اسماعیلیه: تفاوت میان نسخه‌ها

## '''قرامطه [[بحرین]]''': همزمان با گسترش سریع دعوت اسماعیلیه، افتراق مهمی در [[سال ۲۸۶ هجری قمری]] در نهضت اسماعیلیه پدیدار گشت. حمدان قرمط که همچنان ریاست محلی دعوت را از ۲۶۰ق. در [[عراق]] و نواحی مجاور بر عهده داشت و با رهبران سَلَمیّه به طور مرتب مکاتبه داشت، در ۲۸۶ قمری زمانی که عبیدالله رهبر اسماعیلیان گشت برای خود و اجدادش که رهبران مرکزی قبلی بوده‌اند ادعای امامت نمود. حمدان با سلمیه و رهبری مرکزی قطع رابطه کرد و از داعیان فرمانبر خود خواست دعوت را در نواحی زیر نظرشان متوقف کنند. اندکی پس از این وقایع، حمدان ناپدید گردید و عبدان (شوهر خواهرش) نیز با توطئه زکرویه بن مهدویه، یکی از داعیان عراق که ابتدا به عبیدالله و اصلاحاتش در عقاید وفادار بود به قتل رسید. در همین سال، ابوسعید جنابی که توسط حمدان و عبدان به بحرین گسیل شده بود آنجا را پایگاه اصلی قرامطه و مانعی موثر ر راه گسترش نفوذ سیاسی [[فاطمیان]] در شرق (تا ۴۷۰ق.) قرار داد. پایگاه اصلی پیروان عبیدالله در [[یمن]] بود که البته در آنجا علی بن فضل به جناح قرمطی پیوست و خود را [[مهدی موعود]] نامید، اما ابن حوشب تا آخر عمر به عبیدالله وفادار ماند. زکرویه که ابتدا به عبیدالله وفادار مانده بود، بعدها به قرامطه پیوست و شورش‌های قرمطی را در [[شام]] و عراق سازماندهی نمود و حتی در سال ۲۹۰ق. به مقر عبیدالله در سلمیه نیز حمله کرد. جناح قرمطی در مناطق مختلف از جمله جبال، [[خراسان]] و [[ماوراء النهر]]، [[فارس]] و.. گسترده شد.

## '''[[فاطمیان]] مغرب و مصر''' (۵۶۷-۲۹۷ق.) : توسط عبیدالله مهدی ابتدا در [[رقاده]]، سپس [[قیروان]] و بعدها [[قاهره]] تشکیل شد. با شروع خلافت عبیدالله مهدی دوره امامان مستور در تاریخ اسماعیلیان نخستین به پایان رسید. این دولت توسط [[صلاح الدین ایوبی]] منقرض شد.

### '''نِزاریان''': با مرگ مستنصر فاطمی در[[سال ۴۸۷ هجری قمری]] انشقاقی در [[فاطمیان]] ایجاد شد، آنانی که به جانشینی نِزار _باتوجه به نص امامت مستنصر بر فرزندش نزار_ قائل بودند به نزاریه معروف گشتند.<ref>دفتری، الاسماعیلیون تاریخهم و عقائدهم، ۲۰۱۴، ص۴۲۱.</ref>

### '''مستعلویان''': پس از مرگ مستنصر فاطمی در سال ۴۸۷، آنانی که به امامت مستعلی معتقد شدند به نام [[مستعلویه]] معروف شدند.<ref>دفتری، الاسماعیلیون تاریخهم و عقائدهم، ۲۰۱۴، ص۴۲۱.</ref>