confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱
ویرایش
غزوه: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح ارقام
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح ارقام) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
== تفاوت غزوه و سریه == | == تفاوت غزوه و سریه == | ||
در کتاب‌های با موضوع تاریخ اسلام، جنگ‌های پیامبر(ص) به غَزْوه و سَرِیّه تقسیم می‌شود.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> به جنگ‌هایی که پیامبر(ص) در آن شرکت می‌کرد و فرماندهی آنها را به صورت مستقیم بر عهده داشت، غَزْوه و به جنگ‌هایی که پیامبر(ص) در آنها شرکت نداشت، بلکه دسته‌ای را با تعیین فرمانده به منطقه‌ای اعزام می‌کرد، سَرِیّه می‌گویند.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> با این حال برخی محققان بر این باورند تعریف ذکر شده برای غزوه و سریّه دقیق نیست؛ بلکه غزوه به آن دسته از جنگ‌های پیامبر گفته می‌شود که به صورت آشکار، با جنگجویان زیاد و با سازماندهی انجام شده است، ولی به جنگ‌های پیامبر که به صورت مخفیانه، با جنگجویان کم و بدون سازماندهی انجام شده باشد، سریّه می‌گویند.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۷۹-۸۰.</ref> این دو تعریف، در مصداق غزوه‌ها و سریه‌ها اختلاف ندارند، زیرا طبق تعریف اخیر، پیامبر در عملیات‌هایی که با تعداد نفرات اندک انجام می‌شد و هدف از آنها، ایذائی یا شناسایی بود، شرکت نمی‌کرد.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۸۰.</ref> | در کتاب‌های با موضوع تاریخ اسلام، جنگ‌های پیامبر(ص) به غَزْوه و سَرِیّه تقسیم می‌شود.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> به جنگ‌هایی که پیامبر(ص) در آن شرکت می‌کرد و فرماندهی آنها را به صورت مستقیم بر عهده داشت، غَزْوه و به جنگ‌هایی که پیامبر(ص) در آنها شرکت نداشت، بلکه دسته‌ای را با تعیین فرمانده به منطقه‌ای اعزام می‌کرد، سَرِیّه می‌گویند.<ref>سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۶.</ref> با این حال برخی محققان بر این باورند تعریف ذکر شده برای غزوه و سریّه دقیق نیست؛ بلکه غزوه به آن دسته از جنگ‌های پیامبر گفته می‌شود که به صورت آشکار، با جنگجویان زیاد و با سازماندهی انجام شده است، ولی به جنگ‌های پیامبر که به صورت مخفیانه، با جنگجویان کم و بدون سازماندهی انجام شده باشد، سریّه می‌گویند.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۷۹-۸۰.</ref> این دو تعریف، در مصداق غزوه‌ها و سریه‌ها اختلاف ندارند، زیرا طبق تعریف اخیر، پیامبر در عملیات‌هایی که با تعداد نفرات اندک انجام می‌شد و هدف از آنها، ایذائی یا شناسایی بود، شرکت نمی‌کرد.<ref>قائدان، «سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر»، ص۸۰.</ref> به گزارش ابن‌هشام، پیامبر(ص) از [[۱۲ ربیع‌الاول]] سال اول قمری که وارد [[مدینه]] شده تا [[صفر|صَفَر]] سال دوم، در هیچ جنگی شرکت نکرد.<ref>ابن‌هشام، السیرة النوبیه، دار المعرفه، ج۱، ص۵۹۰.</ref> | ||
== غزوه‌هایی که به جنگ انجامید == | == غزوه‌هایی که به جنگ انجامید == | ||
به گزارش ابن‌هشام در کتاب السیرة النبویه<ref>ابن‌هشام، السیرة النوبیه، دار المعرفه، ج۲، ص۶۰۸.</ref> و [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] در [[اعلام الوری باعلام الهدی (کتاب)|اعلام الوری]] از میان غزوه‌های پیامبر، تنها در غزوه‌های بدر، احد، خندق، قریظه، مصطلق، خیبر، فتح، حنین و طائف، درگیری رخ داد.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۶۳.</ref> لازم به ذکر است مسعودی به جای «مصطلق»، «تبوک» را نوشته است.<ref> مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۰.</ref> همچنین در جنگ‌هایی که به درگیری نظامی منجر شد، تنها پنج جنگ مهم بود و درگیری شدیدی در آن رخ داد.<ref>علیخانی، «تحلیل سیاسی جنگ‌های پیامبر اکرم راهبردی برای امروز» ص۷۱.</ref> | |||
== موفقیت در اکثر غزوه‌ها == | == موفقیت در اکثر غزوه‌ها == | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
== تعداد غزوات == | == تعداد غزوات == | ||
بیشتر منابع تاریخی، تعداد غزوه‌های پیامبر را ۲۶ یا ۲۷ غزوه دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۰؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳؛ ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۶۰۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵۲.</ref> با این حال در برخی منابع، عددهای دیگری مانند ۱۸،<ref>فسوی، المعرفة و التاریخ، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۲۶۱.</ref> ۲۱،<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۴۶۰.</ref> و ۲۸ غزوه نیز ذکر شده است.<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، ص۲۴۱.</ref> غزوه‌هایی مانند غزوه بنی‌قینقاع، غزوه وادی‌القری و عمرة القضاء از جمله مواردی است که در شمارش آنها در اختلاف وجود دارد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۳، ص۱۷۳؛ صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵۲؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۱؛ قاضی ابرقوه، سیرت رسول‌خدا(ص)، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۸۴۸.</ref> لازم به ذکر است با آنکه پیامبر(ص) در [[جنگ موته|نبرد موته]] شرکت نداشته، اما برخی آن را غزوه نامیده‌اند.<ref> جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ص۴۶۴.</ref> [[محمدابراهیم آیتی]] مؤلف کتاب تاریخ پیامبر اسلام، ۲۷ غزوه پیامبر(ص) را به ترتیب زیر بیان کرده است:<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۶۹ق، ص۲۳۸-۲۴۰.</ref> | بیشتر منابع تاریخی، تعداد غزوه‌های پیامبر را ۲۶ یا ۲۷ غزوه دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۰؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳؛ ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۶۰۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵۲.</ref> با این حال در برخی منابع، عددهای دیگری مانند ۱۸،<ref>فسوی، المعرفة و التاریخ، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۲۶۱.</ref> ۲۱،<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۴۶۰.</ref> و ۲۸ غزوه نیز ذکر شده است.<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، دار الصاوی، ص۲۴۱.</ref> غزوه‌هایی مانند غزوه بنی‌قینقاع، غزوه وادی‌القری و عمرة القضاء از جمله مواردی است که در شمارش آنها در اختلاف وجود دارد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۳، ص۱۷۳؛ صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۸؛ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵۲؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۸۱؛ قاضی ابرقوه، سیرت رسول‌خدا(ص)، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۸۴۸.</ref> لازم به ذکر است با آنکه پیامبر(ص) در [[جنگ موته|نبرد موته]] شرکت نداشته، اما برخی آن را غزوه نامیده‌اند.<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۴۶۴.</ref> [[محمدابراهیم آیتی]] مؤلف کتاب تاریخ پیامبر اسلام، ۲۷ غزوه پیامبر(ص) را به ترتیب زیر بیان کرده است:<ref>آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۶۹ق، ص۲۳۸-۲۴۰.</ref> | ||
{| class="wikitable sortable" | {| class="wikitable sortable" | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|۲||[[غزوه بواط|غزوه بُواط]]|| ۲۰۰ نفر<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۰۷.</ref>|| ۱۰۰ نفر به فرماندهی [[امیة بن خلف|اُمَیّة بن خَلَف]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref>|| بواط|| [[ربیع الاول|ربیع‌الاول]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۰۷.</ref> یا [[ربیع الثانی|ربیع الاخر]] سال دوم هجری<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۴۶۹.</ref>|| در این غزوه، درگیری نظامی صورت نگرفت.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> | |۲||[[غزوه بواط|غزوه بُواط]]|| ۲۰۰ نفر<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۰۷.</ref>|| ۱۰۰ نفر به فرماندهی [[امیة بن خلف|اُمَیّة بن خَلَف]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref>|| بواط|| [[ربیع الاول|ربیع‌الاول]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۰۷.</ref> یا [[ربیع الثانی|ربیع الاخر]] سال دوم هجری<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۴۶۹.</ref>|| در این غزوه، درگیری نظامی صورت نگرفت.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۳|| [[غزوه عشیره|غزوه عُشَیره]] یا ذی‌العُشَیره|| ۱۵۰ یا ۲۰۰ نفر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref>|| کاروان‌هایی از قریش<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref>|| ذی‌العُشَیره (مکانی بین مکه و مدینه<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۱۲۷.</ref>)|| جُمادی‌الاول سال دوم هجری<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۱، ص۵۹۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۶۴.</ref>|| درگیری صورت نگرفت و با قبیله مُدلِج و هم‌پیمانان آنان، پیمان دوستی بسته شد.<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۶.</ref> | |۳|| [[غزوه عشیره|غزوه عُشَیره]] یا ذی‌العُشَیره|| ۱۵۰ یا ۲۰۰ نفر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref>|| کاروان‌هایی از قریش<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۰۸.</ref>|| ذی‌العُشَیره (مکانی بین مکه و مدینه<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۱۲۷.</ref>)|| جُمادی‌الاول سال دوم هجری<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۱، ص۵۹۹؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۶۴.</ref>|| درگیری صورت نگرفت و با قبیله مُدلِج و هم‌پیمانان آنان، پیمان دوستی بسته شد.<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۶.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۴||[[غزوه بدر اول]]|| تعدادی از [[مهاجرین]]<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۶.</ref>|| تعدادی از سارقان به فرماندهی کُرْز بن جابر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref>|| [[منطقه بدر]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> || جمادی‌الاخر سال دوم هجری<ref>ابن‌خیاط، تاریخ خلیفة، ۱۴۱۵ق، ص۲۰.</ref> یا ربیع‌الاول [[سال ۳ هجری قمری|سال سوم]].<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> || فرار سارقان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> | |۴||[[غزوه بدر اول]]|| تعدادی از [[مهاجرین]]<ref>بیهقی، دلایل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۶.</ref>|| تعدادی از سارقان به فرماندهی کُرْز بن جابر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref>|| [[منطقه بدر]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> || جمادی‌الاخر سال دوم هجری<ref>ابن‌خیاط، تاریخ خلیفة، ۱۴۱۵ق، ص۲۰.</ref> یا ربیع‌الاول [[سال ۳ هجری قمری|سال سوم]].<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> || فرار سارقان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۲.</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
|۵||[[غزوه بدر|غزوه بدر کبری]]|| ۳۱۳ نفر<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۹۰.</ref>|| ۹۵۰ نفر<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۹۰.</ref>|| منطقه بدر || ۱۷ رمضان سال دوّم<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۱، ص۶۲۶.</ref>|| پیروزی مسلمانان بر قریش، کشته شدن ۷۰ نفر از مشرکان و اسیر شدن ۷۰ نفر از آنان<ref>سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۴۹۶.</ref> | |۵||[[غزوه بدر|غزوه بدر کبری]]|| ۳۱۳ نفر<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۹۰.</ref>|| ۹۵۰ نفر<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۹۰.</ref>|| منطقه بدر || ۱۷ رمضان سال دوّم<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۱، ص۶۲۶.</ref>|| پیروزی مسلمانان بر قریش، کشته شدن ۷۰ نفر از مشرکان و اسیر شدن ۷۰ نفر از آنان<ref>سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۴۹۶.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۶||[[غزوه قرقرة الکدر|غزوه بنی‌سُلَیم]]|| ۲۰۰ نفر<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۲.</ref>|| قبیله بنی‌سُلَیم و غَطَفان<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۲.</ref>|| منطقه قَرقَرة الکُدْر با فاصله هشت منزل (حدود ۱۷۰ کیلومتر) از [[مدینه]]<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۴۴۱.</ref>|| شوّال سال دوّم.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۴۳–۴۴.</ref> || فرار بنی‌سلیم و ترک اموال خود در جنگ<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۲.</ref> | |۶||[[غزوه قرقرة الکدر|غزوه بنی‌سُلَیم]]|| ۲۰۰ نفر<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۲.</ref>|| قبیله بنی‌سُلَیم و غَطَفان<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۲.</ref>|| منطقه قَرقَرة الکُدْر با فاصله هشت منزل (حدود ۱۷۰ کیلومتر) از [[مدینه]]<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۴۴۱.</ref>|| شوّال سال دوّم.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۴۳–۴۴.</ref> || فرار بنی‌سلیم و ترک اموال خود در جنگ<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۲.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۷||[[غزوه بنی‌قینقاع|غزوه بنی‌قَینُقاع]]|| مسلمانان مدینه|| [[بنی‌قینقاع|یهودیان بنی‌قَینُقاع]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۷.</ref>|| [[مدینه]] || ۱۵ شوال سال دوم هجری<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۶؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف، ص۲۰۶.</ref>|| پاکسازی محیط مدینه از یهود<ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۱۶.</ref> | |۷||[[غزوه بنی‌قینقاع|غزوه بنی‌قَینُقاع]]|| مسلمانان مدینه|| [[بنی‌قینقاع|یهودیان بنی‌قَینُقاع]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۷.</ref>|| [[مدینه]] || ۱۵ شوال سال دوم هجری<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۷۶؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف، دار الصاوی، ص۲۰۶.</ref>|| پاکسازی محیط مدینه از یهود<ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۵۱۶.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۸||[[غزوه سویق|غزوه سَویق]]|| ۲۰۰ نفر از [[مهاجرین]] و [[انصار]]<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۴.</ref>|| ۲۰۰ نفر از مشرکان مکه به فرماندهی [[ابوسفیان]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۸۳-۴۸۴.</ref>|| قَرقَرة الکُدْر<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۸۴.</ref>|| ذی‌الحجه سال دوم هجری<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۸۱.</ref> || فرار مشرکان مکه<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۴.</ref> | |۸||[[غزوه سویق|غزوه سَویق]]|| ۲۰۰ نفر از [[مهاجرین]] و [[انصار]]<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۴.</ref>|| ۲۰۰ نفر از مشرکان مکه به فرماندهی [[ابوسفیان]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۸۳-۴۸۴.</ref>|| قَرقَرة الکُدْر<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۸۴.</ref>|| ذی‌الحجه سال دوم هجری<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۸۱.</ref> || فرار مشرکان مکه<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۷۴.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۹||[[غزوه ذی‌امر|غزوه ذی‌اَمَرّ]] یا غزوه غَطَفان|| ۴۵۰ نفر به فرماندهی دُعْثور بن حارث<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۴.</ref>|| بنی‌ثَعلَبه از قبیله غَطَفان<ref>بیهقی، | |۹||[[غزوه ذی‌امر|غزوه ذی‌اَمَرّ]] یا غزوه غَطَفان|| ۴۵۰ نفر به فرماندهی دُعْثور بن حارث<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۴.</ref>|| بنی‌ثَعلَبه از قبیله غَطَفان<ref>بیهقی، دلائل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۶۸.</ref>||منطقه نَجد<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۵۳.</ref>|| صفر سال سوم هجرت<ref>السیرة النبویة، ج۲، ص۴۶.</ref>|| فرار دشمن به بالای کوه<ref>بیهقی، دلائل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۱۶۸.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۱۰||[[غزوه بحران|غزوه بُحران]]|| ۳۰۰ نفر<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref>||بنی‌سُلَیم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۶.</ref>|| بُحران (معدنی در وادی فُرع در حجاز)<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref>|| ربیع‌الاخر سال سوم هجرت<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۴۶.</ref>|| در این غزوه، درگیری نظامی صورت نگرفت.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref> | |۱۰||[[غزوه بحران|غزوه بُحران]]|| ۳۰۰ نفر<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref>||بنی‌سُلَیم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۶.</ref>|| بُحران (معدنی در وادی فُرع در حجاز)<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۷.</ref>|| ربیع‌الاخر سال سوم هجرت<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۴۶.</ref>|| در این غزوه، درگیری نظامی صورت نگرفت.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref> | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
|۱۲||[[غزوه حمراء‌الاسد|غزوه حَمراء الاَسَد]]|| ۶۳۰ نفر<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۰.</ref>|| مشرکان قریش<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۳۸</ref>|| منطقه حَمراءالاسد در ده میلی (حدود ۲۰ کیلومتری) جنوب مدینه<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۸.</ref>|| شوّال سال سوم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۳۴.</ref>|| فرار مشرکان قریش<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | |۱۲||[[غزوه حمراء‌الاسد|غزوه حَمراء الاَسَد]]|| ۶۳۰ نفر<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۰.</ref>|| مشرکان قریش<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۳۸</ref>|| منطقه حَمراءالاسد در ده میلی (حدود ۲۰ کیلومتری) جنوب مدینه<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۸.</ref>|| شوّال سال سوم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۳۴.</ref>|| فرار مشرکان قریش<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۱۳||[[غزوه بنی‌نضیر|غزوه بنی‌نَضیر]]||گروهی از مهاجرین و انصار<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۶۴.</ref>|| [[بنی‌نضیر|یهودیان بنی‌نَضیر]]|| منطقه‌ای در مدینه<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۹۰.</ref>|| ربیع‌الاوّل سال چهارم هجری<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۶۳.</ref>|| اخراج بنی‌نضیر از مدینه<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۷۴.</ref> | |۱۳||[[غزوه بنی‌نضیر|غزوه بنی‌نَضیر]]||گروهی از مهاجرین و انصار<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۶۴.</ref>|| [[بنی‌نضیر|یهودیان بنی‌نَضیر]]|| منطقه‌ای در مدینه<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۹۰.</ref>|| ربیع‌الاوّل سال چهارم هجری<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۶۳.</ref>|| اخراج بنی‌نضیر از مدینه<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۷۴.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۱۴||[[غزوه ذات الرقاع|غزوه ذات الرِّقاع]]|| ۴۰۰ نفر از [[صحابه]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۹۶.</ref>|| بنی‌محارب<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۰۳.</ref>|| کوه ذات‌الرقاع در منطقه نَجد<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۷۶.</ref>|| ربیع الاول سال چهارم<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۰۳.</ref>|| فرار دشمن به قله کوه و بازگشت پیامبر به مدینه<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۴۰</ref> | |۱۴||[[غزوه ذات الرقاع|غزوه ذات الرِّقاع]]|| ۴۰۰ نفر از [[صحابه]]<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۹۶.</ref>|| بنی‌محارب<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۰۳.</ref>|| کوه ذات‌الرقاع در منطقه نَجد<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۲۷۶.</ref>|| ربیع الاول سال چهارم<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۰۳.</ref>|| فرار دشمن به قله کوه و بازگشت پیامبر به مدینه<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۴۰</ref> | ||
|- | |- | ||
|۱۵||[[غزوه بدر الموعد]]|| ۱۵۰۰ نفر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۸۷.</ref>|| ۲۰۰۰ نفر از مشرکان مکه<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، ص۲۱۴.</ref>|| بدر<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۱، ص۳۵۸.</ref>|| شعبان سال چهارم<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۱، ص۶۷.</ref>|| در این غزوه، درگیری نظامی صورت نگرفت.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۱، ص۶۷.</ref> | |۱۵||[[غزوه بدر الموعد]]|| ۱۵۰۰ نفر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۸۷.</ref>|| ۲۰۰۰ نفر از مشرکان مکه<ref>مسعودی، التنبیه و الاشراف، دار الصاوی، ص۲۱۴.</ref>|| بدر<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۱، ص۳۵۸.</ref>|| شعبان سال چهارم<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۱، ص۶۷.</ref>|| در این غزوه، درگیری نظامی صورت نگرفت.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۱، ص۶۷.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۱۶||[[غزوه دومة الجندل|غزوه دُومة الجَندَل]]|| ۱۰۰۰ نفر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۳.</ref>|| قبیله دومةالجندل<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۱۳.</ref>|| [[دومة الجندل]]<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، دار الحدیث، ج۱۰، ص۱۰۵.</ref>|| ربیع‌الاوّل سال پنجم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۲.</ref>|| فرار قبیله دومة الجندل<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۲.</ref> | |۱۶||[[غزوه دومة الجندل|غزوه دُومة الجَندَل]]|| ۱۰۰۰ نفر<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۳.</ref>|| قبیله دومةالجندل<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۱۳.</ref>|| [[دومة الجندل]]<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، دار الحدیث، ج۱۰، ص۱۰۵.</ref>|| ربیع‌الاوّل سال پنجم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۲.</ref>|| فرار قبیله دومة الجندل<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۲.</ref> | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
|۱۹||[[غزوه بنی‌لحیان|غزوه بنی‌لِحیان]]|| ۲۰۰ نفر<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۸۰.</ref>|| قبیله لحیان<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۷۹.</ref>||غران<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۸۰.</ref>|| [[جمادی الاولی|جمادی الأولی]] سال ششم<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۳۶۴</ref>|| فرار بنی‌لِحیان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۳۶-۵۳۷.</ref> | |۱۹||[[غزوه بنی‌لحیان|غزوه بنی‌لِحیان]]|| ۲۰۰ نفر<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۸۰.</ref>|| قبیله لحیان<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۷۹.</ref>||غران<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۲۸۰.</ref>|| [[جمادی الاولی|جمادی الأولی]] سال ششم<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۳۶۴</ref>|| فرار بنی‌لِحیان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۳۶-۵۳۷.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۰||[[غزوه ذی‌قرد|غزوه ذی‌قَرَد]] یا غزوه غابه|| پانصد تا هفتصد نفر<ref>جعفریان، | |۲۰||[[غزوه ذی‌قرد|غزوه ذی‌قَرَد]] یا غزوه غابه|| پانصد تا هفتصد نفر<ref>جعفریان، سیره رسول خدا(ص)، ۱۳۸۳ش، ص۵۷۳.</ref>|| غَطَفان<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۸۰.</ref>|| ذی‌قَرَد|| ربیع الاول<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۴۹.</ref>و ربیع‌الثانی سال ششم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۳۷</ref>|| بازپس‌گیری اموال پیامبر و آزاد کردن همسر ابوذر غفاری<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۸۸.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۱||[[غزوه بنی‌مصطلق|غزوه بنی‌مُصْطَلِق یا مُرَیْسیع]]|| ۱۰۰ نفر سواره<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۵.</ref>|| [[بنی‌مصطلق (قبیله)|بنی‌مُصْطَلِق]] به فرماندهی حارث بن ابی‌ضرار<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۴.</ref>|| نزدیکی آب‌های مُرَیسیع در ناحیه قُدَید<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۱۱۸.</ref>|| شعبان سال ششم<ref>السیرة النبویة، ج۲، ص۲۸۹</ref> (یا پنجم<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۴۱.</ref>)|| شکست بنی‌مُصْطَلِق و اسیر شدن آنان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۷.</ref> | |۲۱||[[غزوه بنی‌مصطلق|غزوه بنی‌مُصْطَلِق یا مُرَیْسیع]]|| ۱۰۰ نفر سواره<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۵.</ref>|| [[بنی‌مصطلق (قبیله)|بنی‌مُصْطَلِق]] به فرماندهی حارث بن ابی‌ضرار<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۴.</ref>|| نزدیکی آب‌های مُرَیسیع در ناحیه قُدَید<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۱۱۸.</ref>|| شعبان سال ششم<ref>السیرة النبویة، ج۲، ص۲۸۹</ref> (یا پنجم<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۳۴۱.</ref>)|| شکست بنی‌مُصْطَلِق و اسیر شدن آنان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۰۷.</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
|۲۵||[[غزوه حنین|غزوه حُنَین]]|| ۱۲۰۰۰ نفر<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۶۲.</ref>|| قبیله هوازِن و ثَقیف<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۸۸۵.</ref>|| [[حنین|حُنَین]]|| شوّال سال هشتم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۸۹۲.</ref>|| پیروزی مسلمانان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۱۲.</ref> | |۲۵||[[غزوه حنین|غزوه حُنَین]]|| ۱۲۰۰۰ نفر<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۶۲.</ref>|| قبیله هوازِن و ثَقیف<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۸۸۵.</ref>|| [[حنین|حُنَین]]|| شوّال سال هشتم<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۸۹۲.</ref>|| پیروزی مسلمانان<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۱۲.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۶||[[غزوه طائف]]|| ۱۲۰۰۰ نفر<ref>حسنی، تاریخ تحلیلی صدر اسلام، انتشارات پیام نور، ص۹۴.</ref>|| قبیله ثقیف<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۲۰.</ref>|| طائف<ref>ابن‌سید الناس، عیون | |۲۶||[[غزوه طائف]]|| ۱۲۰۰۰ نفر<ref>حسنی، تاریخ تحلیلی صدر اسلام، انتشارات پیام نور، ص۹۴.</ref>|| قبیله ثقیف<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۲۰.</ref>|| طائف<ref>ابن‌سید الناس، عیون الأثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۲۵۰.</ref>|| شوّال سال هشتم<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۳۳</ref>|| بازگشت به مکه بدون پیروزی<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۲۰.</ref> | ||
|- | |- | ||
|۲۷||[[غزوه تبوک]]|| ۳۰۰۰۰ نفر<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیه، ج۵، ص۷۰.</ref>|| روم و هم‌پیمانان<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۶۷.</ref>|| تبوک<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۴۶۹.</ref>|| رجب سال نهم<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۵۱۶.</ref>|| پیمان عدم تعرض با قبیله‌های مسیحی ساکن در تبوک<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۶۷.</ref> و پراکنده ساختن سپاه روم <ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۸۷۳.</ref> | |۲۷||[[غزوه تبوک]]|| ۳۰۰۰۰ نفر<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیه، ج۵، ص۷۰.</ref>|| روم و هم‌پیمانان<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۶۷.</ref>|| تبوک<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۴۶۹.</ref>|| رجب سال نهم<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۲، ص۵۱۶.</ref>|| پیمان عدم تعرض با قبیله‌های مسیحی ساکن در تبوک<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۶۷.</ref> و پراکنده ساختن سپاه روم <ref>سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۸۷۳.</ref> | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* ابن‌سید الناس، عیون الأثر، دار القلم، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق. | |||
* ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا. | |||
* بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | |||
* بیهقی، ابوبکر احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق: قلعجی، عبد المعطی، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۵ق. | |||
* جعفریان رسول؛ سیرت رسول خدا(ص)، قم، انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۳ش. | |||
* حسنی، علی‌اکبر، تاریخ تحلیلی صدر اسلام، تهران، انتشارات پیام نور، بی‌تا. | |||
*ابن‌سید الناس، عیون الأثر، دار القلم، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق. | * سبحانی، جعفر، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۸۶ش. | ||
*ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة | * سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش. | ||
*بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | * طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | ||
*بیهقی، | * مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، قاهره، دار الصاوی، بی‌تا، چاپ افست قم، مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیه. | ||
* مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، دار الهجره، ۱۴۰۹ق. | |||
*جعفریان رسول؛ سیرت رسول خدا(ص)، قم، انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۳ش. | |||
*حسنی، علی‌اکبر، تاریخ تحلیلی صدر اسلام، تهران، انتشارات پیام نور، بی‌تا. | |||
* | |||
* | |||
*طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ق | |||
*مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الاشراف، قاهره، دار الصاوی، بی‌تا، چاپ افست قم، مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیه. | |||
*مسعودی، علی بن حسین، مروج | |||
*واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، مؤسسة الأعلمی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق. | *واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، مؤسسة الأعلمی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق. | ||
*یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبد الله، معجم البلدان، دار صادر، بیروت، چاپ دوم، ۱۹۹۵م. | *یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبد الله، معجم البلدان، دار صادر، بیروت، چاپ دوم، ۱۹۹۵م. | ||