ابن ام‌مکتوم: تفاوت میان نسخه‌ها

| اندازه جعبه =

| عنوان =

| نام = عبدالله یا عمرو بن قیس بن زائده

| تصویر =

| اندازه تصویر =

| عنوان تصویر =

| زادروز = ؟

| مکان تولد =

| تاریخ مرگ = ۱۶ق

| آرامگاه =

<!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش فرض شمال-->

<!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش فرض غرب-->

| محل زندگی = [[مکه]]، [[مدینه]]

| ملیت =

| نژاد =

| تابعیت =

| تحصیلات =

| دانشگاه =

| پیشه =

| سال‌های فعالیت =

| کارفرما =

| نهاد =

| نماینده =

| شناخته شده برای = [[صحابه]]

| نقش‌های برجسته = مؤذن، نماینده و جانشین و [[پیامبر(ص)]] در [[مدینه]]

| سبک =

| تأثیرگذاران =

| تأثیرپذیرفتگان =

| شهر خانگی =

| تلویزیون =

| لقب = ابن ام مکتوم

| حزب =

| جنبش =

| مخالفان =

| هیئت =

| دین = [[اسلام]]

| مذهب =

| منصب =

| مکتب =

| آثار =

| گفتاورد =

| جوایز =

| امضا =

| اندازه امضا =

| وبگاه =

| پانویس =

'''عبدالله یا عمرو بن قیس بن زائده'''، <ref>السیره النبویه، ج۱، ص۳۹۰؛ قس الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ج۳، ص۹۹۷، ۹۹۸</ref> از [[بنی عامر بن لؤی]]، <ref>نسب قریش، ۳۴۳؛ قس: مشاهیر علماء الامصار، ۱۶</ref> صحابی، و مؤذن نابینای [[پیامبر اکرم(ص)]] بود. او پسردایی [[خدیجه]] بود. در موارد متعددی که پیامبر(ص) به جنگ رفت، جانشین او در [[مدینه]] بود. و به گفته مفسران، آیات اولیه [[سوره عبس]] درباره او نازل شده است.

گفته‌اند که نام وی قبل از گرویدن به [[اسلام]]، حصین بود و [[پیامبر(ص)]] او را عبدالله نام نهاد.<ref>نسب قریش، ۳۴۳؛ قس: مشاهیر علماء الامصار، ۱۶</ref> پدرش، دایی [[خدیجه]]، همسر پیامبر(ص) بود<ref>ابن حزم، ۱۷۱</ref> و مادرش عاتکه دختر عبدالله بن عنکثة بن عامر بن مخزوم نام داشت و کنیه‌اش ''ام مکتوم '' بود، و از این جهت، به '''ابن ام مکتوم ''' مشهور شد.

درباره تاریخ تولد، دوران جوانی و نیز چگونگی نابینایی ابن ام مکتوم آگاهی دقیقی در دست نیست، اما به نظر می‌رسد که چشمان خود را در کودکی از دست داده است.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۳۶۲</ref>

وی در اوایل [[بعثت]] در [[مکه]] حضور داشت. به اسلام نیز دلبستگی یافته بود چندانکه از پیامبر(ص)، آنگاه که با برخی از سران [[قریش]] چون [[ولید بن مغیره]] سخن می‌گفت و امید داشت که به اسلام بگروند، خواست برایش [[قرآن]] بخواند.

آیه «‌''عَبَس وَ تَوَلّی، أَن جاءَه الاْعْمی ''‌» <ref>عبس: ۱و۲</ref> در حق وی فرود آمده است.<ref>السیره النبویه، ج۱، ص۳۸۹، ۳۹۰؛ تنزیه الانبیاء، ۱۱۸- ۱۱۹؛ مجمع البیان، ج۹، ص۶۶۳ -۶۶۴</ref> ظاهراً وی اندکی پس از آن، اسلام آورد.

==مسئولیت ها==

گفته‌اند که ابن ام مکتوم و [[مصعب بن عمیر]]، نخستین کسانی بودند که به دستور [[پیامبر(ص)]] و برای ارشاد مردم [[یثرب]] -قبل از [[هجرت]] - به آن شهر رفتند.<ref>الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۴</ref> اما برخی برآنند که وی اندکی پس از [[جنگ بدر]] به [[مدینه]] رفت <ref>المعارف، ۲۹۰</ref> و در [[اصحاب صفه |صُفّه]] [[مسجد النبی|مسجد مدینه]] مسکن گرفت و پیامبر(ص) سپس او را در خانه [[مخرمه بن نوفل]] فرود آورد.<ref>حلیه الاولیاء و طبقات الاصفیاء، ج۲، ص۴</ref>

===موذن پیامبر(ص) ===

ابن ام مکتوم نیز همچون [[بلال حبشی|بلال]]، [[مؤذن]] پیامبر(ص) بود.<ref>الطبقات الکبری، ج۸، ص۳۶۴</ref> یعقوبی می‌گوید از هریک از بلال و ابن ام مکتوم که زودتر به مسجد می‌رسیدند، اذان و دیگری اقامه می‌گفت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۴۲</ref>

[[پیامبر اکرم(ص)]] چندان به وی اعتماد داشت که او را ۱۳ بار، از جمله در غزوات [[غزوه احد|احد]]، [[غزوه خندق |خندق]]، [[غزوه بنی نضیر|بنی نضیر]]، [[غزوه بنی قریظه |بنی قریظه]]، به جای خود در مدینه برگمارد.<ref>تاریخ، ج۱، ص۷۱؛ المغازی، جاهای مختلف</ref>

پس از [[جنگ تبوک]] نیز آیه ۹۵ [[سوره نساء]] که در سرزنش کسانی که از رفتن به پیکار سر باززده بودند، نازل شد و مجاهدان را بر راحت طلبان برتری نهاد، ابن ام مکتوم نابینا و دیگر ناتوانان را مستثنا ساخت: ''لایسْتَوِی القاعِدون مِن المُؤمِنین غَیرَ اُولِی الضَّرَرِ و المُجاهِدُون ''.<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۹۶</ref> با این همه، پس از آن در جنگها حاضر می‌شد و می‌گفت پرچم جنگ به من دهید، چه نابینایم و نمی‌توانم بگریزم.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۳۶۴</ref>

گفته‌اند که ابن ام مکتوم در [[جنگ قادسیه]] حاضر بود و پرچم سیاهی در دست داشت. سپس به [[مدینه]] بازگشت و همانجا درگذشت؛ <ref>المعارف، ۲۹۰</ref> و به روایتی در همان جنگ به قتل رسید.<ref>العبر، ۱۵</ref>