آیه سیف: تفاوت میان نسخه‌ها

آیات دیگری از جمله آیات ۲۹ [[سوره توبه]] و ۵ [[سوره حج]] نیز به این اسم نامیده شده است.

مکارم شیرازی مفسر قرآن دربارهٔ این آیه گفته که ظاهر این است که چهار موضوع «بستن راه‌ها، محاصره کردن، اسیر ساختن، و بالآخره کشتن» به صورت یک امر تخییری نیست، بلکه با در نظر گرفتن شرایط محیط و زمان و مکان و اشخاص مورد نظر، باید هر یک از این امور که مناسب تشخیص داده شود، عملی گردد‏.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج‏7، ص۲۹۲.</ref>

{{جعبه گفتگوی آیه|توبه|۵}}

آیه ۵ سوره توبه مشهور به آیه سیف مورد استناد [[سلفیه|گروه‌های سلفی جهادی]] برای جهاد ابتدایی است.<ref>لطفی، علی‌اکبر، «نقد دیدگاه سلفیه جهادی دربارهٔ جهاد ابتدایی با تکیه بر آیه ۵ سوره توبه»، سراج منیر پاییز ۱۳۹۶ش، شماره ۲۷، رتبه علمی-ترویجی، ص۳۵.</ref> آنان این آیه را ناسخ تمام آیات صلح و عفو دانسته و مراد از مشرکین در این آیه را عموم کافران، چه محارب و چه غیر محارب، تلقی کرده‌اند.<ref>لطفی، علی‌اکبر، «نقد دیدگاه سلفیه جهادی دربارهٔ جهاد ابتدایی با تکیه بر آیه ۵ سوره توبه»، سراج منیر پاییز ۱۳۹۶ش، شماره ۲۷، رتبه علمی-ترویجی، ص۳۵.</ref> مفسران گفته‌اند منظور از مشرکان در این آیه، مشرکان عهدشکن در زمان پیامبر(ص) هستند که با پیامبر و مسلمانان پیمان بستند اما عهدشکنی کردند.<ref>کاشفی، حسین بن علی‏، تفسیر حسینی (مواهب علیه)، کتابفروشی نور، سراوان، ص۳۹۸؛ فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی‏، تفسیر الصافی، تهران، مکتبة الصدر، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۳۲۲. اشکوری، محمد بن علی‏، تفسیر شریف لاهیجی، تهران، دفتر نشر داد، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۲۲۷. بیضاوی، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار إحیاء التراث العربی‏، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۷۱.</ref> برخی گفته‌اند منظور از مشرکین در آیه مشرکانِ در حال توطئه و [[کافر حربی]] بوده است.<ref>قرشی بنابی، تفسیر احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۴، ص ۱۸۸.</ref>

تفسیر نادرست و برداشت تحمیل دین از این آیه را موجب مخدوش شدن چهره اسلام دانسته‌اند که تأثیرات سویی بر اعتقادات مسلمانان گذاشته است.<ref>شایق، محمدرضا، حل تعارض ظاهری بین آیات سیف و نفی اکراه و تأثیر آن در مسئلهٔ آزادی در انتخاب دین، پژوهش نامه تفسیر کلامی قرآن بهار ۱۳۹۵ش، شماره ۹، ص۸۲.</ref>

از نگاه برخی مفسران، آیه سیف، [[ناسخ و منسوخ|ناسخ]] ۱۲۴ آیه از آیاتی است که به عفو، صلح و [[فدیه]] در برابر مشرکان اشاره دارد.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۵۱؛ جزایری، عقود المرجان، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۸۸.</ref> برخی دیگر این آیه را منسوخ به آیات عفو و صلح دانسته‌اند.<ref>النحّاس، الناسخ والمنسوخ، ۱۴۰۸ق، ص۴۹۳.</ref> از نظر عده‌ای دیگر آیه سیف و آیه چهارم [[سوره محمد]] که به مسئله گرفتن فدیه از مشرکین اشاره دارد، ناسخ یکدیگر نیستند و هر دو از آیات محکم هستند؛ زیرا پیامبر در برابر مشرکان هم امر به جنگ کرده و هم دستور به عفو و فرمان به دریافت فدیه صادر کرده است.<ref>شاه‌عبدالعظیمی، تفسیر اثنی‌عشری، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۲۲.</ref>

برخی گفته‌اند ناسخ بودن آیه سیف منتفی است، زیرا آیه ۲۹ سوره توبه که پس از آیه سیف آمده، آزادی اهل کتاب را در پرداخت جزیه می‌داند.<ref>شایق، محمدرضا، حل تعارض ظاهری بین آیات سیف و نفی اکراه و تأثیر آن در مسئلهٔ آزادی در انتخاب دین، پژوهش نامه تفسیر کلامی قرآن بهار ۱۳۹۵ش، شماره ۹، ص۸۱.</ref>

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

*آرمین، محسن، جریان‌های تفسیری معاصر، تهران، نی، ۱۳۹۶ش.