قتل هابیل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قتل هابیل''' به داستان کشته‌شدن یکی از دو فرزند آدم ابوالبشر به دست فرزند دیگرش اشاره دارد. داستان این قتل در قرآن در آیات ۲۷ تا ۳۱ سوره مائده آمده است. در منابع دینی این قتل نخستین قتل انسان در کره زمین تلقی شده و  گفته شده قابیل به جانشینیِ [[هابیل]]، به‌عنوان وصیّ [[آدم (پیامبر)|آدم(ع)]]، اعتراض کرد و برای پایان یافتنِ این نزاع، از سوی خداوند [[وحی]] آمد که هر یک به درگاهِ خدا قربانی آورند. طبق روایات، قربانیِ قابیل از سوی خدا قبول نشد. ازاین‌رو، در جریان تعیینِ جانشینِ حضرت آدم، قابیل به هابیل [[حسد|حسادت]] کرد و او را به قتل رساند. براساس [[آیه ۳۱ سوره مائده]]، [[خدا|خداوند]] به‌وسیله زاغی، [[دفن|روش دفن]] هابیل را به قابیل آموخت.

قتل هابیل را نخستین قتل در کره زمین دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۳۴۵.</ref> آیات ۲۷ تا ۳۱ [[سوره مائده]] به ماجرای قتل هابیل پرداخته است. خداوند در این آیات این‌گونه بیان می‌کند که دو پسرِ حضرت آدم، برای [[تقرب|تقرب به خدا]]، عملی انجام دادند که از یکی پذیرفته شد و از دیگری پذیرفته نشد. برادری که عملش قبول نشده بود، دیگرى را به قتل تهدید کرد و قسم خورد که او را بکشد و سرانجام او را کشت.<ref>نگاه کنید به: سوره مائده، آیات ۲۷-۳۱.</ref> بنابر گفتۀ مفسران نام برادری که مرتکب قتل شد، قابیل و او که کشته شد، هابیل بود.<ref>شیخ‌‌‌‌‌‌‌‌ طوسی، التبیان، بی‌تا، ج۳، ص۴۹۲؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۳۱۵؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۳۴۸.</ref>

[[پرونده:نگاره مینیاتوری هابیل و قابیل قرن 10 قمری.jpg|150px|بندانگشتی|چپ|نگاره مینیاتوری از سرگردانی قابیل برای پنهان کردن جسد هابیل در نسخه خطی(نگارش: قرن ۱۰قمری) کتاب قصص الانبیاء اثر نیشابوری.<ref> نیشابوری، قصص الانبیاء، نسخه خطی.</ref>]]

[[قرآن]] دربارۀ جزئیات قربانی و نشانۀ پذیرفته شدن قربانی چیزی بیان نکرده است اما در [[حدیث|روایات اسلامی]] چنین گفته شده است که قابیل کشاورز بود و بخشی از بدترین محصولات خود و هابیل که دامداری داشت،  یکی از بهترین گوسفندها را برای قربانی آوردند؛ آتش‌گرفتنِ قربانی نشانۀ پذیرفتن آن نزد خدا بود و بدین ترتیب، قربانی هابیل پذیرفته شد، اما قربانی قابیل مورد پذیرش قرار نگرفت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۱۳.</ref>  

ماجرای عرضۀ قربانی هابیل و قابیل به درگاه خدا و قتل هابیل، غیر از قرآن در [[تورات]] نیز آمده است.<ref>تورات، کتاب تکوین، باب۴، آیه ۳-۸.</ref>

به گزارش طبری، جسد هابیل به‌دلیل درماندگی قابیل از نحوه پنهان‌کردن آن و بی‌اطلاعی از چگونگی دفن جسد انسان، در معرض خطر دریده‌شدن توسط حیوانات درنده قرار گرفت.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۸۶.</ref> بنابر [[آیه ۳۱ سوره مائده]]،  قابیل برای آنکه [[تدفین|دفن کردن]] جسد را فرا بگیرد، خداوند زاغى را فرستاد كه خاک‌هاى زمين را كنار بزند و با پنهان كردن جسد بى‏‌جان زاغ ديگر يا با پنهان كردن قسمتى از طعمه خود، به قابيل‏ نشان دهد كه چگونه جسد برادر خويش را به خاک بسپارد.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۳۵۱.</ref>

[[مولوی|مولانا]] در کتاب مثنوی معنوی در بخشی با عنوان «آموختن پیشه گورکنی قابیل از زاغ پیش از آنک در عالم علم گورکنی و گور بود» به ماجرای چگونگی دفن جسد هابیل توسط قابیل پرداخته است؛ بخشی از این ابیات عبارت‌اند از:

* صادقی فدکی، جعفر، ارتداد، بازگشت به تاریکی؛ نگرشی به موضوع ارتداد از نگاه قرآن کریم، چاپ اول، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، (مرکز فرهنگ و معارف قرآن/بوستان کتاب)، ۱۳۸۸ش.

* طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي‏، بی‌تا.

* عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر(تفسیر العیاشی) محقق: هاشم رسولی، چاپ اول، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة، ۱۳۸۰ق.

*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ق.

*جلال‌الدین محمد بلخی(مولوی)، مثنوی معنوی، تهران، انتشارات پژوهش، ۱۳۷۱ش.

*نیشابوری، ابواسحاق، قصص الانبیاء (نسخه خطی).