پرش به محتوا

عبدالله بن مسعود: تفاوت میان نسخه‌ها

منبع یابی؛ ویرایش و اصلاح مطالب؛ اصلاح پاورقی و منابع
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>M.r.seifi
(منبع یابی؛ ویرایش و اصلاح مطالب؛ اصلاح پاورقی و منابع)
خط ۲۲: خط ۲۲:
| آثار =
| آثار =
}}
}}
'''عبدالله بن مسعود بن غافل بن حبیب الهُذَلی''' (درگذشته [[سال ۳۲ هجری قمری|۳۲ق]]) معروف به '''ابن مسعود''' از اصحاب [[پیامبر اکرم]](ص) و از [[حدیث|محدثان]] و [[تفسیر|مفسران]] [[قرآن کریم]] در صدر [[اسلام]]. به گفته خودش، او ششمین کسی است که اسلام آورد. ابن مسعود از نخستین گروه [[هجرت به حبشه|مهاجران به حبشه]] بوده است. وی از [[مکه]] به [[مدینه]] [[هجرت به مدینه|مهاجرت]] کرد و در جنگ‌های [[غزوه بدر|بدر]] و [[جنگ احد|احد]] حضور داشت.  
'''عبدالله بن مسعود بن غافل بن حبیب الهُذَلی''' (درگذشته [[سال ۳۲ هجری قمری|۳۲ق]]) معروف به '''ابن مسعود''' از اصحاب [[پیامبر اکرم]](ص) و از [[حدیث|محدثان]] و [[تفسیر|مفسران]] [[قرآن کریم]] در صدر [[اسلام]]. او ششمین کسی است که اسلام آورد. ابن مسعود از نخستین گروه [[هجرت به حبشه|مهاجران به حبشه]] بوده است. وی از [[مکه]] به [[مدینه]] [[هجرت به مدینه|مهاجرت]] کرد و در جنگ‌های [[غزوه بدر|بدر]] و [[جنگ احد|احد]] حضور داشت.  


ابن مسعود، بعد از رحلت پیامبر در [[جنگ‌های رده|جنگ‌های رِدّه]] و فتح [[شام]] شرکت کرد. در سال [[سال ۲۱ هجری قمری|۲۱ق]]، [[عمر بن خطاب|عمر]]، ابن مسعود را همراه [[عمار]] برای نظارت بر [[بیت المال]] و [[قضاوت]] به [[کوفه]] فرستاد. ابن مسعود در زمان خلافت [[عثمان ]]با [[سعد بن ابی وقاص]] مشاجره کرد و عثمان وی را به [[مدینه]] احضار کرد. او دو سال پیش از کشته شدن عثمان در مدینه درگذشت.
ابن مسعود، بعد از رحلت پیامبر در [[جنگ‌های رده|جنگ‌های رِدّه]] و فتح [[شام]] شرکت کرد. در سال [[سال ۲۱ هجری قمری|۲۱ق]]، [[عمر بن خطاب|عمر]]، ابن مسعود را همراه [[عمار]] برای نظارت بر [[بیت المال]] و [[قضاوت]] به [[کوفه]] فرستاد. ابن مسعود در زمان خلافت [[عثمان ]]با [[سعد بن ابی وقاص]] مشاجره کرد و عثمان وی را به [[مدینه]] احضار کرد. او دو سال پیش از کشته شدن عثمان در مدینه درگذشت.
خط ۳۱: خط ۳۱:


==زندگی‌نامه==
==زندگی‌نامه==
عبدالله در [[مکه]] متولد شده و از قبیله [[بنی هذیل]] بوده است. وی را به سبب آنکه مادرش هم از [[صحابه]] بوده، «‌ابن ام عبد‌» خوانده‌اند.<ref>الاستیعاب، ۱۳۸۰، ج۳، ص۹۸۷ و ۹۸۸.</ref> [[کنیه]] وی را نیز ابوعبدالرحمان ذکر کرده‎اند.<ref>الاستیعاب،۱۳۸۰، ج۳، ص۹۸۷ و ۹۸۸.</ref>
عبدالله در [[مکه]] متولد شده و از قبیله [[بنی هذیل]] بوده است. وی را به سبب آنکه مادرش هم از [[صحابه]] بوده، «‌ابن ام عبد‌» خوانده‌اند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۸۷ و ۹۸۸.</ref> [[کنیه]] وی را نیز ابوعبدالرحمان ذکر کرده‎اند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۸۷ و ۹۸۸.</ref>


عبدالله در کودکی به چوپانی گوسفندانِ [[عقبة بن ابی معیط]] اشتغال داشته و [[ابوجهل]] بعدها او را به همین سبب تحقیر کرده است.<ref>المغازی، ج۱، ص۸۹.</ref> ابن مسعود پیش از مسلمان شدن در خانه فردی به نام «‌أرقَم‌» زندگی می‌کرده و بعد از قبول [[اسلام]] به خدمتگزاری در خانه [[پیامبر اکرم(ص)]] پذیرفته شد.{{مدرک}}
عبدالله در کودکی به چوپانی گوسفندانِ [[عقبة بن ابی معیط]] اشتغال داشته و [[ابوجهل]] بعدها او را به همین سبب تحقیر کرده است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۱، ص۸۹.</ref> ابن مسعود پیش از مسلمان شدن در خانه فردی به نام «‌أرقَم‌» زندگی می‌کرده و بعد از قبول [[اسلام]] به خدمتگزاری در خانه [[پیامبر اکرم(ص)]] پذیرفته شد.{{مدرک}}


==در زمان پیامبر(ص) ==
==در زمان پیامبر(ص) ==
در آغاز دعوت [[پیامبر(ص) |پیامبر(ص)]] بر اثر [[معجزه |معجزه‌ای]] که از آن حضرت دید، [[مسلمان]] شد. به همین جهت از وی به عنوان یکی از نخستین اسلام آورندگان نام برده شده و از قول خود او آمده که ششمین مسلمان بوده است.<ref>الغدیر، ج۹، ص۱۱.</ref>
در آغاز دعوت [[پیامبر(ص) |پیامبر(ص)]] بر اثر [[معجزه |معجزه‌ای]] که از آن حضرت دید، [[مسلمان]] شد. به همین جهت از وی به عنوان یکی از نخستین اسلام آورندگان نام برده شده و آمده که ششمین مسلمان بوده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۲۳.</ref>


وی همچنین از نخستین گروه [[هجرت به حبشه|مهاجران به حبشه]] بود و منابع از دو بار هجرت وی به [[حبشه]] یاد کرده‌اند.<ref>عروة بن زبیر، ۱۰۵؛ ابن اسحاق، ۱۷۶؛ ابن سعد، ۱ (۱) /۱۳۷، ۳ (۱) /۱۰۷.</ref>
وی همچنین از نخستین گروه [[هجرت به حبشه|مهاجران به حبشه]] بود<ref>ابن اسحاق، سیرة ابن اسحاق، ۱۹۷۸م، ص۱۷۶.</ref> و منابع از دو بار هجرت وی به [[حبشه]] یاد کرده‌اند.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۶۱.</ref>
ابن مسعود در بازگشت خود، پس از [[هجرت]] پیامبر (ص)، به [[مدینه]] رفت و پیامبر (ص) میان او و [[معاذ بن جبل]]<ref>ابن سعد، ۳ (۲) /۱۲۰-۱۲۱؛ بلاذری، همان، ج۱، ص۲۷۱.</ref> یا [[زبیر بن عوام]]<ref>ابن هشام، ج۱، ص۵۰۵؛ ابن شبه، ج۳، ص۱۰۵؛ بلاذری، بلاذری، ج۱، ص۲۷۰.</ref> پیمان برادری برقرار کرد. وی در [[جنگ بدر]] شرکت نمود و [[ابوجهل]] را کشت. پیامبر(ص) که از کشته شدن [[ابوجهل]] خشنود بود، شمشیر او را به ابن مسعود بخشید.<ref>عروة بن زبیر، صص۱۴۲-۱۴۳؛ ابن هشام، ج۱، صص۶۳۵ -۶۳۶، ۷۱۰-۷۱۱؛ واقدی، ج۱، صص۸۹ -۹۱.</ref>
ابن مسعود در بازگشت خود، پس از [[هجرت]] پیامبر (ص)، به [[مدینه]] رفت و پیامبر (ص) میان او و [[معاذ بن جبل]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۴۳۸؛ بلاذری، همان، ج۱، ص۲۷۱.</ref> یا [[زبیر بن عوام]]<ref>ابن هشام، ج۱، ص۵۰۵؛ ابن شبه، ج۳، ص۱۰۵؛ بلاذری، بلاذری، ج۱، ص۲۷۰.</ref> پیمان برادری برقرار کرد. وی در [[جنگ بدر]] شرکت نمود و [[ابوجهل]] را کشت. پیامبر(ص) که از کشته شدن [[ابوجهل]] خشنود بود، شمشیر او را به ابن مسعود بخشید.<ref>عروة بن زبیر، صص۱۴۲-۱۴۳؛ ابن هشام، ج۱، صص۶۳۵ -۶۳۶، ۷۱۰-۷۱۱؛ واقدی، ج۱، صص۸۹ -۹۱.</ref>


[[ابن عباس]] وی را از معدود یاران [[پیامبر(ص) |پیامبر(ص)]] می‌داند که در [[جنگ احد]] از او جدا نشدند<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۹۳.</ref> و گفته‌اند که او در بسیاری از [[غزوه|غزوات]] پیامبر(ص) شرکت داشته است.<ref>ابن سعد، ۳ (۱) /۱۰۸.</ref> وی بسیار همراه پیامبر(ص) بود و آن حضرت را خدمت می‌کرد.<ref>ابن شبه، ج۱، ص۳۰۳.</ref>
[[ابن عباس]] وی را از معدود یاران [[پیامبر(ص) |پیامبر(ص)]] می‌داند که در [[جنگ احد]] از او جدا نشدند<ref>ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۹۳.</ref> و گفته‌اند که او در بسیاری از [[غزوه|غزوات]] پیامبر(ص) شرکت داشته است.<ref>ابن سعد، ۳ (۱) /۱۰۸.</ref> وی بسیار همراه پیامبر(ص) بود و آن حضرت را خدمت می‌کرد.<ref>ابن شبه، ج۱، ص۳۰۳.</ref>
خط ۶۳: خط ۶۳:
پس از آن ابن مسعود تا ۳ سال در [[مدینه]] بود و اجازه نداشت از آنجا بیرون رود<ref>بلاذری، انساب، ج۵، ص۳۷.</ref> و سرانجام حدود ۲ سال، پیش از کشته شدن [[عثمان بن عفان|عثمان]] در مدینه وفات یافت.<ref>طبری، تاریخ، ج۱، ص۲۸۹۴؛ ابن عساکر، ج۳۹، صص۱۳۴- ۱۳۹.</ref> در مدتی که ابن مسعود در مدینه بود، عثمان عطای او را از [[بیت المال]] قطع کرد، اما پس از مرگش وصی او [[زبیر بن عوام|زبیر بن عوام]] آن را برای بازماندگانش از عثمان ستاند.<ref>بلاذری، فتوح، ص۴۶۱.</ref> یکی از علل ناخشنودی عثمان از ابن مسعود، حضور وی در تدفین و [[نماز]] بر پیکر [[ابوذر]] در [[ربذه|رَبَذه]] است.<ref>سید مرتضی، ج۴، ص۲۸۳؛ ر.ک: ابن هشام، ج۲، ص۵۲۴؛ واقدی، ج۲، ص۱۰۰۲؛ خلیفة بن خیاط، ج۱، ص۱۷۷؛ طبری، تاریخ، ج۱، صص۲۸۹۵-۲۸۹۶.</ref>
پس از آن ابن مسعود تا ۳ سال در [[مدینه]] بود و اجازه نداشت از آنجا بیرون رود<ref>بلاذری، انساب، ج۵، ص۳۷.</ref> و سرانجام حدود ۲ سال، پیش از کشته شدن [[عثمان بن عفان|عثمان]] در مدینه وفات یافت.<ref>طبری، تاریخ، ج۱، ص۲۸۹۴؛ ابن عساکر، ج۳۹، صص۱۳۴- ۱۳۹.</ref> در مدتی که ابن مسعود در مدینه بود، عثمان عطای او را از [[بیت المال]] قطع کرد، اما پس از مرگش وصی او [[زبیر بن عوام|زبیر بن عوام]] آن را برای بازماندگانش از عثمان ستاند.<ref>بلاذری، فتوح، ص۴۶۱.</ref> یکی از علل ناخشنودی عثمان از ابن مسعود، حضور وی در تدفین و [[نماز]] بر پیکر [[ابوذر]] در [[ربذه|رَبَذه]] است.<ref>سید مرتضی، ج۴، ص۲۸۳؛ ر.ک: ابن هشام، ج۲، ص۵۲۴؛ واقدی، ج۲، ص۱۰۰۲؛ خلیفة بن خیاط، ج۱، ص۱۷۷؛ طبری، تاریخ، ج۱، صص۲۸۹۵-۲۸۹۶.</ref>


در نهایت ابن مسعود در سال [[سال ۳۲ هجری قمری|۳۲ق]] در مدینه از دنیا رفت و در [[بقیع]] مدفون شد.<ref>الاستیعاب،۱۴۱۲ق، ج۳،ص۹۹۴.</ref>
در نهایت ابن مسعود در سال [[سال ۳۲ هجری قمری|۳۲ق]] در مدینه از دنیا رفت و در [[بقیع]] مدفون شد.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۹۹۴.</ref>


== ابن مسعود و قرآن ==
== ابن مسعود و قرآن ==
وی نخستین کسی بود که پس از [[پیامبر(ص)]]، [[قرآن]] را به صدای بلند بر مشرکین خواند و آزار دید.<ref>ابن اسحاق، ص۱۸۶؛ بلاذری، ج۱، ص۱۶۲.</ref> ابن مسعود در بسیاری از مناسبت‌های نزول قرآن شخصاً حضور داشت. وی به گفته خود، افزون بر ۷۰ سوره قرآن را از زبان پیامبر(ص) فرا گرفته بود<ref>بخاری، ج۳، ص۲۲۸؛ مسلم، ج۴، ص۱۹۱۲؛ نسائی، ج۸، ص۱۳۴.</ref> و از زمان ایشان به تعلیم قرآن می‌پرداخت.
وی نخستین کسی بود که پس از [[پیامبر(ص)]]، [[قرآن]] را به صدای بلند بر مشرکین خواند و آزار دید.<ref>ابن اسحاق، سیرة ابن اسحاق، ۱۹۷۸م، ص۱۸۶؛ بلاذری، ج۱، ص۱۶۲.</ref> ابن مسعود در بسیاری از مناسبت‌های نزول قرآن شخصاً حضور داشت. وی به گفته خود، افزون بر ۷۰ سوره قرآن را از زبان پیامبر(ص) فرا گرفته بود<ref>بخاری، ج۳، ص۲۲۸؛ مسلم، ج۴، ص۱۹۱۲؛ نسائی، ج۸، ص۱۳۴.</ref> و از زمان ایشان به تعلیم قرآن می‌پرداخت.


براساس روایتی، ابن مسعود یکی از چهار تنی بوده است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن را از آنان توصیه کرده بود.<ref>بخاری، ج۲، ص۳۰۷؛ مسلم، ج۴، صص۱۹۱۳-۱۹۱۴؛ ترمذی، ج۵، ص۶۷۴.</ref> وی مدت‌ها در [[مدینه]] و [[کوفه]]، پس از وفات پیامبر(ص) نیز به تعلیم قرآن اشتغال داشت و حتی برخی از [[صحابه]] برجسته چون [[ابن عباس]] از او قرآن آموخته و در مواردی از قرائت وی پیروی کرده‌اند.<ref>ابن ابی داوود، ص۵۵.</ref>
براساس روایتی، ابن مسعود یکی از چهار تنی بوده است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن را از آنان توصیه کرده بود.<ref>بخاری، ج۲، ص۳۰۷؛ مسلم، ج۴، صص۱۹۱۳-۱۹۱۴؛ ترمذی، ج۵، ص۶۷۴.</ref> وی مدت‌ها در [[مدینه]] و [[کوفه]]، پس از وفات پیامبر(ص) نیز به تعلیم قرآن اشتغال داشت و حتی برخی از [[صحابه]] برجسته چون [[ابن عباس]] از او قرآن آموخته و در مواردی از قرائت وی پیروی کرده‌اند.<ref>ابن ابی داوود، ص۵۵.</ref>
خط ۱۳۰: خط ۱۳۰:
* ابن ابی داوود، عبدالله، المصاحف، قاهره، ۱۳۵۵ق /۱۹۳۶م.
* ابن ابی داوود، عبدالله، المصاحف، قاهره، ۱۳۵۵ق /۱۹۳۶م.
* ابن اثیر، علی، اسد الغابة، قاهره، ۱۲۸۰ق.
* ابن اثیر، علی، اسد الغابة، قاهره، ۱۲۸۰ق.
* ابن اثیر، الکامل؛ ابن اسحاق، محمد، السیر و المغازی، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۳۹۸ق /۱۹۷۸م.
* ابن اثیر، الکامل؛  
* ابن اسحاق، محمد، سیرة ابن اسحاق (السیر و المغازی)، به کوشش سهیل زکار، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۹۷۸م.
* ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۴۰۳ق /۱۳۶۲ش.
* ابن بابویه، محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، ۱۴۰۳ق /۱۳۶۲ش.
* ابن بابویه، عیون اخبار الرضا، نجف، ۱۳۹۰ق /۱۹۷۰م.
* ابن بابویه، عیون اخبار الرضا، نجف، ۱۳۹۰ق /۱۹۷۰م.
خط ۱۳۹: خط ۱۴۰:
* ابن حزم، علی، الاحکام فی اصول الاحکام، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.
* ابن حزم، علی، الاحکام فی اصول الاحکام، بیروت، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م.
* ابن خالویه، حسین، مختصر فی شواذ القرآن، به کوشش گ. برگشترسر، قاهره، ۱۹۳۴م.
* ابن خالویه، حسین، مختصر فی شواذ القرآن، به کوشش گ. برگشترسر، قاهره، ۱۹۳۴م.
* ابن سعد، محمد، الطبقات الکبیر، به کوشش زاخاو و دیگران، لیدن، ۱۹۰۴- ۱۹۱۸م.
* ابن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
* ابن سلاّم اباضی، بدءالاسلام، به کوشش ورنر شوارتس و سالم بن یعقوب، ویسبادن، ۱۴۰۶ق /۱۹۸۶م.
* ابن سلاّم اباضی، بدءالاسلام، به کوشش ورنر شوارتس و سالم بن یعقوب، ویسبادن، ۱۴۰۶ق /۱۹۸۶م.
* ابن شبه، عمر، تاریخ المدینة المنورة، به کوشش فهیم محمد شلتوت، حجاز، ۱۳۹۹ق /۱۹۷۹م.
* ابن شبه، عمر، تاریخ المدینة المنورة، به کوشش فهیم محمد شلتوت، حجاز، ۱۳۹۹ق /۱۹۷۹م.
* ابن عبدالبر، یوسف، الاستیعاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، ۱۳۸۰ق /۱۹۶۰م.
* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة‌الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
* ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر (م ۴۶۳)،الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت،‌دار الجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲.
* ابن عبدربه، احمد، العقد الفرید، به کوشش احمد امین و دیگران، قاهره، ۱۹۴۰-۱۹۵۳م.
* ابن عبدربه، احمد، العقد الفرید، به کوشش احمد امین و دیگران، قاهره، ۱۹۴۰-۱۹۵۳م.
* ابن عساکر، علی، تاریخ مدینة دمشق، به کوشش سکینه شهابی، دمشق، ۱۴۰۶ق / ۱۹۸۶م.
* ابن عساکر، علی، تاریخ مدینة دمشق، به کوشش سکینه شهابی، دمشق، ۱۴۰۶ق / ۱۹۸۶م.
خط ۱۶۱: خط ۱۶۱:
* اسکافی، محمد، المعیار و الموازنة، به کوشش محمدباقر محمودی، بیروت، ۱۴۰۲ق /۱۹۸۱م.
* اسکافی، محمد، المعیار و الموازنة، به کوشش محمدباقر محمودی، بیروت، ۱۴۰۲ق /۱۹۸۱م.
* اشعری، علی، مقالات الاسلامیین، به کوشش هلموت ریتر، ویسبادن، ۱۴۰۰ق /۱۹۸۰م.
* اشعری، علی، مقالات الاسلامیین، به کوشش هلموت ریتر، ویسبادن، ۱۴۰۰ق /۱۹۸۰م.
* امینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیة، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.
* الایضاح، منسوب به فضل بن شاذان، بیروت، ۱۴۰۲ق /۱۹۸۲م.
* الایضاح، منسوب به فضل بن شاذان، بیروت، ۱۴۰۲ق /۱۹۸۲م.
* بخاری، محمد، صحیح، بولاق، ۱۳۱۵ق؛ بسوی، یعقوب، المعرفة و التاریخ، به کوشش اکرم ضیاءعمری، بغداد، ۱۹۷۵م.
* بخاری، محمد، صحیح، بولاق، ۱۳۱۵ق؛ بسوی، یعقوب، المعرفة و التاریخ، به کوشش اکرم ضیاءعمری، بغداد، ۱۹۷۵م.
خط ۲۰۴: خط ۲۰۵:
* نسائی، احمد، سنن، قاهره، ۱۳۴۸ق؛ نعمانی، محمد، الغیبة، بیروت، ۱۴۰۳ق /۱۹۸۳م.
* نسائی، احمد، سنن، قاهره، ۱۳۴۸ق؛ نعمانی، محمد، الغیبة، بیروت، ۱۴۰۳ق /۱۹۸۳م.
* نووی، محیی الدین، تهذیب الاسماء و اللغات، قاهره، ادارة الطباعة المنیریة.
* نووی، محیی الدین، تهذیب الاسماء و اللغات، قاهره، ادارة الطباعة المنیریة.
* واقدی، محمد، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* واقدی، محمد بن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، بی‌نا، ۱۹۶۶م.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، نجف، ۱۳۵۸ق.
* یعقوبی، احمد، تاریخ، نجف، ۱۳۵۸ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
کاربر ناشناس