Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۹۳
ویرایش
طریقت: تفاوت میان نسخه‌ها
←طریقه‌های شیعی ایران
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
پیدایش طریقه‌های صوفیانه شیعی در ایران را مهم‌ترین ویژگی تصوف بعد از حمله مغول دانسته‌اند.<ref>پازوکی، «تصوف در ایران بعد از قرن ششم»، ص۲۹.</ref> به اعتقاد [[آنه‌ماری شیمل|شیمل]]، هرچند در تاریخ تصوف طریقه‌های بسیاری از ایران برخاستند، تعداد کمی از آنها در دوران رواج تشیع در ایران شکل گرفتند.<ref>شیمل، تصوف، ۱۴۰۱ش، ص۱۱۶-۱۱۷.</ref> مهم‌ترین طریقه‌های شیعی ایران را به ترتیب اهمیت [[نعمت اللهیه]]، [[ذهبیه]] و [[خاکساریه]] برشمرده‌اند.<ref>گراملیش، طریقه‌های شیعی ایران، ۱۳۹۹ش، ج۱، ص۲۳.</ref> | پیدایش طریقه‌های صوفیانه شیعی در ایران را مهم‌ترین ویژگی تصوف بعد از حمله مغول دانسته‌اند.<ref>پازوکی، «تصوف در ایران بعد از قرن ششم»، ص۲۹.</ref> به اعتقاد [[آنه‌ماری شیمل|شیمل]]، هرچند در تاریخ تصوف طریقه‌های بسیاری از ایران برخاستند، تعداد کمی از آنها در دوران رواج تشیع در ایران شکل گرفتند.<ref>شیمل، تصوف، ۱۴۰۱ش، ص۱۱۶-۱۱۷.</ref> مهم‌ترین طریقه‌های شیعی ایران را به ترتیب اهمیت [[نعمت اللهیه]]، [[ذهبیه]] و [[خاکساریه]] برشمرده‌اند.<ref>گراملیش، طریقه‌های شیعی ایران، ۱۳۹۹ش، ج۱، ص۲۳.</ref> | ||
*''' | *'''نعمت‌اللهیه''': مهم‌ترین و معروف‌ترین طریقه شیعی ایران که موجب علنی‌شدن تصوف شیعی در ایران دانسته شده است.<ref>شیمل، تصوف، ۱۴۰۱ش، ص۱۱۷؛ اسفندیار، تاریخ تصوف و عرفان اسلامی، ۱۳۹۸ش، ص۱۰۷؛ پازوکی، «شاه نعمت‌الله ولی و طریقه وی»، ص۳۲۱.</ref> سرسلسله این طریقه، [[شاه نعمت‌الله ولی]] است که از بزرگ‌ترین مشایخ صوفیه ایران و طریقتش یکی از پرنفوذترین طریقه‌های تصوف قلمداد شده است.<ref>اسفندیار، تاریخ تصوف و عرفان اسلامی، ۱۳۹۸ش، ص۱۰۷.</ref> این طریقه در قرن نهم از علل مؤثر نشر [[شیعه|تشیع]] و تصوف در ایران و برخی مناطق جهان اسلام دانسته شده است.<ref>شیمل، تصوف، ۱۴۰۱ش، ص۱۱۷؛ پازوکی، «شاه نعمت‌الله ولی و طریقه وی»، ص۳۲۰-۳۲۱.</ref> پس از نعمت‌الله ولی، جانشینانش به دلیل فشار [[مجتهد|فقیهان]] به [[هند|هندوستان]] مهاجرت کردند.<ref>پازوکی، «شاه نعمت‌الله ولی و طریقه وی»، ص۳۲۳.</ref> بازگشت یکی از آنان، در سال ۱۱۹۰ق، موجب رونق دوباره این طریقه در ایران شد.<ref>پازوکی، «شاه نعمت‌الله ولی و طریقه وی»، ص۳۲۳.</ref> نعمت اللهیه دارای انشعاباتی چون کوثریه، شمسیه، [[گنابادیه]]، ذوالریاستین (مونس‌علی شاهیه) و صفی‌علی شاهیه (انجمن اخوت) است.<ref>اسفندیار، تاریخ تصوف و عرفان اسلامی، ۱۳۹۸ش، ص۱۵۹-۱۷۷.</ref> | ||
*'''ذهبیه''': طریقه منسوب به عبدالله بُرزش‌آبادی که در اوایل [[صفویان|صفویه]]، ابتدا در [[خراسان بزرگ|خراسان]] و پس از آن در [[شیراز]]، رواج یافت.<ref>زرین‌کوب، دنباله جست‌و جو در تصوف ایران، ۱۳۷۶ش، ص۲۶۴.</ref> پیروان این طریقه به رعایت حدود شرعی مشهور بودند و همین را عامل آزادی عمل بیشتر آنان نسبت به پیروان | *'''ذهبیه''': طریقه منسوب به عبدالله بُرزش‌آبادی که در اوایل [[صفویان|صفویه]]، ابتدا در [[خراسان بزرگ|خراسان]] و پس از آن در [[شیراز]]، رواج یافت.<ref>زرین‌کوب، دنباله جست‌و جو در تصوف ایران، ۱۳۷۶ش، ص۲۶۴.</ref> پیروان این طریقه به رعایت حدود شرعی مشهور بودند و همین را عامل آزادی عمل بیشتر آنان نسبت به پیروان نعمت‌اللهیه دانسته‌اند.<ref>اسفندیار، تاریخ تصوف و عرفان اسلامی، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۹.</ref> | ||
*'''خاکساریه''': طریقه که در دوران قاجار و از پس سفر یکی از قلندران هند به ایران رواج یافت.<ref>نصر، «تصوف و معنویت در ایران»، ص۴۱۸.</ref> پیروان این طریقه، سر سلسله خود را [[سلمان فارسی]] می‌دانند.<ref>نصر، «تصوف و معنویت در ایران»، ص۴۱۹.</ref> انشعابات این طریقه را غلام‌علی شاهی (ابوترابی، جلالی) ، معصوم‌علی شاهی، سلسله عجم و نورائی به‌قلم آورده‌اند.<ref>مدرسی چهاردهی، خاکسار و اهل حق، انتشارات اشراقی، ص۳.</ref> | *'''خاکساریه''': طریقه که در دوران قاجار و از پس سفر یکی از قلندران هند به ایران رواج یافت.<ref>نصر، «تصوف و معنویت در ایران»، ص۴۱۸.</ref> پیروان این طریقه، سر سلسله خود را [[سلمان فارسی]] می‌دانند.<ref>نصر، «تصوف و معنویت در ایران»، ص۴۱۹.</ref> انشعابات این طریقه را غلام‌علی شاهی (ابوترابی، جلالی) ، معصوم‌علی شاهی، سلسله عجم و نورائی به‌قلم آورده‌اند.<ref>مدرسی چهاردهی، خاکسار و اهل حق، انتشارات اشراقی، ص۳.</ref> | ||