت ائمه(ع) بر جمیع مخلوقات، [[خبر مستفیض|مستفیض]] و بلکه [[تواتر|متواتر]] دانسته شده است.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۹۷؛ شبر، حق الیقین، ۱۴۲۴ق، ص۱۴۹.</ref> | ||
* [[علم غیب]]: امامان از جانب خدا دارای علم غیب هستند.<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۵۵و۲۵۶ و ۲۶۰و۲۶۱؛ سبحانی، علم غیب، ۱۳۸۶ش، ص۶۳-۷۹.</ref> | *[[علم غیب]]: امامان از جانب خدا دارای علم غیب هستند.<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۵۵و۲۵۶ و ۲۶۰و۲۶۱؛ سبحانی، علم غیب، ۱۳۸۶ش، ص۶۳-۷۹.</ref> | ||
* [[ولایت تکوینی]] و [[ولایت تشریعی|تشریعی]]: بیشتر علمای شیعه امامیه بر اثبات ولایت تکوینی ائمه(ع) اذعان دارند.<ref>حمود، الفوائدالبهیة، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۱۷و۱۱۹.</ref> در اثبات ولایت تشریعی ائمه(ع) به معنای اولویت در تصرف بر اموال و نفوس مردم نیز اختلافی وجود ندارد.<ref>خویی، مصباح الفقاهة، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۸؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۳، ۱۳۵ و۱۴۱.</ref> بر اساس روایات واگذاری امور به پیامبر و امامان <ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۵-۲۶۸؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۳۸۳-۳۸۷.</ref> ولایت تشریعی به معنای حق تشریع و قانون‌گذاری نیز برای امامان ثابت است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: عاملی، الولایة التکوینیة والتشریعیة، ۱۴۲۸ق، ص۶۰-۶۳؛ مؤمن، «ولایة ولی المعصوم(ع)»، ص۱۰۰-۱۱۸؛ حسینی، میلانی، اثبات الولایة العامة، ۱۴۳۸ق، ص۲۷۲ و ۲۷۳، ۳۱۱و۳۱۲.</ref> | *[[ولایت تکوینی]] و [[ولایت تشریعی|تشریعی]]: بیشتر علمای شیعه امامیه بر اثبات ولایت تکوینی ائمه(ع) اذعان دارند.<ref>حمود، الفوائدالبهیة، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۱۱۷و۱۱۹.</ref> در اثبات ولایت تشریعی ائمه(ع) به معنای اولویت در تصرف بر اموال و نفوس مردم نیز اختلافی وجود ندارد.<ref>خویی، مصباح الفقاهة، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۳۸؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۳، ۱۳۵ و۱۴۱.</ref> بر اساس روایات واگذاری امور به پیامبر و امامان <ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۶۵-۲۶۸؛ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۳۸۳-۳۸۷.</ref> ولایت تشریعی به معنای حق تشریع و قانون‌گذاری نیز برای امامان ثابت است.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: عاملی، الولایة التکوینیة والتشریعیة، ۱۴۲۸ق، ص۶۰-۶۳؛ مؤمن، «ولایة ولی المعصوم(ع)»، ص۱۰۰-۱۱۸؛ حسینی، میلانی، اثبات الولایة العامة، ۱۴۳۸ق، ص۲۷۲ و ۲۷۳، ۳۱۱و۳۱۲.</ref> | ||
: همچنین ببینید:[[تفویض]] (بخش تفویض به معنای واگذاری امور به پیامبر و امامان) | :همچنین ببینید:[[تفویض]] (بخش تفویض به معنای واگذاری امور به پیامبر و امامان) | ||
* [[شفاعت|مقام شفاعت]]: همه امامان مانند پیامبر(ص) دارای مقام شفاعت هستند.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء‌التراث العربی، ج۱، ص۲۱۴.</ref> | *[[شفاعت|مقام شفاعت]]: همه امامان مانند پیامبر(ص) دارای مقام شفاعت هستند.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء‌التراث العربی، ج۱، ص۲۱۴.</ref> | ||
* | *مرجعیت دینی و علمی: براساس روایاتی همچون [[حدیث ثقلین]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۴۱۲-۴۱۴.</ref> و [[حدیث سفینه]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۲۹۷، ح۴.</ref> امامان دارای مرجعیت علمی و دینی هستند و مردم موظفند در مسائل دینی به آنان مراجعه کنند.<ref>نگاه کنید به: سبحانی، سیمای عقاید شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۲۳۱-۲۳۵؛ سبحانی، منشور عقاید امامیه، ۱۳۷۶ش، ص۱۵۷و۱۵۸؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۸۰و۱۸۱.</ref> | ||
* رهبریِ جامعه: رهبری و اداره جامعه اسلامی پس از پیامبر اسلام(ص) برعهده امامان(ع) است.<ref>سبحانی، منشور عقاید امامیه، ۱۳۷۶ش، ص۱۴۹و۱۵۰.</ref> | *رهبریِ جامعه: رهبری و اداره جامعه اسلامی پس از پیامبر اسلام(ص) برعهده امامان(ع) است.<ref>سبحانی، منشور عقاید امامیه، ۱۳۷۶ش، ص۱۴۹و۱۵۰.</ref> | ||
* وجوب اطاعت: براساس [[آیه اولی‌الامر]]، امامان(ع) [[مفترض الطاعة|مفترض الطاعه]] بوده و اطاعت از آنها به طور مطلق [[واجب]] است؛ همان‌گونه که اطاعت از [[خدا|خداوند]] و اطاعت از پیامبر(ص) واجب است.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء‌التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ محمدی شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۱۵.</ref> | *وجوب اطاعت: براساس [[آیه اولی‌الامر]]، امامان(ع) [[مفترض الطاعة|مفترض الطاعه]] بوده و اطاعت از آنها به طور مطلق [[واجب]] است؛ همان‌گونه که اطاعت از [[خدا|خداوند]] و اطاعت از پیامبر(ص) واجب است.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء‌التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶؛ محمدی شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۱۵.</ref> | ||
از دیدگاه بیشتر علمای شیعه، همه امامان شیعه با [[شهادت]] از دنیا رفته یا خواهند رفت.<ref>برای نمونه نگاه کنید به صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۸؛ طبرسی، إعلام الوری،۱۳۹۰ق، ص۳۶۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۲۰۹و۲۱۶.</ref> دلیل آنان، روایات<ref>نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۲۰۷-۲۱۷.</ref> از جمله روایت [[اباصلت هروی|اباصلت]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] «[[ما منا الا مقتول شهید|وَ اللهِ مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ شَهِيد]]»<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵؛ طبرسی، إعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> است که بنابر آن، همه امامان با شهادت از دنیا خواهند رفت.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹.</ref> | از دیدگاه بیشتر علمای شیعه، همه امامان شیعه با [[شهادت]] از دنیا رفته یا خواهند رفت.<ref>برای نمونه نگاه کنید به صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۸؛ طبرسی، إعلام الوری،۱۳۹۰ق، ص۳۶۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۲۰۹و۲۱۶.</ref> دلیل آنان، روایات<ref>نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۷، ص۲۰۷-۲۱۷.</ref> از جمله روایت [[اباصلت هروی|اباصلت]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] «[[ما منا الا مقتول شهید|وَ اللهِ مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ شَهِيد]]»<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵؛ طبرسی، إعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷.</ref> است که بنابر آن، همه امامان با شهادت از دنیا خواهند رفت.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۶۷؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹.</ref> | ||
{{سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه}} | {{سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه}} | ||
== امامت امامان == | ==امامت امامان== | ||
{{اصلی|امامت امامان شیعه}} | {{اصلی|امامت امامان شیعه}} | ||
علمای شیعه برای اثبات امامت امامان دوازده‌گانه دلایل عقلی مانند [[عصمت امامان|عصمت]] و [[برتری اهل‌بیت(ع)|افضلیت امامان(ع)]] و نقلی مانند [[حدیث جابر]]، [[حدیث لوح]] و [[حدیث دوازده خلیفه|حدیث ۱۲ خلیفه]] ارائه کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: حکیم، الامامة و اهل البیت، ۱۴۲۴ق، ص۳۰۵-۳۵۱؛ محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ۴۹۵ و ۴۹۶.</ref> | علمای شیعه برای اثبات امامت امامان دوازده‌گانه دلایل عقلی مانند [[عصمت امامان|عصمت]] و [[برتری اهل‌بیت(ع)|افضلیت امامان(ع)]] و نقلی مانند [[حدیث جابر]]، [[حدیث لوح]] و [[حدیث دوازده خلیفه|حدیث ۱۲ خلیفه]] ارائه کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: حکیم، الامامة و اهل البیت، ۱۴۲۴ق، ص۳۰۵-۳۵۱؛ محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ۴۹۵ و ۴۹۶.</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
روایاتی از طریق [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده که در آنها تعداد خلفای پیامبر(ص) و برخی از ویژگی‌هایشان مانند قریشی بودن بیان شده است؛ [[جابر بن سمره]] از رسول خدا(ص) نقل کرده که «این دین همیشه تا قیام [[قیامت]] و تا هنگامی که دوازده نفر خلیفه بر سر شما باشند، استوار و پابرجاست. این خلفا همگی از [[قبیله قریش|قریش]] هستند.»<ref>نگاه کنید به: بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۱۲۷؛ مسلم نيشابوری، صحیح مسلم، دارالفکر، ج۶، ص۳و۴؛ أحمد بن حنبل، مسند احمد، دارصادر، ج۵، ص۹۰، ۹۳، ۹۸، ۹۹، ۱۰۰ و۱۰۶؛ ترمذی، سنن ترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۴۰؛ سجستانی، سنن ابی داود، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۰۹.</ref> همچنین در حدیثی به نقل از [[عبدالله بن مسعود|ابن‌مسعود]]، شمار نقیبان پس از پیامبر(ص)، ۱۲ تن به تعداد [[نقبای بنی‌اسرائیل|نقیبان بنی‌اسرائیل]] گفته شده است.<ref>نگاه کنید به: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۳۳۴ق، ج۴، ص۵۰۱؛ نعمانی، کتاب الغیبه، ۱۴۰۳ق، ۷۴- ۷۵.</ref> به گفته سلیمان بن ابراهیم قُندوزی از عالمان اهل‌سنت، منظور از دوازده خلیفه در احادیث نبوی، ائمه دوازده‌گانه شیعه هستند؛ زیرا این احادیث بر کسان ديگر قابل حمل نیست.<ref>قندوزی، ینابیع المودة لذوی القربى، دارالاسوة، ج۳، ص۲۹۲و۲۹۳.</ref> | روایاتی از طریق [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نقل شده که در آنها تعداد خلفای پیامبر(ص) و برخی از ویژگی‌هایشان مانند قریشی بودن بیان شده است؛ [[جابر بن سمره]] از رسول خدا(ص) نقل کرده که «این دین همیشه تا قیام [[قیامت]] و تا هنگامی که دوازده نفر خلیفه بر سر شما باشند، استوار و پابرجاست. این خلفا همگی از [[قبیله قریش|قریش]] هستند.»<ref>نگاه کنید به: بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۱۲۷؛ مسلم نيشابوری، صحیح مسلم، دارالفکر، ج۶، ص۳و۴؛ أحمد بن حنبل، مسند احمد، دارصادر، ج۵، ص۹۰، ۹۳، ۹۸، ۹۹، ۱۰۰ و۱۰۶؛ ترمذی، سنن ترمذی، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۴۰؛ سجستانی، سنن ابی داود، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۳۰۹.</ref> همچنین در حدیثی به نقل از [[عبدالله بن مسعود|ابن‌مسعود]]، شمار نقیبان پس از پیامبر(ص)، ۱۲ تن به تعداد [[نقبای بنی‌اسرائیل|نقیبان بنی‌اسرائیل]] گفته شده است.<ref>نگاه کنید به: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۳۳۴ق، ج۴، ص۵۰۱؛ نعمانی، کتاب الغیبه، ۱۴۰۳ق، ۷۴- ۷۵.</ref> به گفته سلیمان بن ابراهیم قُندوزی از عالمان اهل‌سنت، منظور از دوازده خلیفه در احادیث نبوی، ائمه دوازده‌گانه شیعه هستند؛ زیرا این احادیث بر کسان ديگر قابل حمل نیست.<ref>قندوزی، ینابیع المودة لذوی القربى، دارالاسوة، ج۳، ص۲۹۲و۲۹۳.</ref> | ||
== معرفی امامان== | ==معرفی امامان== | ||
شیعیان امامیه بر این باورند که با استناد به دلایل عقلی<ref>نگاه کنید به: محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۷-۴۴۱؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۷و۸.</ref> و نقلی همچون [[حدیث غدیر|حدیث متواتر غدیر]] و [[حدیث منزلت|منزلت]]، خلیفه برحق و بلافصل پیامبر اسلام(ص)، علی بن ابی‌طالب(ع) است.<ref>نگاه کنید به: محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۷-۴۴۱؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۷-۱۵.</ref> پس از امام علی(ع) نیز به ترتیب امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع)، امام صادق(ع)، امام موسی کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی(ع)، امام حسن عسکری(ع) و امام مهدی(عج)، امامت جامعه اسلامی را برعهده دارند.<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۹۵؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۷۹و۱۸۰.</ref> | شیعیان امامیه بر این باورند که با استناد به دلایل عقلی<ref>نگاه کنید به: محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۷-۴۴۱؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۷و۸.</ref> و نقلی همچون [[حدیث غدیر|حدیث متواتر غدیر]] و [[حدیث منزلت|منزلت]]، خلیفه برحق و بلافصل پیامبر اسلام(ص)، علی بن ابی‌طالب(ع) است.<ref>نگاه کنید به: محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۲۷-۴۴۱؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۷-۱۵.</ref> پس از امام علی(ع) نیز به ترتیب امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع)، امام صادق(ع)، امام موسی کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی(ع)، امام حسن عسکری(ع) و امام مهدی(عج)، امامت جامعه اسلامی را برعهده دارند.<ref>محمدی، شرح کشف المراد، ۱۳۷۸ش، ص۴۹۵؛ موسوی زنجانی، عقائد الامامیة الاثنی عشریة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۷۹و۱۸۰.</ref> | ||
{{امامان شیعه (تاریخچه)}} | {{امامان شیعه (تاریخچه)}} | ||
=== امام علی(ع) === | ===امام علی(ع)=== | ||
{{اصلی|امام علی(ع)}} | {{اصلی|امام علی(ع)}} | ||
علی بن ابی‌طالب، مشهور به امام علی(ع) و ملقب به [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین(ع)]]، امام اول شیعیان، فرزند [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]]، در [[۱۳ رجب|سیزده رجب]] سال ۳۰ [[عام الفیل]] در [[کعبه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۵۳.</ref> او نخستین مردی بود که به پیامبر(ص) [[ایمان]] آورد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۶.</ref> و پیوسته ملازم پیامبر(ص) بود و با [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] دختر رسول خدا [[ازدواج]] کرد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۰.</ref> | علی بن ابی‌طالب، مشهور به امام علی(ع) و ملقب به [[امیرالمؤمنین (لقب)|امیرالمؤمنین(ع)]]، امام اول شیعیان، فرزند [[ابوطالب]] و [[فاطمه بنت اسد]]، در [[۱۳ رجب|سیزده رجب]] سال ۳۰ [[عام الفیل]] در [[کعبه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۵۳.</ref> او نخستین مردی بود که به پیامبر(ص) [[ایمان]] آورد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۶.</ref> و پیوسته ملازم پیامبر(ص) بود و با [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] دختر رسول خدا [[ازدواج]] کرد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۰.</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
او دارای [[فضایل امام علی(ع)|فضائل]] بی‌شماری بود.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۹-۶۶؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۸۲؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۱-۳۱.</ref> از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل شده است که بیش از ۳۰۰ [[آیه]] در مدح علی(ع) نازل شده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، دارالاسوة، ج۱، ص۳۳۷.</ref> همچنین از او نقل شده که [[خدا]] آیه‌ای را نازل نکرد که در آن «یا أیها الذین آمنوا» باشد، مگر آنکه علی(ع) در رأس مؤمنان و امیر آنان است.<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۶۳-۷۱.</ref> | او دارای [[فضایل امام علی(ع)|فضائل]] بی‌شماری بود.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۹-۶۶؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۱۸۲؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۱-۳۱.</ref> از [[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] نقل شده است که بیش از ۳۰۰ [[آیه]] در مدح علی(ع) نازل شده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، دارالاسوة، ج۱، ص۳۳۷.</ref> همچنین از او نقل شده که [[خدا]] آیه‌ای را نازل نکرد که در آن «یا أیها الذین آمنوا» باشد، مگر آنکه علی(ع) در رأس مؤمنان و امیر آنان است.<ref>حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۶۳-۷۱.</ref> | ||
=== امام حسن(ع) === | ===امام حسن(ع)=== | ||
{{اصلی|امام حسن مجتبی(ع)}} | {{اصلی|امام حسن مجتبی(ع)}} | ||
حسن بن علی(ع) مشهور به امام حسن مجتبی، فرزند امام علی(ع) و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] در [[۱۵ رمضان|پانزدهم رمضان]] سال سوم قمری در [[مدینه]] متولد شد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۰۵.</ref> | حسن بن علی(ع) مشهور به امام حسن مجتبی، فرزند امام علی(ع) و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] در [[۱۵ رمضان|پانزدهم رمضان]] سال سوم قمری در [[مدینه]] متولد شد.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۰۵.</ref> | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
امام حسن(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | امام حسن(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | ||
=== امام حسین(ع) === | ===امام حسین(ع)=== | ||
{{اصلی|امام حسین(ع)}} | {{اصلی|امام حسین(ع)}} | ||
حسین بن علی(ع)، مشهور به [[اباعبدالله (کنیه)|اباعبدالله]] و [[سیدالشهداء (لقب)|سیدالشهداء]] و امام سوم شیعیان، فرزند دوم علی(ع) و فاطمه(س)، در [[۳ شعبان|سوم شعبان]] سال چهارم هجری در مدینه متولد شد<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۱۴و۲۱۵.</ref> او پس از [[شهادت]] برادرش امام حسن(ع)، طبق تصریح پیامبر(ص) و امام علی(ع) و وصیت برادرش، به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> | حسین بن علی(ع)، مشهور به [[اباعبدالله (کنیه)|اباعبدالله]] و [[سیدالشهداء (لقب)|سیدالشهداء]] و امام سوم شیعیان، فرزند دوم علی(ع) و فاطمه(س)، در [[۳ شعبان|سوم شعبان]] سال چهارم هجری در مدینه متولد شد<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۱۴و۲۱۵.</ref> او پس از [[شهادت]] برادرش امام حسن(ع)، طبق تصریح پیامبر(ص) و امام علی(ع) و وصیت برادرش، به [[امامت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷.</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
امام حسین(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | امام حسین(ع) از [[اصحاب کساء|اصحاب کِساء]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۳۸ و۵۲-۵۵.</ref> و از حاضران در [[مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران|ماجرای مُباهله]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و یکی از [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل بیت پیامبر(ص)]] است که [[آیه تطهیر]] درباره آنان نازل شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۹-۱۳۹.</ref> | ||
=== امام سجاد(ع) === | ===امام سجاد(ع)=== | ||
{{اصلی|امام سجاد(ع)}} | {{اصلی|امام سجاد(ع)}} | ||
{{امامان شیعه و خلفا}} | {{امامان شیعه و خلفا}} | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
[[صحیفه سجادیه]]، کتابی است که دعاهای نقل‌شده از امام سجاد(ع) را در بر دارد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۸-۱۹.</ref> مضمون دعاهای صحیفه سجادیه بیشتر توحیدی است و درون‌مایه اصلی آنها تضرع به درگاه خدا است.<ref>عمادی حائری، «صحیفه سجادیه»، ص۳۹۲.</ref> امام سجاد در صحیفه، اصول اخلاقی و شیوه زندگی اجتماعی-سیاسی را در قالب [[دعا]] و مناجات بیان کرده است.<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۶.</ref> صحیفه را مهم‌ترین و برجسته‌ترین کتاب شیعیان بعد از [[نهج البلاغه]]<ref>پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۹۷ش، ص۲۸۱.</ref> و یک دوره عمیق و کامل جهان‌بینی و مکتب دانسته‌اند.<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۶.</ref> | [[صحیفه سجادیه]]، کتابی است که دعاهای نقل‌شده از امام سجاد(ع) را در بر دارد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۸-۱۹.</ref> مضمون دعاهای صحیفه سجادیه بیشتر توحیدی است و درون‌مایه اصلی آنها تضرع به درگاه خدا است.<ref>عمادی حائری، «صحیفه سجادیه»، ص۳۹۲.</ref> امام سجاد در صحیفه، اصول اخلاقی و شیوه زندگی اجتماعی-سیاسی را در قالب [[دعا]] و مناجات بیان کرده است.<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۶.</ref> صحیفه را مهم‌ترین و برجسته‌ترین کتاب شیعیان بعد از [[نهج البلاغه]]<ref>پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۹۷ش، ص۲۸۱.</ref> و یک دوره عمیق و کامل جهان‌بینی و مکتب دانسته‌اند.<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۶.</ref> | ||
=== امام باقر(ع) === | ===امام باقر(ع)=== | ||
{{اصلی|امام باقر(ع)}} | {{اصلی|امام باقر(ع)}} | ||
محمد بن علی مشهور به امام محمدِ باقر(ع) و امام پنجم شیعیان، فرزند امام سجاد(ع) و [[فاطمه دختر امام حسن(ع)]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۵.</ref> در سال ۵۷ق در [[مدینه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> او پس از پدرش به امر [[خدا]] و معرفی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و ائمه(ع) پیش از خود، به امامت رسید<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۸و۱۵۹.</ref> و در [[سال ۱۱۴ هجری قمری]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۴.</ref> توسط ابراهیم بن ولید بن عبدالملک برادرزاده [[هشام بن عبدالملک|هشام خلیفه اموی]] مسموم و شهید شد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> و در [[بقیع|قبرستان بقیع]] کنار پدرش به خاک سپرده شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۴.</ref> امام باقر(ع) در [[کربلا]] حضور داشت او در آن زمان چهار سال داشت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۳۲۰.</ref> | محمد بن علی مشهور به امام محمدِ باقر(ع) و امام پنجم شیعیان، فرزند امام سجاد(ع) و [[فاطمه دختر امام حسن(ع)]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۵.</ref> در سال ۵۷ق در [[مدینه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> او پس از پدرش به امر [[خدا]] و معرفی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و ائمه(ع) پیش از خود، به امامت رسید<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۸و۱۵۹.</ref> و در [[سال ۱۱۴ هجری قمری]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۴.</ref> توسط ابراهیم بن ولید بن عبدالملک برادرزاده [[هشام بن عبدالملک|هشام خلیفه اموی]] مسموم و شهید شد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> و در [[بقیع|قبرستان بقیع]] کنار پدرش به خاک سپرده شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۶۴.</ref> امام باقر(ع) در [[کربلا]] حضور داشت او در آن زمان چهار سال داشت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۳۲۰.</ref> | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
به گفته [[شیخ مفید]]، احادیث او در معارف دین به حدی است که از هیچ یک از فرزندان [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] این مقدار روایات به جا نمانده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> | به گفته [[شیخ مفید]]، احادیث او در معارف دین به حدی است که از هیچ یک از فرزندان [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] این مقدار روایات به جا نمانده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref> | ||
=== امام صادق(ع) === | ===امام صادق(ع)=== | ||
{{اصلی|امام صادق(ع)}} | {{اصلی|امام صادق(ع)}} | ||
جعفر بن محمد معروف به امام جعفر صادق(ع) و ششمین امام شیعیان، فرزند [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] و [[ام فروة مادر امام صادق(ع)|ام فروه]] دختر [[قاسم بن محمد بن ابی‌بکر]]، در [[۱۷ ربیع‌الاول]] سال [[سال ۸۳ هجری قمری|۸۳ قمری]] در [[مدینه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹و۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> او در [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ قمری]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> توسط [[منصور عباسی|منصور]] خلیفه عباسی مسموم و شهید شد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۲۸۰؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۲۶.</ref> و در [[بقیع|قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۲.</ref> | جعفر بن محمد معروف به امام جعفر صادق(ع) و ششمین امام شیعیان، فرزند [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] و [[ام فروة مادر امام صادق(ع)|ام فروه]] دختر [[قاسم بن محمد بن ابی‌بکر]]، در [[۱۷ ربیع‌الاول]] سال [[سال ۸۳ هجری قمری|۸۳ قمری]] در [[مدینه]] متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹و۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> او در [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ قمری]]<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۱.</ref> توسط [[منصور عباسی|منصور]] خلیفه عباسی مسموم و شهید شد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۲۸۰؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۲۶.</ref> و در [[بقیع|قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۷۲.</ref> | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
به گفته شیخ مفید در میان اهل بیت(ع) بیشترین روایات از امام صادق(ع) نقل شده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹.</ref> گفته شده به همین دلیل، مذهب شیعه را [[مذهب جعفری]] نامیده‌اند.<ref>شهیدی، زندگانی امام صادق، ۱۳۷۷ش، ص۶۱.</ref> | به گفته شیخ مفید در میان اهل بیت(ع) بیشترین روایات از امام صادق(ع) نقل شده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۹.</ref> گفته شده به همین دلیل، مذهب شیعه را [[مذهب جعفری]] نامیده‌اند.<ref>شهیدی، زندگانی امام صادق، ۱۳۷۷ش، ص۶۱.</ref> | ||
=== امام کاظم(ع) === | ===امام کاظم(ع)=== | ||
{{اصلی|امام موسی کاظم(ع)}} | {{اصلی|امام موسی کاظم(ع)}} | ||
موسی بن جعفر معروف به امام موسی کاظم و ملقب به کاظم و [[باب الحوائج]] هفتمین امام شیعیان امامی، فرزند امام صادق و [[حمیده همسر امام صادق(ع)|حمیده]] در [[سال ۱۲۸ هجری قمری|سال ۱۲۸ قمری]] در [[ابواء]]، منطقه‌ای میان مکه و مدینه، متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۳و۳۲۴.</ref> | موسی بن جعفر معروف به امام موسی کاظم و ملقب به کاظم و [[باب الحوائج]] هفتمین امام شیعیان امامی، فرزند امام صادق و [[حمیده همسر امام صادق(ع)|حمیده]] در [[سال ۱۲۸ هجری قمری|سال ۱۲۸ قمری]] در [[ابواء]]، منطقه‌ای میان مکه و مدینه، متولد شد.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۳و۳۲۴.</ref> | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
امام هفتم در [[۲۰ شوال]] سال [[سال ۱۷۹ هجری قمری|۱۷۹ق]]، زمانی که هارون به قصد سفر [[حج]] به مدینه رفت، به دستور او امام را در مدینه زندانی کردند و از [[مدینه]] به [[بصره]] و از بصره به [[بغداد]] منتقل کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۷۶؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۰۲-۴۰۴.</ref> او در سال [[سال ۱۸۳ هجری قمری|۱۸۳ق]] در زندان بغداد توسط [[سندی بن شاهک|سِنْدی بْن شاهِکْ]] با سم شهید شد و در محلی به نام «مقابر قریش»<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۳و۳۲۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴.</ref> که اکنون در [[کاظمین]] است،<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۱.</ref> مدفون گردید. | امام هفتم در [[۲۰ شوال]] سال [[سال ۱۷۹ هجری قمری|۱۷۹ق]]، زمانی که هارون به قصد سفر [[حج]] به مدینه رفت، به دستور او امام را در مدینه زندانی کردند و از [[مدینه]] به [[بصره]] و از بصره به [[بغداد]] منتقل کردند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۷۶؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۰۲-۴۰۴.</ref> او در سال [[سال ۱۸۳ هجری قمری|۱۸۳ق]] در زندان بغداد توسط [[سندی بن شاهک|سِنْدی بْن شاهِکْ]] با سم شهید شد و در محلی به نام «مقابر قریش»<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۲۳و۳۲۴؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۲۹۴.</ref> که اکنون در [[کاظمین]] است،<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۱.</ref> مدفون گردید. | ||
=== امام رضا(ع) === | ===امام رضا(ع)=== | ||
{{اصلی|امام رضا(ع)}} | {{اصلی|امام رضا(ع)}} | ||
علی بن موسی بن جعفر معروف به امام رضا(ع) و هشتمین امام شیعیان، فرزند امام کاظم(ع) و [[نجمه مادر امام رضا(ع)|نجمه‌خاتون]] به [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ق]] در مدینه متولد و در سال [[سال ۲۰۳ هجری قمری|۲۰۳ق]] در ۵۵ سالگی در [[طوس]] ([[مشهد]]) به [[شهادت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۱۳و۳۱۴.</ref> | علی بن موسی بن جعفر معروف به امام رضا(ع) و هشتمین امام شیعیان، فرزند امام کاظم(ع) و [[نجمه مادر امام رضا(ع)|نجمه‌خاتون]] به [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ق]] در مدینه متولد و در سال [[سال ۲۰۳ هجری قمری|۲۰۳ق]] در ۵۵ سالگی در [[طوس]] ([[مشهد]]) به [[شهادت]] رسید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۴۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۱۳و۳۱۴.</ref> | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
[[حدیث سلسلةالذهب|حدیث معروف سلسلة الذهب]] هنگام عبور از [[نیشابور]] به طرف مرو از امام نقل شده است.<ref>صدوق، عیون أخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> هنگام حضور امام رضا(ع) در [[مرو]]، مأمون میان او و بزرگان دیگر ادیان و مذاهب جلسات مناظره تشکیل می‌داد که سبب اظهار برتری امام در علم و دانش شد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۴۲و۴۴۳.</ref> | [[حدیث سلسلةالذهب|حدیث معروف سلسلة الذهب]] هنگام عبور از [[نیشابور]] به طرف مرو از امام نقل شده است.<ref>صدوق، عیون أخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۳۵.</ref> هنگام حضور امام رضا(ع) در [[مرو]]، مأمون میان او و بزرگان دیگر ادیان و مذاهب جلسات مناظره تشکیل می‌داد که سبب اظهار برتری امام در علم و دانش شد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۴۲و۴۴۳.</ref> | ||
=== امام جواد(ع) === | ===امام جواد(ع)=== | ||
{{اصلی|امام جواد(ع)}} | {{اصلی|امام جواد(ع)}} | ||
محمد بن علی مشهور به امام جواد و امام محمدِ تقی(ع) و نهمین امام [[امامیه|شیعیان اثناعشری]]، فرزند امام هشتم و [[سبیکه|سَبیکه نوبیه]] در [[رمضان|ماه رمضان]] [[سال ۱۹۵ هجری قمری|سال ۱۹۵ق]] در [[مدینه]] متولد شد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴.</ref> و در [[سال ۲۲۰ هجری قمری|سال ۲۲۰ق]] در [[بغداد]] به شهادت رسید.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴و۳۴۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹.</ref> او در کنار جد خود [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام هفتم]] در مقبره قریش در [[کاظمین|کاظمیه]] مدفون گردید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴و۳۴۵.</ref> | محمد بن علی مشهور به امام جواد و امام محمدِ تقی(ع) و نهمین امام [[امامیه|شیعیان اثناعشری]]، فرزند امام هشتم و [[سبیکه|سَبیکه نوبیه]] در [[رمضان|ماه رمضان]] [[سال ۱۹۵ هجری قمری|سال ۱۹۵ق]] در [[مدینه]] متولد شد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴.</ref> و در [[سال ۲۲۰ هجری قمری|سال ۲۲۰ق]] در [[بغداد]] به شهادت رسید.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴و۳۴۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۳۷۹.</ref> او در کنار جد خود [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام هفتم]] در مقبره قریش در [[کاظمین|کاظمیه]] مدفون گردید.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۴۴و۳۴۵.</ref> | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
[[مأمون عباسی|مأمون]] در سال ۲۰۴ق به جهت تحت نظر قرار دادن او و شیعیانش، امام جواد را به [[بغداد]]- که آن روز پایتخت خلافت بود- احضار کرد و دخترش [[ام فضل دختر مأمون|ام الفضل]] را به [[ازدواج]] وی درآورد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۷۸.</ref> پس از مدتی او به مدینه بازگشت و تا آخر عهد مأمون در مدینه ماند. پس از درگذشت مأمون، [[معتصم عباسی|معتصم]] زمام خلافت را به دست گرفت و در سال ۲۲۰ق امام را به بغداد احضار کرده و تحت نظر گرفت و سرانجام آن حضرت با تحریک معتصم و به دست همسر خود مسموم و شهید شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۵؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۸۰-۴۸۲.</ref> | [[مأمون عباسی|مأمون]] در سال ۲۰۴ق به جهت تحت نظر قرار دادن او و شیعیانش، امام جواد را به [[بغداد]]- که آن روز پایتخت خلافت بود- احضار کرد و دخترش [[ام فضل دختر مأمون|ام الفضل]] را به [[ازدواج]] وی درآورد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۷۸.</ref> پس از مدتی او به مدینه بازگشت و تا آخر عهد مأمون در مدینه ماند. پس از درگذشت مأمون، [[معتصم عباسی|معتصم]] زمام خلافت را به دست گرفت و در سال ۲۲۰ق امام را به بغداد احضار کرده و تحت نظر گرفت و سرانجام آن حضرت با تحریک معتصم و به دست همسر خود مسموم و شهید شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۵؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۴۸۰-۴۸۲.</ref> | ||
===امام هادی(ع) === | ===امام هادی(ع)=== | ||
{{اصلی|امام هادی(ع)}} | {{اصلی|امام هادی(ع)}} | ||
علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی(ع)، امام دهم امامیه، فرزند امام جواد و [[سمانه مغربیه]] در [[سال ۲۱۲ هجری قمری|سال ۲۱۲ق]] در منطقه‌ای به نام [[صریا]] در نزدیکی [[مدینه]] متولد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و در سال [[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴ق]] در [[سامرا]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷ و۳۱۲؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> به دست [[المعتز بالله]]، خلیفه عباسی مسموم و شهید شد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۵-۲۲۶.</ref> | علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی(ع)، امام دهم امامیه، فرزند امام جواد و [[سمانه مغربیه]] در [[سال ۲۱۲ هجری قمری|سال ۲۱۲ق]] در منطقه‌ای به نام [[صریا]] در نزدیکی [[مدینه]] متولد<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و در سال [[سال ۲۵۴ هجری قمری|۲۵۴ق]] در [[سامرا]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۷؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷ و۳۱۲؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> به دست [[المعتز بالله]]، خلیفه عباسی مسموم و شهید شد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۵-۲۲۶.</ref> | ||
امام هادی(ع) ۳۳ سال(۲۲۰ق-۲۵۴ق) امامت شیعیان را بر عهده داشت<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> | امام هادی(ع) ۳۳ سال(۲۲۰ق-۲۵۴ق) امامت شیعیان را بر عهده داشت<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> در این مدت با شش خلیفه عباسی [[معتصم عباسی|معتصم]]، [[واثق]]، [[متوکل عباسی|متوکل]]، [[منتصر]]، [[مستعین]] و معتز معاصر بود.<ref> طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۲.</ref> | ||
متوکل در سال ۲۳۳ق به جهت تحت نظر قراردادن امام هادی(ع)،<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۳.</ref> او را از مدینه به سامرا- که آن روز مرکز خلافت بود<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۳۸.</ref>- احضار کرد<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و او بقیه عمر خود را در این شهر به سر برد.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۶.</ref> پس از درگذشت متوکل، منتصر و مستعین و معتز روی کار آمدند و امام هادی(ع) در دوران معتز، مسموم و شهید شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۷؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۰و۵۰۲.</ref> | متوکل در سال ۲۳۳ق به جهت تحت نظر قراردادن امام هادی(ع)،<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۳.</ref> او را از مدینه به سامرا- که آن روز مرکز خلافت بود<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۳۸.</ref>- احضار کرد<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۹۸؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۳۵۵.</ref> و او بقیه عمر خود را در این شهر به سر برد.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۶.</ref> پس از درگذشت متوکل، منتصر و مستعین و معتز روی کار آمدند و امام هادی(ع) در دوران معتز، مسموم و شهید شد.<ref>طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۷؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۰و۵۰۲.</ref> | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۴۷: | ||
امام عسکری و پدرش به جهت سکونت در سامرا(عسکر) به [[عسکریین (لقب)|عسکریین]] مشهورند.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۰و۵۳۶.</ref> | امام عسکری و پدرش به جهت سکونت در سامرا(عسکر) به [[عسکریین (لقب)|عسکریین]] مشهورند.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۵۰۰و۵۳۶.</ref> | ||
===امام مهدی(عج) === | ===امام مهدی(عج)=== | ||
{{اصلی|امام مهدی(عج)}} | {{اصلی|امام مهدی(عج)}} | ||
محمد بن حسن مشهور به امام مهدی و امام زمان(ع)، دوازدهمین و آخرین امام [[امامیه|شیعیان دوازده امامی]]، فرزند [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]] و [[نرجس|نرجس‌خاتون]] در [[نیمه شعبان]] به [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵ق]] در [[سامرا]] متولد شد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> | محمد بن حسن مشهور به امام مهدی و امام زمان(ع)، دوازدهمین و آخرین امام [[امامیه|شیعیان دوازده امامی]]، فرزند [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری(ع)]] و [[نرجس|نرجس‌خاتون]] در [[نیمه شعبان]] به [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵ق]] در [[سامرا]] متولد شد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۴؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۳۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ص۴۱۸.</ref> | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
===کتب شیعه=== | ===کتب شیعه=== | ||
از جمله کتاب‌های علمای شیعه درباره امامان و فضائل آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: | از جمله کتاب‌های علمای شیعه درباره امامان و فضائل آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: | ||
# [[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الامامة]]، کتابی به زبان عربی منسوب به [[محمد بن جریر طبری صغیر]] (درگذشت ۳۱۰ق) درباره زندگانی، [[معجزه|معجزات]] و فضایل [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] و امامان. | #[[دلائل الامامة (کتاب)|دلائل الامامة]]، کتابی به زبان عربی منسوب به [[محمد بن جریر طبری صغیر]] (درگذشت ۳۱۰ق) درباره زندگانی، [[معجزه|معجزات]] و فضایل [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] و امامان. | ||
# [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد]] کتابی کلامی و تاریخی به زبان عربی نوشته [[شیخ مفید]] (درگذشت ۴۱۳ق) فقیه و متکلم شیعی. این کتاب، با توجه به روایات، به تاریخ زندگانی و فضائل ائمه(ع) می‌پردازد. محمدباقر ساعدی خراسانی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده است. | #[[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد]] کتابی کلامی و تاریخی به زبان عربی نوشته [[شیخ مفید]] (درگذشت ۴۱۳ق) فقیه و متکلم شیعی. این کتاب، با توجه به روایات، به تاریخ زندگانی و فضائل ائمه(ع) می‌پردازد. محمدباقر ساعدی خراسانی این کتاب را به فارسی ترجمه کرده است. | ||
# [[مناقب آل ابی‌طالب (کتاب)|مَناقِبُ آلِ اَبی‌طالب]]، کتابی عربی درباره فضایل [[چهارده معصوم|چهارده معصوم(ع)]]، نوشته [[ابن‌شهرآشوب|ابن‌شهر آشوب مازندرانی]] (درگذشت ۵۸۸ق). | #[[مناقب آل ابی‌طالب (کتاب)|مَناقِبُ آلِ اَبی‌طالب]]، کتابی عربی درباره فضایل [[چهارده معصوم|چهارده معصوم(ع)]]، نوشته [[ابن‌شهرآشوب|ابن‌شهر آشوب مازندرانی]] (درگذشت ۵۸۸ق). | ||
# [[اعلام الوری باعلام الهدی (کتاب)|إعلامُ الوَریٰ بأعلامِ الهدیٰ]] کتابی به زبان عربی، نوشته [[فضل بن حسن طبرسی |فضل بن حسن طبرسی]] (درگذشت ۵۴۸ ق) درباره سیره و زندگانی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] و امامان معصوم(ع). | #[[اعلام الوری باعلام الهدی (کتاب)|إعلامُ الوَریٰ بأعلامِ الهدیٰ]] کتابی به زبان عربی، نوشته [[فضل بن حسن طبرسی |فضل بن حسن طبرسی]] (درگذشت ۵۴۸ ق) درباره سیره و زندگانی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] و امامان معصوم(ع). | ||
# [[کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب)|کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة(ع)]]، اثری به زبان عربی در شرح‌حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم(ع) نوشته [[علی بن عیسی اربلی]] (درگذشت ۶۹۲ق). | #[[کشف الغمة فی معرفة الائمة (کتاب)|کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة(ع)]]، اثری به زبان عربی در شرح‌حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم(ع) نوشته [[علی بن عیسی اربلی]] (درگذشت ۶۹۲ق). | ||
# [[روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (کتاب)|رَوضَةُ الْواعِظین وَ بَصیرَةُ الْمُتَّعِظین]] نوشته [[محمد بن حسن فتال نیشابوری|فتال نیشابوری]] (درگذشت ۵۰۸) درباره تاریخ زندگانی پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) است. این کتاب توسط محمود مهدوی دامغانی به فارسی ترجمه شده است. | #[[روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (کتاب)|رَوضَةُ الْواعِظین وَ بَصیرَةُ الْمُتَّعِظین]] نوشته [[محمد بن حسن فتال نیشابوری|فتال نیشابوری]] (درگذشت ۵۰۸) درباره تاریخ زندگانی پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) است. این کتاب توسط محمود مهدوی دامغانی به فارسی ترجمه شده است. | ||
# [[جلاء العیون (کتاب)|جَلاءُ العُیون]] کتابی به زبان فارسی نوشته [[محمدباقر مجلسی]](۱۰۳۷ق-۱۱۱۰ق) که در چهارده باب درباره تاریخ زندگی چهارده معصوم(ع) نگاشته شده است. | #[[جلاء العیون (کتاب)|جَلاءُ العُیون]] کتابی به زبان فارسی نوشته [[محمدباقر مجلسی]](۱۰۳۷ق-۱۱۱۰ق) که در چهارده باب درباره تاریخ زندگی چهارده معصوم(ع) نگاشته شده است. | ||
# [[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|مُنْتَهَى ألآمال فی تَواريخِ ألنَّبی وَ ألْآل]]، اثر [[شیخ عباس قمی |شیخ عباس قمی]] (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) به تفصیل از زندگی چهارده معصوم(ع) سخن گفته است. | #[[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|مُنْتَهَى ألآمال فی تَواريخِ ألنَّبی وَ ألْآل]]، اثر [[شیخ عباس قمی |شیخ عباس قمی]] (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) به تفصیل از زندگی چهارده معصوم(ع) سخن گفته است. | ||
===کتب اهل سنت=== | ===کتب اهل سنت=== | ||
| خط ۱۸۱: | خط ۱۸۱: | ||
#[[تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة (کتاب)|تَذکِرَةُ الخَواصّ مِنَ الأمّة فی ذِکرِ خَصائص الأئمة]]، اثر یوسف بن قزاوغلی معروف به [[سبط بن جوزی]] مورخ و عالم حنفی‌مذهب اهل‌سنت (درگذشت ۶۵۴ق) که در دوازده باب به عدد ائمه(ع) درباره شرح حال ائمه(ع) و فضائل آنها نگارش شده است.<ref>ابن جوزی، تذکره الخواص، ۱۴۲۶ق، ص۱۰۲و۱۰۳.</ref> | #[[تذکرة الخواص من الامة فی ذکر خصائص الائمة (کتاب)|تَذکِرَةُ الخَواصّ مِنَ الأمّة فی ذِکرِ خَصائص الأئمة]]، اثر یوسف بن قزاوغلی معروف به [[سبط بن جوزی]] مورخ و عالم حنفی‌مذهب اهل‌سنت (درگذشت ۶۵۴ق) که در دوازده باب به عدد ائمه(ع) درباره شرح حال ائمه(ع) و فضائل آنها نگارش شده است.<ref>ابن جوزی، تذکره الخواص، ۱۴۲۶ق، ص۱۰۲و۱۰۳.</ref> | ||
#[[الفصول المهمة فی معرفة الائمة (کتاب)|الفصول المهمة فی معرفة الائمة]]، از [[ابن صباغ مالکی|ابن‌صباغ مالکی]] (درگذشت ۸۵۵ق)، نویسنده سنی‌مذهب قرن نهم که به زندگانی و فضائل امامان دوازده‌گانه پرداخته است.<ref>ابن صباغ، الفصول المهمة، دارالحدیث، ج۱، ص۶و۶۸۳و۶۸۴.</ref> عالمان شیعه و سنی فراوان از این کتاب نقل کرده‌اند.<ref>ابن صباغ، الفصول المهمة، دارالحدیث، ج۱، مقدمه محقق، ص۲۴.</ref> | #[[الفصول المهمة فی معرفة الائمة (کتاب)|الفصول المهمة فی معرفة الائمة]]، از [[ابن صباغ مالکی|ابن‌صباغ مالکی]] (درگذشت ۸۵۵ق)، نویسنده سنی‌مذهب قرن نهم که به زندگانی و فضائل امامان دوازده‌گانه پرداخته است.<ref>ابن صباغ، الفصول المهمة، دارالحدیث، ج۱، ص۶و۶۸۳و۶۸۴.</ref> عالمان شیعه و سنی فراوان از این کتاب نقل کرده‌اند.<ref>ابن صباغ، الفصول المهمة، دارالحدیث، ج۱، مقدمه محقق، ص۲۴.</ref> | ||
# [[الائمة الاثنا عشر (کتاب)|الائمة الاثناعشر]] یا ألشّذَراتُ الذّهَبیة، از [[ابن طولون|ابن‌طولون]]، عالم حنفی دمشقی (درگذشت ۹۵۳ق).<ref>طباطبائی، أهل البيت عليهم السلام في المكتبة العربية، ص ۲۳۵.</ref> | #[[الائمة الاثنا عشر (کتاب)|الائمة الاثناعشر]] یا ألشّذَراتُ الذّهَبیة، از [[ابن طولون|ابن‌طولون]]، عالم حنفی دمشقی (درگذشت ۹۵۳ق).<ref>طباطبائی، أهل البيت عليهم السلام في المكتبة العربية، ص ۲۳۵.</ref> | ||
#[[الاتحاف بحب الاشراف (کتاب)|الاتحاف بحب الاشراف]]، اثر جمال‌الدین شبراوی (۱۰۹۲-۱۱۷۲ق)، از علمای اهل‌سنت شافعی مصری، در شرح حال خاندان پيامبر و ائمه(ع).<ref>شبراوی، الاتحاف بحب الاشراف، ۱۴۲۳ق، ص۵-۷.</ref> | #[[الاتحاف بحب الاشراف (کتاب)|الاتحاف بحب الاشراف]]، اثر جمال‌الدین شبراوی (۱۰۹۲-۱۱۷۲ق)، از علمای اهل‌سنت شافعی مصری، در شرح حال خاندان پيامبر و ائمه(ع).<ref>شبراوی، الاتحاف بحب الاشراف، ۱۴۲۳ق، ص۵-۷.</ref> | ||
#[[نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار (کتاب)|نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار]]، نوشته [[مؤمن شبلنجی]]، از علمای اهل‌سنت در قرن ۱۳ قمری، که به زندگانی پیامبر(ص) و امامان شیعه و خلفای اهل‌سنت می‌پردازد. | #[[نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار (کتاب)|نور الابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار]]، نوشته [[مؤمن شبلنجی]]، از علمای اهل‌سنت در قرن ۱۳ قمری، که به زندگانی پیامبر(ص) و امامان شیعه و خلفای اهل‌سنت می‌پردازد. | ||
| خط ۱۸۷: | خط ۱۸۷: | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[اهل‌بیت(ع)]] | *[[اهل‌بیت(ع)]] | ||
* [[امامت امامان شیعه]] | *[[امامت امامان شیعه]] | ||
* [[چهارده معصوم|چهارده معصوم(ع)]] | *[[چهارده معصوم|چهارده معصوم(ع)]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ ق. | * آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ ق. | ||
| خط ۲۶۹: | خط ۲۶۹: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== منابع برای مطالعه بیشتر == | ==منابع برای مطالعه بیشتر== | ||
* حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان، قم، انصاریان. | *حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، رسول جعفریان، قم، انصاریان. | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||