پرش به محتوا

ماه‌های حرام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:


برخى قائلند حرمت این ماه‌ها از شریعت [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[اسماعیل(ع)]] بود و عرب آن را به ارث برد و همواره حتی در زمان [[جاهلیت]] نیز حرمت آنها را حفظ می کرد؛<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۸۲ و ج۵، ص۴۵؛ جصاص، احکام القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۳۰۹.</ref> به طوری که به جهت حرمت این ماه‏‌ها اگر قاتل پدر خود را در این دوره زمانی مشاهده می‏‌کرد، متعرض او نمی شد.<ref>طوسی، التبیان، دار إحیاء التراث العربی، ج۵، ص۲۱۴.</ref>
برخى قائلند حرمت این ماه‌ها از شریعت [[حضرت ابراهیم(ع)]] و [[اسماعیل(ع)]] بود و عرب آن را به ارث برد و همواره حتی در زمان [[جاهلیت]] نیز حرمت آنها را حفظ می کرد؛<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۸۲ و ج۵، ص۴۵؛ جصاص، احکام القرآن، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۳۰۹.</ref> به طوری که به جهت حرمت این ماه‏‌ها اگر قاتل پدر خود را در این دوره زمانی مشاهده می‏‌کرد، متعرض او نمی شد.<ref>طوسی، التبیان، دار إحیاء التراث العربی، ج۵، ص۲۱۴.</ref>
این سنت ابراهیمی تا ظهور [[اسلام]] همچنان در میان عرب رایج و محترم بود تا اینکه [[قرآن کریم]] آن را تأیید و امضاء کرد.<ref>انصاری، ماه‌های حرام در قرآن کریم، ص۱۹۴۹</ref>
این سنت ابراهیمی تا ظهور [[اسلام]] همچنان در میان عرب رایج و محترم بود تا اینکه [[قرآن کریم]] آن را تأیید و امضاء کرد.<ref>انصاری، ماه‌های حرام در قرآن کریم، ص۱۹۴۹.</ref>


=== نام ماه‌ها ===
=== نام ماه‌ها ===
خط ۱۷: خط ۱۷:


== در قرآن ==
== در قرآن ==
عبارت ماه حرام یا ماه‌های حرام، در چندین [[آیه]] آمده،<ref>ر.ک: سوره بقره: آیه ۱۹۴و ۲۱۷؛ سوره مائده: آیه ۲و ۹۷؛ سوره توبه: آیه۵، ۳۶، ۳۷.</ref> اما در آیه ۳۶ [[سوره توبه]]، چهار ماه بودن آن‌ها بیان شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ‌ عِندَ اللَّـهِ اثْنَا عَشَرَ‌ شَهْرً‌ا فِي كِتَابِ اللَّـهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ مِنْهَا أَرْ‌بَعَةٌ حُرُ‌مٌ'''{{رنگی/پ}}{{سخ}}|ترجمه= در حقيقت، شماره ماه‌ها نزد خدا، از روزى كه آسمانها و زمين را آفريده، در كتاب [علم‌] خدا، دوازده ماه است؛ از اين [دوازده ماه‌]، چهار ماه، [ماهِ‌] حرام است.|سوره=[[سوره توبه|توبه]]|آیه=۳۶}}
عبارت ماه حرام یا ماه‌های حرام، در چندین [[آیه]] آمده،<ref>ر.ک: سوره بقره: آیه ۱۹۴و ۲۱۷؛ سوره مائده: آیه ۲و ۹۷؛ سوره توبه: آیه۵، ۳۶، ۳۷.</ref> اما در آیه ۳۶ [[سوره توبه]]، چهار ماه بودن آن‌ها بیان شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ‌ عِندَ اللَّـهِ اثْنَا عَشَرَ‌ شَهْرً‌ا فِي كِتَابِ اللَّـهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ مِنْهَا أَرْ‌بَعَةٌ حُرُ‌مٌ{{سخ}}|ترجمه= در حقيقت، شماره ماه‌ها نزد خدا، از روزى كه آسمانها و زمين را آفريده، در كتاب [علم‌] خدا، دوازده ماه است؛ از اين [دوازده ماه‌]، چهار ماه، [ماهِ‌] حرام است.|سوره=[[سوره توبه|توبه]]|آیه=۳۶}}


== احکام ماه‌های حرام ==
== احکام ماه‌های حرام ==
ماه‎های حرام احکام شرعی مختص به خود را دارند که عبارتند از:
ماه‎های حرام احکام شرعی مختص به خود را دارند که عبارتند از:
=== حرام بودن جنگ ===
=== حرام بودن جنگ ===
در [[قرآن]] بر [[حرمت]] شدید جنگ در این ماه‌ها تصریح شده است: {{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''یسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ‌'''{{رنگی/پ}}|ترجمه=از تو درباره ماهى كه كارزار در آن حرام است مى‌پرسند. بگو: كارزار در آن، گناهى است بزرگ|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=٢١٧}}
در [[قرآن]] بر [[حرمت]] شدید جنگ در این ماه‌ها تصریح شده است: {{متن قرآن|یسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ‌|ترجمه=از تو درباره ماهى كه كارزار در آن حرام است مى‌پرسند. بگو: كارزار در آن، گناهى است بزرگ|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=٢١٧}}


'''اجازه دفاع در ماه حرام''': هر چند آغاز جنگ در ماه حرام از [[گناهان کبیره|گناهان بزرگ]] شمرده شده، اما در صورتی که [[مسلمانان]] در این ماه مورد حمله قرار بگیرند، دفاع از خود بر آنان [[واجب]] است: {{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''الشَّهْرُ‌ الْحَرَ‌امُ بِالشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ وَالْحُرُ‌مَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّـهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ'''{{رنگی/پ}}|ترجمه= ماهِ حرام، در برابر ماهِ حرام! (اگر دشمنان، احترام آن را شکستند، و در آن با شما جنگیدند، شما نیز حق دارید مقابله به مثل کنید.) و تمام حرام‌ها، (قابلِ) [[قصاص]] است. و (به طور کلّی) هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّی کنید و از خدا بپرهیزید (و زیاده‌روی ننمایید) و بدانید خدا با پرهیزکاران است.|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=١٩٤}}
'''اجازه دفاع در ماه حرام''': هر چند آغاز جنگ در ماه حرام از [[گناهان کبیره|گناهان بزرگ]] شمرده شده، اما در صورتی که [[مسلمانان]] در این ماه مورد حمله قرار بگیرند، دفاع از خود بر آنان [[واجب]] است: {{متن قرآن|الشَّهْرُ‌ الْحَرَ‌امُ بِالشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ وَالْحُرُ‌مَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّـهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ|ترجمه= ماهِ حرام، در برابر ماهِ حرام! (اگر دشمنان، احترام آن را شکستند، و در آن با شما جنگیدند، شما نیز حق دارید مقابله به مثل کنید.) و تمام حرام‌ها، (قابلِ) [[قصاص]] است. و (به طور کلّی) هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّی کنید و از خدا بپرهیزید (و زیاده‌روی ننمایید) و بدانید خدا با پرهیزکاران است.|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=١٩٤}}


[[امام خمینی]] در پاسخ به استفتائی، در این زمینه چنین پاسخ داده است:
[[امام خمینی]] در پاسخ به استفتائی، در این زمینه چنین پاسخ داده است:


::در جنگ دفاعی، هر موقع که دفاع واجب باشد باید بر آن اقدام شود، اگر چه در ماه حرام باشد.<ref>امام خمینی، استفتائات، ج ١، ص ۵۱۵</ref>
::در جنگ دفاعی، هر موقع که دفاع واجب باشد باید بر آن اقدام شود، اگر چه در ماه حرام باشد.<ref>امام خمینی، استفتائات، ج١، ص ۵۱۵.</ref>


=== تشدید دیه ===
=== تشدید دیه ===
[[دیه]] قتل در این ماه‌ها، به میزان یک سوم دیه کامل، از قتل در ماه‌های دیگر بیشتر است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص ۵۳۰</ref>
[[دیه]] قتل در این ماه‌ها، به میزان یک سوم دیه کامل، از قتل در ماه‌های دیگر بیشتر است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۵۳۰.</ref>


== نسیء ==
== نسیء ==
نَسیء در لغت به معنای به تأخیر انداختن و در [[قرآن]] به معنای تأخیر حرمت یک ماه از ماه‌های حرام به ماه دیگر است.
نَسیء در لغت به معنای به تأخیر انداختن و در [[قرآن]] به معنای تأخیر حرمت یک ماه از ماه‌های حرام به ماه دیگر است.


ملت عرب با گذشت زمان در [[مناسک حج]] و حرمت ماه‌ها تغییراتی ایجاد کردند، زیرا در مواردی به دلیل خشم و کینه زیاد، ترک جنگ و غارت و چپاول در سه ماه پیاپی بر آنان دشوار می‌آمد، در عین حال نمی‌خواستند بر سنت دیرین آنان که حرمت ۴ ماه از سال بود خللی ایجاد شود، از این روی حرمت ماه محرم را به تأخیر می‌انداختند و به [[صفر]] منتقل می‌کردند. و بدین ترتیب دیگر ماه‌های حرام را هم به تأخیر می‌انداختند و ماه‌های به تأخیر افتاده به نام اصلی خود خوانده می‌شد و در نهایت نظم همه ماه‌ها به هم می‌خورد.<ref>انصاری، نسیء، ص ۲۲۳۰</ref>
ملت عرب با گذشت زمان در [[مناسک حج]] و حرمت ماه‌ها تغییراتی ایجاد کردند، زیرا در مواردی به دلیل خشم و کینه زیاد، ترک جنگ و غارت و چپاول در سه ماه پیاپی بر آنان دشوار می‌آمد، در عین حال نمی‌خواستند بر سنت دیرین آنان که حرمت ۴ ماه از سال بود خللی ایجاد شود، از این روی حرمت ماه محرم را به تأخیر می‌انداختند و به [[صفر]] منتقل می‌کردند. و بدین ترتیب دیگر ماه‌های حرام را هم به تأخیر می‌انداختند و ماه‌های به تأخیر افتاده به نام اصلی خود خوانده می‌شد و در نهایت نظم همه ماه‌ها به هم می‌خورد.<ref>انصاری، نسیء، ص ۲۲۳۰.</ref>


در قرآن به شدت با این کار مخالفت شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ‌ ۖ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّ‌مُونَهُ عَامًا لِّيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ ۚ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ ۗ وَاللَّـهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِ‌ينَ'''{{رنگی/پ}}{{سخ}}|ترجمه=جز اين نيست كه جابجا كردن [ماههاى حرام‌]، فزونى در كفر است كه كافران به وسيله آن گمراه مى‌شوند؛ آن را يكسال حلال مى‌شمارند، و يكسال [ديگر]، آن را حرام مى‌دانند، تا با شماره ماههايى كه خدا حرام كرده است موافق سازند، و در نتيجه آنچه را خدا حرام كرده [بر خود] حلال گردانند. زشتى اعمالشان برايشان آراسته شده است، و خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند.|سوره= [[سوره توبه|توبه]]|آیه= ۳۷}}
در قرآن به شدت با این کار مخالفت شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ‌ ۖ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّ‌مُونَهُ عَامًا لِّيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ ۚ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ ۗ وَاللَّـهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِ‌ينَ{{سخ}}|ترجمه=جز اين نيست كه جابجا كردن [ماههاى حرام‌]، فزونى در كفر است كه كافران به وسيله آن گمراه مى‌شوند؛ آن را يكسال حلال مى‌شمارند، و يكسال [ديگر]، آن را حرام مى‌دانند، تا با شماره ماههايى كه خدا حرام كرده است موافق سازند، و در نتيجه آنچه را خدا حرام كرده [بر خود] حلال گردانند. زشتى اعمالشان برايشان آراسته شده است، و خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند.|سوره= [[سوره توبه|توبه]]|آیه= ۳۷}}


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[ماه‌های حج]]
* [[ماه‌های حج]]


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}
== یادداشت ==
{{یادداشت‌ها}}


== منابع ==
== منابع ==