لا فتی الا علی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''لا فَتَی اِلَّا عَلِی'''، ندایی آسمانی که یکی از فرشتگان در [[فضایل امام علی(ع)|فضیلت امام علی(ع)]] بیان کرده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۱۰.</ref> بر اساس روایت‌های متعددی که [[شیعیان|شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] نقل کرده‌اند، هنگامی که [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] دفاع می‌کرد، صدایی از آسمان شنیده شد که «لا سَیفَ اِلاّ ذُوالفَقار، و لا فَتی اِلاّ عَلی؛ شمشیری مگر [[ذوالفقار]] و جوانمردی مگر علی وجود ندارد» .<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۱۰؛ شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۰۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۸۷؛ شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۴۳؛ ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۱۰۰؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۵۱۴.</ref> در برخی روایات، گوینده این ندای آسمانی [[جبرئیل]]،<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۵.</ref> در بعضی احادیث، فرشته‌ای به نام رضوان<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۸۷؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۲۸.</ref> و در برخی دیگر نام گوینده ذکر نشده است.<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۷.</ref> در بعضی گزارش‌ها نیز این واقعه مربوط به [[غزوه بدر|جنگ بَدْر]]<ref>خوارزمی، المناقب، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۷، ح۲۰۰.</ref> یا [[غزوه خیبر|خَیْبَر]] دانسته شده است.<ref>سبط بن جوری، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۲۶.</ref> [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] با استناد به احادیث متعدد در این زمینه، معتقد است این جریان چندین‌بار رخ داده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۰۴.</ref> بر اساس برخی روایت‌ها حضرت علی(ع) در بیان فضایل خود به این جمله استناد کرده است.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۵۰؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۹۹۵م، ج۳۹، ص۲۰۱.</ref>

به گفته علامه امینی دانشمندان علم حدیث بر نقل این حدیث اتفاق نظر دارند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۰۴.</ref> در کتاب کفایة الطالب فی مناقب علی بن ابی‌طالب (از کتاب‌های اهل‌سنت در بیان فضایل امام علی) باب مستقلی در نقل‌های مختلف این حدیث ایجاد شده و گفته شده است اهل حدیث بر نقل این گزارش اتفاق نظر دارند.<ref>گنجی، کفایة الطالب، دار احیاء تراث اهل‌بیت(ع)، ص۲۷۷-۲۸۰.</ref> با این حال به باور برخی از نویسندگان اهل سنت، حدیثی که این واقعه را گزارش کرده، از [[حدیث موضوع|احادیث جعلی]] است؛<ref>ابن‌جوزی، الموضوعات، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۳۸۱-۳۸۲.</ref> همچنین گفته‌اند [[ابن‌تیمیه]] این گزارش را کذب دانسته است.<ref>حلبی، السیرة الحلبیه، دار الکتب العلمیه، ج۲، ص۳۲۱.</ref>  

عبارت لا فتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار، روی تیغه بسیاری از شمشیرها نوشته شده است.<ref>زروانی، «ذوالفقار»، ص۸۴۹.</ref> بسیاری از شاعران همچون [[سعدی]]،<ref>سعدی، کلیات سعدی، ۱۳۶۵ش، قصیده۱.</ref> [[خواجوی کرمانی]]<ref>خواجوی کرمانی، دیوان اشعار، ۱۳۶۹ش، ص۱۳۳.</ref> و [[عطار نیشابوری]]،<ref>عطار نیشابوری، مصیبت‌نامه، ۱۳۷۶ش، ص۳۴.</ref> اشعار و ترکیب‌های گوناگونی را با تعبیر «لا فتی الا علی» ساخته‌اند. به گفته علامه امینی [[حسان بن ثابت|حَسّان بن ثابِت]] نیز با اجازه پیامبر(ص)، شعری در این‌باره سرود.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۰۵.</ref> از جمله این شعرها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

|لا فتی الا علی در جان من|ذوالفقار و سیف او ایمان من<ref>عطار، مظهر العجایب، ۱۳۷۶ش، ص۶۹.</ref>}}

|نفس خیر المرسلین است و ولی کردگار|لافتی الّا علی لاسیف الّا ذوالفقار<ref>شاه‌ نعمت‌الله ولی، دیوان کامل حضرت شاه نعمت‌الله ولی، ۱۳۸۰ش، ص۸۲۶.</ref>}}

|لا فتی الا علی گویند اهل روزگار|ساکنان آسمان لا سیف الا ذوالفقار<ref>محتشم کاشانی، دیوان محتشم کاشانی، ۱۳۸۷ش، ص۲۵.</ref>}}

|نه خدا توانمش خواند نه بشر توانمش گفت|متحیرم چه نامم شه ملک لافتی را<ref>شهریار، دیوان شهریار، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۹.</ref> }}

== جستارهای وابسته ==