خط ثلث: تفاوت میان نسخه‌ها

== اهمیت و جایگاه ==

خط ثلث را یکی از زیباترین، معروف‌ترین و دشوارترین خطوط در کشورهای اسلامی دانسته‌اند<ref>مقتدایی، مبادی و مبانی اصول خطوط و خوشنویسی اسلامی ایران ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۱۳۹.</ref> و از آن در کنار خط نسخ، به‌عنوان برترین خطوط در میان اقلام شش‌گانه یاد می‌شود.<ref>مقتدایی، شناخت و ارزیابی کاربردی هنرهای اسلامی ایران، ۱۳۹۳ش، ص۵۵.</ref> تا جایی که آن را «سید الخطوط» نیز نامیده‌اند.<ref>[https://iranantiq.com/terminology/handicraft/islamic-calligraphy/thuluth-script خط ثلث]، ایران آنتیک.</ref>

از خط ثلث، برای نوشتن قطعات {{یاد|صفحه‌ای که مطلبی به قلم درشت بر آن نوشته شده باشد.}}، پشت جلد، عناوین، سرلوحه‌ها و تقسیمات کتاب‌ها، الواح سردر خانه‌ها و مغازه‌ها، کتابت قرآن‌های جامع، حکاکی سنگ‌ها، مهرهای قیمتی و نشان‌ها استفاده می‌شود.<ref>فضائلی، «کتیبه‌نگاری»، ۱۳۷۱ش، ص ۹۵.</ref> اما ازنظر محققان، عمده‌ترین و مهم‌ترین کاربرد خط ثلث، مربوط به کتیبه‌نویسی محراب‌ها، قبه‌ها، ورودی‌های مساجد است که به‌جهت قابلیت بالا در ترکیب و هماهنگی با طرح‌های اسلیمی و ختایی رواج یافته‌ است.<ref>فضائلی، تعلیم خط، ۱۳۷۶ ش، ص۱۳۰–۱۳۱؛ فضائلی، «کتیبه‌نگاری»، ۱۳۷۱ش، ص ۹۵؛ مقتدایی، شناخت و ارزیابی کاربردی هنرهای اسلامی ایران، ۱۳۹۳ش، ص۶۵.</ref> تا قبل از دوره تیموریان، خطوط ریحان، محقق، ثلث و نسخ، برای [[کتابت قرآن|کتابت قرآن کریم]]، مورد استفاده بود؛ اما پس از قرن دهم، [[خط نسخ]]، جای تمام خطوط دیگر را گرفت.<ref>هاشمی نژاد، دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۵۶۶.</ref>