۱۷٬۱۳۹
ویرایش
تمثیلات قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
===از نظر تعداد افراد مورد تشبیه === | ===از نظر تعداد افراد مورد تشبیه === | ||
برخی از مفسران<ref>نگاه کنید به: جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۳۲۰.</ref> | برخی از مفسران<ref>نگاه کنید به: جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۳۲۰.</ref> مثالهای قرآن را از نظر افراد، بر سه قسم می‌دانند: | ||
# تمثیل مفرد به مفرد: نظیر این آیه «فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوانٍ عَلَیْهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْداً …»<ref>سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref> | # تمثیل مفرد به مفرد: نظیر این آیه «فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوانٍ عَلَیْهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْداً …»<ref>سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref> | ||
# تمثیل جمع به جمع: نظیر این آیه «کَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُّسْتَنفِرَةٌ، فَرَّتْ مِن قَسْوَرَةِ»<ref>سوره مدثر، آیه ۵–۶.</ref> | # تمثیل جمع به جمع: نظیر این آیه «کَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُّسْتَنفِرَةٌ، فَرَّتْ مِن قَسْوَرَةِ»<ref>سوره مدثر، آیه ۵–۶.</ref> | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
== ویژگی‌های تمثیلات قرآنی == | == ویژگی‌های تمثیلات قرآنی == | ||
مواردی چون «جامعیّت و گستردگی»، «سهولت و قابل فهم بودن»، «تصویرگری مفاهیم و حیات بخشیدن به الفاظ» و «استفاده از مظاهر و پدیده‌های طبیعی» از ویژگی‌های تمثیلات قرآن دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به: محمدقاسمی، تمثیلات قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۵۷–۹۷.</ref> | |||
به عنوان نمونه، در ویژگی «سهولت و قابل فهم بودن مثال های قرآن» به مواردی چون تشبیه «محال بودن ورود [[کافران]] به [[بهشت]] به عبور شتر (یا طناب ضخیم) از سوراخ سوزن»<ref>نگاه کنید به: سوره اعراف، آیه ۴۰.</ref> و تشبیه «[[غیبت|غیبت کردن]] به خوردن گوشت برادر مرده»<ref>سوره حجرات، آیه ۱۲.</ref> و تشبیه «کسی که به علم خویش عمل نمی‌کند به الاغی که کتابهائی حمل می‌کند و به محتوای آنها در عمل بی‌توجه است»<ref>سوره جمعه، آیه ۵.</ref> اشاره شده است.<ref>محمدقاسمی، تمثیلات قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۶۲.</ref> | به عنوان نمونه، در ویژگی «سهولت و قابل فهم بودن مثال های قرآن» به مواردی چون تشبیه «محال بودن ورود [[کافران]] به [[بهشت]] به عبور شتر (یا طناب ضخیم) از سوراخ سوزن»<ref>نگاه کنید به: سوره اعراف، آیه ۴۰.</ref> و تشبیه «[[غیبت|غیبت کردن]] به خوردن گوشت برادر مرده»<ref>سوره حجرات، آیه ۱۲.</ref> و تشبیه «کسی که به علم خویش عمل نمی‌کند به الاغی که کتابهائی حمل می‌کند و به محتوای آنها در عمل بی‌توجه است»<ref>سوره جمعه، آیه ۵.</ref> اشاره شده است.<ref>محمدقاسمی، تمثیلات قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۶۲.</ref> | ||
==اهداف و آثار تربیتی تمثیلات قرآن== | ==اهداف و آثار تربیتی تمثیلات قرآن== | ||
برخی تمثیلات قرآن را دارای اهداف و آثار تربیتی دانسته و مواردی چون تربیت از راه «توجه دادن به | برخی تمثیلات قرآن را دارای اهداف و آثار تربیتی دانسته و مواردی چون تربیت از راه «توجه دادن به ارزشها و مکارم اخلاقی»، «ترسیم و تصویر حقایق غیبی در قالب امور محسوس و ملموس»، «ارائه الگوها و نمونه‌های عینی» و «برانگیختن نیروی فکر و اندیشه بشر» را از این قِسم می‌دانند.<ref>محمدقاسمی، تمثیلات قرآن، قم، ۱۳۸۲ش، ص۱۰۴–۲۴۴.</ref> به عنوان نمونه، در خصوص هدف تربیت بر اساس توجه دادن به ارزشها، خداوند در آیه [[آیه ۲۶۱ سوره بقره|۲۶۱ سوره بقره]]، انفاق‌کننده را به دانه‌ای تشبیه کرده است؛ ولی در مقابل، در [[سوره بقره، آیه ۱۶۴]]، انفاقی را که توأم با منّت و آزار باشد، به سنگی تشبیه می‌کند که قشر نازکی از خاک بر روی آن بوده که با اولین رگبار باران شسته شده و از بین برود.<ref>نگاه کنید به: محمدقاسمی، تمثیلات قرآن، قم، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۷–۱۲۸.</ref> | ||
به عنوان نمونه، در خصوص هدف تربیت بر اساس توجه دادن به | |||
==کتابشناسی== | ==کتابشناسی== | ||
[[File:کتاب تمثیلات قرآن.jpg|thumb|کتاب تمثیلات قرآن، تألیف حمید محمدقاسمی که در سال ۱۳۸۲ش، به همت انتشارات اسوه به چاپ رسیده است.]] | [[File:کتاب تمثیلات قرآن.jpg|thumb|کتاب تمثیلات قرآن، تألیف حمید محمدقاسمی که در سال ۱۳۸۲ش، به همت انتشارات اسوه به چاپ رسیده است.]] | ||
در زمینه تمثیلات قرآن، تألیفات متعدّدی صورت گرفته است. برخی از این تألیفات | در زمینه تمثیلات قرآن، تألیفات متعدّدی صورت گرفته است. برخی از این تألیفات عبارتند از: | ||
* روضة الامثال (فی الامثال القرآن الکریم)، تألیف احمد بن عبدالله الکوزکنانی النجفی، ۱۳۲۵ش. (این کتاب در مقاله [https://www.sid.ir/paper/221626/fa نقد و بررسی کتاب تفسیری «روضة الأمثال»]، توسط محمدعلی رضایی کرمانی، مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>نگاه کنید به: رضایی کرمانی، [https://www.sid.ir/paper/221626/fa نقد و بررسی کتاب تفسیری «روضة الأمثال»].</ref> | * روضة الامثال (فی الامثال القرآن الکریم)، تألیف احمد بن عبدالله الکوزکنانی النجفی، ۱۳۲۵ش. (این کتاب در مقاله [https://www.sid.ir/paper/221626/fa نقد و بررسی کتاب تفسیری «روضة الأمثال»]، توسط محمدعلی رضایی کرمانی، مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>نگاه کنید به: رضایی کرمانی، [https://www.sid.ir/paper/221626/fa نقد و بررسی کتاب تفسیری «روضة الأمثال»].</ref> | ||
* امثال قرآن، تألیف علی اصغر حکمت. (این کتاب در تهران و توسط بنیاد قرآن به چاپ رسیده است.) | * امثال قرآن، تألیف علی اصغر حکمت. (این کتاب در تهران و توسط بنیاد قرآن به چاپ رسیده است.) | ||
* امثال القرآن، تألیف اسماعیل اسماعیلی. (این کتاب که چاپ اول آن در سال ۱۳۶۹ توسط انتشارات اسوه منتشر شده، بر مبنای همان" امثال قرآن" حکمت و توضیحات سیوطی در" اتقان" تنظیم یافته است.) | * امثال القرآن، تألیف اسماعیل اسماعیلی. (این کتاب که چاپ اول آن در سال ۱۳۶۹ توسط انتشارات اسوه منتشر شده، بر مبنای همان" امثال قرآن" حکمت و توضیحات سیوطی در" اتقان" تنظیم یافته است.) | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۹۷: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* البیانونی، | * البیانونی، عبدالمجید، ضرب الأمثال فی القرآن. دمشق، دار القلم، بیروت، دارالشامیه، ۱۴۱۱ق. | ||
* المیدانی، | * المیدانی، عبدالرحمن حسن حنبکه، امثال القرآن و صور من ادبه الرفیع، دمشق، دارالقلم، ۱۴۱۲ق. | ||
* تمیمی آمدی، | * تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، بتصحیح مهدی رجائی، قم، دارالکتاب الاسلامی، چ۲، ۱۴۱۰ق. | ||
* جهان‌بخش، ثواقب، تشبیهات و تمثیلات قرآن، تهران، نشر قو، ۱۳۷۶ش. | * جهان‌بخش، ثواقب، تشبیهات و تمثیلات قرآن، تهران، نشر قو، ۱۳۷۶ش. | ||
* جوادی آملی عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، نشر اسراء، ۱۳۷۸ش. | * جوادی آملی عبدالله، تفسیر تسنیم، قم، نشر اسراء، ۱۳۷۸ش. | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۵: | ||
* جوادی آملی، عبدالله، قرآن از منظر امام رضا(ع)، قم، نشر اسراء، ۱۳۸۲ش. | * جوادی آملی، عبدالله، قرآن از منظر امام رضا(ع)، قم، نشر اسراء، ۱۳۸۲ش. | ||
* جوادی آملی، عبدالله، هدایت در قرآن، قم، نشر اسراء، ۱۳۸۸ش. | * جوادی آملی، عبدالله، هدایت در قرآن، قم، نشر اسراء، ۱۳۸۸ش. | ||
* | * رشیدرضا، محمد، تفسیر القرآن الحکیم (مشهور به تفسیر المنار)، بی جا، بی نا، ۱۳۶۶ق. | ||
* رضایی کرمانی، محمدعلی، [https://www.sid.ir/paper/221626/fa نقد و بررسی کتاب تفسیری «روضة الأمثال»]، نشریه مطالعات تفسیری، دوره۹، ش۳۴، ۱۳۹۷ش. | * رضایی کرمانی، محمدعلی، [https://www.sid.ir/paper/221626/fa نقد و بررسی کتاب تفسیری «روضة الأمثال»]، نشریه مطالعات تفسیری، دوره۹، ش۳۴، ۱۳۹۷ش. | ||
* سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن. ترجمه سیّد مهدی حائری قزوینی، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳ش. | * سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن. ترجمه سیّد مهدی حائری قزوینی، تهران، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳ش. | ||
* سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، معترک الاقران فی اعجاز القرآن. بیروت، دار الفکر العربی، بی تا. | * سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، معترک الاقران فی اعجاز القرآن. بیروت، دار الفکر العربی، بی تا. | ||
* طباطبایی، سید | * طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، چاپ پنجم، قم، مکتبه الانشر الاسلامی، ۱۴۱۷ق. | ||
* طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دارالثقافة، ۱۴۱۴ق. | * طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دارالثقافة، ۱۴۱۴ق. | ||
* عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، المطبعة العلمیة، ۱۳۸۰ق. | |||
* عیاشی، محمد بن | |||
* محمدقاسمی، حمید، تمثیلات قرآن، قم، نشر اسوه، ۱۳۸۲ش. | * محمدقاسمی، حمید، تمثیلات قرآن، قم، نشر اسوه، ۱۳۸۲ش. | ||
* محمدی پارسا، عبدالله، «[https://jipt.sbu.ac.ir/article%2096260.html تأمّلی بر رویکرد تمثیلِ تکوینی در تبیین آیات خلقت انسان]»، دوره ۱۵، ش۳، مهر ۱۳۹۴ش. | * محمدی پارسا، عبدالله، «[https://jipt.sbu.ac.ir/article%2096260.html تأمّلی بر رویکرد تمثیلِ تکوینی در تبیین آیات خلقت انسان]»، دوره ۱۵، ش۳، مهر ۱۳۹۴ش. | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۱: | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* [https://bazendehroud.ir/product/نرم-افزار-امثال/ نرم‌افزار امثال: ترجمه تصویری قرآن کریم با موضوع مثل‌های قرآنی]. | * [https://bazendehroud.ir/product/نرم-افزار-امثال/ نرم‌افزار امثال: ترجمه تصویری قرآن کریم با موضوع مثل‌های قرآنی]. | ||
* [https://www.ghbook.ir/index.php?option=com%20dbook&task=viewbook&book%20id=4827&Itemid=167&lang=fa کتاب تمثيلات | * [https://www.ghbook.ir/index.php?option=com%20dbook&task=viewbook&book%20id=4827&Itemid=167&lang=fa کتاب تمثيلات قرآنی، ويژگيها اهداف و آثار تربيتی آن] | ||
{{تمثیلات قرآنی}} | |||
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | [[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | ||
[[رده:مثل‌های قرآنی]] | [[رده:مثل‌های قرآنی]] | ||
[[رده:مقاله‌های جدید]] | [[رده:مقاله‌های جدید]] | ||