احمد بن فهد حلی: تفاوت میان نسخه‌ها

| لقب = جمال الدین

'''جمال الدین احمد بن شمس الدین محمد بن فَهْد حِلّی اَسَدی'''(۷۵۷-۸۴۱ق)، از [[فقیهان]] و [[حدیث|محدّثان]] [[امامیه|امامی]] که شـهـرت او بیشتر در [[اخلاق]]، [[دعا]] و سیر و سلوك است. اثر مشهور او در این زمینه، كتاب [[عدة الداعی و نجاح الساعی]] است كه به دعا و آداب و مسائل مربوط به آن می‌پردازد. این کتاب، با عنوان «آیین بندگی و نیایش» و «آداب راز و نیاز به درگاه بی‌نیاز» به فارسی ترجمه شده است.

==زندگی نامه==

زادگاه وی به درستی معلوم نیست، اما همین مقدار روشن است كه زمانی در [[حلّه]] اقامت داشته و در [[مدرسه زینیه]] به تدریس مشغول بوده است.

همچنین او بخشی از عمر خود را در كربلا سپری كرده است.<ref>روضات الجنات، ج۱، ص۷۱-۷۲.</ref>

ابن فهد در ۸۴ سالگی درگذشت<ref> الرجال، ج۲، ص۱۱۱.</ref> و بنا به گفته [[محمد باقر خوانساری|خوانساری]] مدفنش در [[كربلا]] کنارِ [[خیمه گاه]] واقع شده است.<ref> روضات الجنات، ج۱، ص۷۴.</ref>

[[آقابزرگ]] بدون ذكر دلیل او را از شاگردان شهید اول دانسته است<ref>الذریعه، ج۱۳، ص۱۰۸</ref> ، اما این مقدار روشن است كه وی در حدود سال ۸۲۴ق به منطقه [[جبل عامل|جَبَل عامِل]] سفر کرده‌است. در [[جزین|جِزّین]] از [[علی بن محمد بن مكی]]، فرزند شهید اول، به دریافت [[اجازه حدیث|اجازه]] نایل شده است.<ref> ریاض العلماء، ج۱، ص۶۴</ref>

{{ستون-شروع|2}}

{{ستون-شروع|2}}

* [[ابن عشره كركی]]

در سال ۸۴۰، [[اسپند میرزا]]، از حاكمان محلی سلسله قراقویونلو كه بر [[بغداد]] و نواحی اطراف آن حكم می‌راند، ابن فهد و سایر [[:رده:علمای شیعه|علمای شیعه]] را از حله و دیگر مناطق طلبید و از آنان خواست با علمای [[سنی]] بغداد مناظره كنند. با پیروزی عالمان شیعه در این مناظره، اسپند میرزا به ترویج مذهب [[تشیع]] امر كرد و به نام [[امامان شیعه|دوازده امام (ع)]] [[خطبه]] خواند و سكه زد.<ref> مجالس المؤمنین، قاضی نورالله شوشتری، اسلامیه، ۱۳۵۴، ج۲، ص۳۶۸-۳۷۰.</ref>

از آن رو كه ابن فهد به [[زهد]] و [[تقوا]] شهره بوده و آثاری نیز در [[علم اخلاق|اخلاق]] و [[عرفان]] نوشته، [[قاضی نورالله شوشتری]] <ref>مجالس المؤمنین، ج۱، ص۵۷۹</ref> وی را [[صوفیه|صوفی]] و [[مرتاض]] خوانده است.

[[عبدالله جوادی آملی|آیت الله جوادی آملی]] نیز او را از جمله كسانی می‌داند كه مقامات معنوی بسیار والایی داشته است. <ref> عبدالله جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ذیل بقره ۱</ref>

[[پرونده:كتاب عده الداعی و نجاح الساعی.jpg|150px|بندانگشتی|كتاب عده الداعی و نجاح الساعی]]

#[[عدة الداعی و نجاح الساعی]]، تهران، ۱۲۷۴ق؛ابن فهد، در عدة‌الداعی به آثار و شرایط دعا، قرآن و ذکر پرداخته. او در خاتمه کتاب، توضیح مختصری از اسماء‌الله داده و وجه جمع تکثر اسما و وحدت ذات را بیان کرده. حسین غفاری ساروی، این کتاب را با عنوان «آیین بندگی و نیایش» به فارسی ترجمه کرده است.<ref>[http://www.lib.ir/LibView/SearchResult.aspx?title=%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%20%D8%A8%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%20%D9%88%20%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B4&typeID=0&q=PbLMW26H4LU2XccXccS6QP28S6UfXafXccQP48QP46XccXYXccI4Q6H3H5LQ6P3H2LQ6PfH4P8P5H2LQ6P4LM1Q6PcLQ6H5LMW26P3LM0 پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های ایران]</ref>

#[[المهذب البارع فی شرح المختصر النافع]]، كتاب او در فقه كه امروزه نیز [[فقیهان]] شعیه در تحقیقات خود به آن توجه کرده و ارجاع می‌دهند. جلد اول این کتاب در ۱۴۰۷ و جلد دوم آن در ۱۴۱۱ق در [[قم]] به چاپ رسیده است؛

#[[الفصول فی دعوات اعقاب الفرائض]] ، ۱۳۱۴ق (در حاشیه مكارم الاخلاق)

همچنین مجموعه‌ای از رساله‌های ابن فهد تحت عنوان الرسائل العشر در قم، ۱۴۰۹ق چاپ شده است كه عبارتند از:

#[[كفایة المحتاج الی مناسك الحاج]]

#[[نبذة الباغی فی ما لابدَّ منه من آداب الداعی]]. این كتاب مختصر [[عدة الداعی]] است.

# [[شرح الارشاد]]، كه ظاهراً قسمتی از آن در كتابخانه مركزی، به شماره (۴) ۲۶۲۱ موجود است.

علاوه بر این موارد، چند كتاب دیگر از جمله [[استخراج الحوادث]] كه متضمن پیشگویی هایی براساس سخنان [[امام علی]] (ع) بوده، به وی منسوب است.<ref> الذریعه، ج۲، ص۲۱، ج۸، ص۶۸، ج۱۳، ص۱۰۸، ج۲۰، ص۳۹، ج۲۴، ص۷۴</ref>

[[قاضی نورالله شوشتری]]<ref> مجالس المؤمنین، ج۲، ص۳۹۵-۳۹۶</ref> مدعی شده، كتابی در زمینه [[علوم غریبه]] نزد ابن فهد بوده كه هنگام مرگ، آن را به فردی سپرده و از وی خواسته بود کتاب را در [[رود فرات]] اندازد. براساس همین روایت [[سید محمد بن فلاح مشعشعی]] كه در آغاز، از شاگردان ابن فهد بوده است، آن كتاب را با حیله به چنگ آورد و با استفاده از مطالب آن، بر [[خوزستان]] استیلا یافت. [[آقا بزرگ]] این كتاب را همان استخراج الحوادث دانسته كه به نظر درست نمی‌آید.

{{پانویس|اندازه=ریز|3}}

*ابن ابی جمهور، محمد، عوالی اللئالی العزیزیه، به كوشش مجتبی عراقی، قم، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.

*ابن فهد حلی، احمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، به كوشش مجتبی عراقی، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.

*افندی، میرزا عبدالله، ریاض العلماء، به كوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

*بحرالعلوم، محمد مهدی، الرجال، به كوشش محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، نجف، مكتبه العلمین.

*حرعاملی، محمد، امل الامل، به كوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۲م.