خبر مستفیض: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته [[محمدآصف محسنی قندهاری|محمدآصف محسنی]]، [[مجتهد|فقیه]] و حدیث‌شناس معاصر، خبر مستفیض، [[حدیث|حدیثی]] است که ناقلان آن در هر مرتبه بیش از سه نفر باشند.<ref> محسنی، بحوث فی علم الرجال، ۱۴۳۲ق، ص۳۹۹.</ref> [[شیخ بهائی]]<ref> شیخ بهائی، الوجیزه، ۱۳۹۰ق، ص۴.</ref> و [[محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی]] نیز همین تعریف را پذیرفته‌اند؛<ref>استرآبادی، لب اللباب، ۱۳۸۸ش، ص۷۳.</ref> هرچند برخی از عالمان [[درایة الحدیث|علم درایه]]، روایت بیش از دو نفر را نیز کافی دانسته‌اند.<ref>محسنی، بحوث فی علم الرجال، ۱۴۳۲ق، ص۳۹۹.</ref> این تعریف در [[مقباس الهدایه فی علم الدرایة (کتاب)|مقباس الهدایه]] نوشته [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] نیز آمده است. <ref>مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۲۸.</ref> البته به گفته مامقانی راویان خبر مستفیض کمتر از راویان [[حدیث متواتر|خبر متواتر]] هستند.<ref>مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۳۱.</ref>

[[محمد بن محمدابراهیم کلباسی|کلباسی]] در کتاب الرسائل الرجالیه بدون ذکر نام کسی می‌گوید برخی معتقدند همین که راویان خبری بیش از یک نفر باشد، آن خبر مستفیض است.<ref>کلباسی، الرسائل الرجالیه، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۴۷ و ج۳، ص۵۶۶.</ref> کلباسی تصریح می‌کند که در این بحث منظور از تعدد راوی، راویانی است که مستقیم از [[چهارده معصوم|معصومان]] نقل می‌کنند و گرنه تعدد [[سند روایت|سندی]] اگر به یک راوی ختم شود، باعث مستفیض شدن روایت نمی‌شود.<ref>کلباسی، الرسائل الرجالیه، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۲۱.</ref>

به گفته عبدالله مامقانی از عبارت اکثر عالمان بر می‌آید که در خبر مستفیض لازم است الفاظِ همه نقل‌ها مثل هم باشد؛ ولی از عملکرد و نیز عبارات گروهی‌ دیگر مثل [[سید علی طباطبایی|صاحب ریاض]] و [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] برمی‌آید که لازم نیست الفاظ روایات مثل هم باشد و همین که نقل‌ها از نظر معنی با هم یکی باشند، می‌توان به این روایات مستفیض گفت.<ref>مامقانی، مقباس الهدایة، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۲۹.</ref> [[محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی|استرآبادی]] نیز در کتاب [[لب اللباب فی علم الرجال (کتاب)|لب اللباب]] تصریح می‌کند که اتحاد لفظی لازم نیست.<ref>استرآبادی، لب اللباب، ۱۳۸۸ش، ص۷۳.</ref>