پرش به محتوا

واقعه سقیفه بنی‌ساعده: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۴۴: خط ۱۴۴:
به اعتقاد [[شیعیان]] تجمع در سقیفه و نتایج آن تخلف از دستورات صریح [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] درباره جانشینی [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] پس از خود است. شیعه برای ردّ مشروعیت سقیفه و اثبات حقانیت علی(ع) در جانشینی پیامبر به تفسیر برخی آیات [[قرآن]]، وقایع تاریخی و روایاتی استناد کرده‎‌اند که در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز وجود دارد و مهم‎ترین آن‎ها [[واقعه غدیر]] و روایات مربوط به آن است. به اعتقاد شیعیان در واقعه غدیر خم، پیامبر، جانشینی علی(ع) را به‌عنوان اکمال رسالت خود به مسلمانان اعلام کرد.<ref>مظفر، السقیفة، ۱۴۱۵ق، ص۶۰-۶۵.</ref>
به اعتقاد [[شیعیان]] تجمع در سقیفه و نتایج آن تخلف از دستورات صریح [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] درباره جانشینی [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] پس از خود است. شیعه برای ردّ مشروعیت سقیفه و اثبات حقانیت علی(ع) در جانشینی پیامبر به تفسیر برخی آیات [[قرآن]]، وقایع تاریخی و روایاتی استناد کرده‎‌اند که در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز وجود دارد و مهم‎ترین آن‎ها [[واقعه غدیر]] و روایات مربوط به آن است. به اعتقاد شیعیان در واقعه غدیر خم، پیامبر، جانشینی علی(ع) را به‌عنوان اکمال رسالت خود به مسلمانان اعلام کرد.<ref>مظفر، السقیفة، ۱۴۱۵ق، ص۶۰-۶۵.</ref>


[[محمدرضا مظفر]]، ۱۷ روایت متواتر و یا مشهور که مربوط به وقایع مختلف تاریخی است نقل می‌کند که پیامبر در ضمن آنها به جانشینی علی(ع) پس از خود با تصریح و یا کنایه اشاره کرده است. واقعه انذار عشیره، واقعه غدیر، [[عقد اخوت|پیمان اخوت]]، [[سد الابواب]]، غزوات [[غزوه خندق|خندق]] و [[غزوه خیبر|خیبر]]، [[سد الابواب]] و احادیثی مانند [[حدیث خاصف النعل|خاصف‌النعل]]، [[حدیث باب مدینة العلم|حدیث باب مدینه العلم]]، [[حدیث وصایت|وصایت]] و «إن علیّا منّی و أنا من علیّ، و هو ولیّ کل مؤمن بعدی» از آن جمله‌‎اند.<ref>مظفر، السقیفة، ۱۴۱۵ق، ص۶۰-۶۶.</ref> [[آیه ولایت]]، [[آیه تطهیر]]، [[آیه مباهله]] نیز آیاتی از قرآن هستند که متکلمان شیعه برای اثبات جانشینی حضرت علی(ع) بعد از پیامبر(ص) به آن‎ها استناد کرده‌اند.<ref>مظفر، السقیفة، ۱۴۱۵ق، ص۶۶.</ref>
[[محمدرضا مظفر]]، ۱۷ روایت متواتر و یا مشهور که مربوط به وقایع مختلف تاریخی است نقل می‌کند که پیامبر در ضمن آنها به جانشینی علی(ع) پس از خود با تصریح و یا کنایه اشاره کرده است. واقعه انذار عشیره، واقعه غدیر، [[عقد اخوت|پیمان اخوت]]، [[سد الابواب]]، غزوات [[غزوه خندق|خندق]] و [[غزوه خیبر|خیبر]]، [[سد الابواب]] و احادیثی مانند [[حدیث خاصف النعل|خاصف‌النعل]]، [[حدیث مدینة العلم|حدیث مدینه العلم]]، [[حدیث وصایت|وصایت]] و «إن علیّا منّی و أنا من علیّ، و هو ولیّ کل مؤمن بعدی» از آن جمله‌‎اند.<ref>مظفر، السقیفة، ۱۴۱۵ق، ص۶۰-۶۶.</ref> [[آیه ولایت]]، [[آیه تطهیر]]، [[آیه مباهله]] نیز آیاتی از قرآن هستند که متکلمان شیعه برای اثبات جانشینی حضرت علی(ع) بعد از پیامبر(ص) به آن‎ها استناد کرده‌اند.<ref>مظفر، السقیفة، ۱۴۱۵ق، ص۶۶.</ref>


===پیامدها===
===پیامدها===
خط ۱۵۰: خط ۱۵۰:
*[[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)|هجوم به خانه فاطمه(س)]]: بنا به گزارش‌ها طرفداران خلافت ابوبکر، پس از ماجرای سقیفه و خودداری برخی از صحابه از جمله امام علیّ(ع) از بیعت با ابوبکر برای بیعت گرفتن از حضرت علیّ(ع) به خانه حضرت فاطمه(س) هجوم بردند.<ref> نگاه کنید به ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ج۵، ص۱۳.</ref> به باور شیعیان، حضرت فاطمه(س) در اثر جراحاتی که بر او در این ماجرا وارد شده بود به شهادت رسید.<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴.</ref>
*[[واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه(س)|هجوم به خانه فاطمه(س)]]: بنا به گزارش‌ها طرفداران خلافت ابوبکر، پس از ماجرای سقیفه و خودداری برخی از صحابه از جمله امام علیّ(ع) از بیعت با ابوبکر برای بیعت گرفتن از حضرت علیّ(ع) به خانه حضرت فاطمه(س) هجوم بردند.<ref> نگاه کنید به ابن‌عبدربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ج۵، ص۱۳.</ref> به باور شیعیان، حضرت فاطمه(س) در اثر جراحاتی که بر او در این ماجرا وارد شده بود به شهادت رسید.<ref>طبری امامی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۴.</ref>
*[[ماجرای فدک|مصادره فدک]]: بعضی تحلیل‎گران تاریخ، معتقدند گرفتن فدک از فاطمه(س) پس از سقیفه در جهت مبارزه اقتصادی با اهل‌بیت(ع) بوده است. این اقدام، هم پایه‎‌های حکومت ابوبکر را محکم می‌کرد و هم مانع خاندان رسول الله(ص) از مبارزه و مخالفت می‌شد.<ref>عسکری، سقیفه: بررسی نحوه شکل‌گیری حکومت پس از رحلت پیامبر، ۱۳۸۷، ص۱۱۵.</ref>
*[[ماجرای فدک|مصادره فدک]]: بعضی تحلیل‎گران تاریخ، معتقدند گرفتن فدک از فاطمه(س) پس از سقیفه در جهت مبارزه اقتصادی با اهل‌بیت(ع) بوده است. این اقدام، هم پایه‎‌های حکومت ابوبکر را محکم می‌کرد و هم مانع خاندان رسول الله(ص) از مبارزه و مخالفت می‌شد.<ref>عسکری، سقیفه: بررسی نحوه شکل‌گیری حکومت پس از رحلت پیامبر، ۱۳۸۷، ص۱۱۵.</ref>
* همکاری [[منافق|منافقان]] با سقیفه: [[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]] از قول [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در تحلیل عدم حضور منافقان پس از رحلت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل کرده است که یا باید بگوییم این جمعیت زیاد یک روزه از بین رفتند که بی‌شک نادرست است و باید بگوییم مثل [[سلمان فارسی|سلمان]] و [[ابوذر غفاری|اباذر]] [[ایمان|مؤمن]] شدند، که این هم نیست و تنها گزینه باقی مانده این است که اینان با سقیفه ساختند؛ به همین جهت بعد از تشکیل سقیفه منافقی در مدینه نداشتیم.<ref>[https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-منافقون-جلسه-1-1397/01/29- «تفسیر-سوره-منافقون-جلسه-1-1397/01/29»]، سایت اسرا.</ref>
* همکاری [[منافق|منافقان]] با سقیفه: به گفته [[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]] با [[رحلت پیامبر]] کارشکنی منافقان مدینه تمام شد او در تحلیل این مطلب گفته است منافقان یک روزه که از بین نرفتند و مانند [[سلمان فارسی|سلمان]] و [[ابوذر غفاری|ابوذر]] هم مؤمن نشدند بلکه با سقیفه و اهالی آن ساختند از این‌رو پس از تشکیل سقیفه منافقی در مدینه نبود.<ref>[https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-منافقون-جلسه-1-1397/01/29- «تفسیر-سوره-منافقون-جلسه-1-1397/01/29»]، سایت اسرا.</ref>
*[[واقعه کربلا]]: به اعتقاد برخی تغییرِ مسیر جانشینی پیامبر(ص) در سقیفه موجب شد انتخاب خلیفه از هیچ قانونی پیروی نکند. از این‌رو خلیفه مسلمانان روزی در مشاجره انصار و چند نفر از قریش، روزی با وصیت خلیفه اول، روزی با [[شورای شش‌نفره]] و روزی هم معاویه برای یزید بیعت گرفت. یزید نیز عامل واقعه کربلا گردید.<ref> داودی و رستم‌نژاد، عاشورا، ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها، ۱۳۸۸ش، ص۱۱۵-۱۲۶.</ref>[[سید محمدحسین حسینی طهرانی|سید محمدحسین تهرانی]] عالم شیعه (درگذشت ۱۴۱۶ق) پس از نقل اشعار قاضی ابی‌‎بکر بن ابی‌قریعة درباره علی(ع) در توضیح بیت «|و اَریتکم ان الحسین اصیب فی یوم السقیفة» گفته است که اگر خلافت علی(ع) را غصب نمی‌کردند تیر [[حرملة بن کاهل اسدی|حرمله]] به گلوی [[حضرت علی‌اصغر علیه‌السلام|علی‌اصغر]] نمی‌رسید.<ref>تهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۱۶ق. ج۸، ص۶۷.</ref> همچنین [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، (۱۲۹۶-۱۳۶۱ق)، از عالمان شیعه نیز در شعری این مضمون را بیان کرده است:
*[[واقعه کربلا]]: به اعتقاد برخی تغییرِ مسیر جانشینی پیامبر(ص) در سقیفه موجب شد انتخاب خلیفه از هیچ قانونی پیروی نکند. از این‌رو خلیفه مسلمانان روزی در مشاجره انصار و چند نفر از قریش، روزی با وصیت خلیفه اول، روزی با [[شورای شش‌نفره]] و روزی هم معاویه برای یزید بیعت گرفت. یزید نیز عامل واقعه کربلا گردید.<ref> داودی و رستم‌نژاد، عاشورا، ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها، پیامدها، ۱۳۸۸ش، ص۱۱۵-۱۲۶.</ref>[[سید محمدحسین حسینی طهرانی|سید محمدحسین تهرانی]] عالم شیعه (درگذشت ۱۴۱۶ق) پس از نقل اشعار قاضی ابی‌‎بکر بن ابی‌قریعة درباره علی(ع) در توضیح بیت «|و اَریتکم ان الحسین اصیب فی یوم السقیفة» گفته است که اگر خلافت علی(ع) را غصب نمی‌کردند تیر [[حرملة بن کاهل اسدی|حرمله]] به گلوی [[حضرت علی‌اصغر علیه‌السلام|علی‌اصغر]] نمی‌رسید.<ref>تهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۱۶ق. ج۸، ص۶۷.</ref> همچنین [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، (۱۲۹۶-۱۳۶۱ق)، از عالمان شیعه نیز در شعری این مضمون را بیان کرده است:
{{شعر۲
{{شعر۲