پرش به محتوا

سیدة نساء العالمین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''سَیّدَةُ نِساءِ الْعالَمین''' به ‌معنای سرور زنان جهان از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب]] و [[فضایل حضرت فاطمه(س)|فضایل حضرت فاطمه(س)]]. بنا بر منابع حدیثی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] از سوی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] عطا شده است. [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نیز فاطمه(س) را به این لقب خوانده‌ است. این لقب در برخی [[زیارت‌نامه|زیارت‌نامه‌ها]] همچون زیارت‌نامه امام علی(ع)، حضرت زهرا(س) و [[زیارت عاشورا]] نیز آمده است. برخی نقل آن از پیامبر(ص) را [[تواتر|متواتر]] شمرده‌اند.
'''سَیّدَةُ نِساءِ الْعالَمین''' به ‌معنای سرور زنان جهان از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب]] و [[فضایل حضرت فاطمه(س)|فضایل حضرت فاطمه(س)]].  


برخی از عالمان اهل‌سنت فاطمه(س) را برترین زنِ عالَم دانسته‌اند؛ در برخی منابع نیز فاطمه(س) به همراه [[مریم دختر عمران]]، [[آسیه همسر فرعون]] و [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|خدیجه دختر خویلد]]، سیدة نساء العالمین خوانده شده‌اند. در روایت آمده که مریم، آسیه و خدیجه بهترین زنانِ عصر خود بوده‌اند و فاطمه بهترین زنان در تمام زمان‌ها است.
بنا بر منابع حدیثی [[شیعه]]<ref>خزاز رازی، کفایة‌الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۷؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۷۹ و۴۲۰؛ شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶، ۱۱۳ و ۲۹۸.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۷۰؛ ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۷۳ و ج۴۲، ص۱۳۴.</ref> این لقب از سوی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] داده شده است. به گفته [[ابن‌ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]]، این عبارت به صورت [[تواتر لفظی]] یا [[تواتر معنوی|معنوی]] از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۲۶۵.</ref>  
==اعطای لقب از سوی پیامبر(ص)==
«سَیدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِین» به معنای سرور زنان جهان، در [[حدیث|احادیث]] شیعی منقول از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] به عنوان لقب برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] ذکر شده است.<ref>خزاز رازی، کفایة‌الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۷؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۱۷۹ و۴۲۰؛ شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶، ۱۱۳ و ۲۹۸.</ref> از جمله در روایتی رسول خدا(ص) فرمود: «ابْنَتِی فَاطِمَةُ سَیدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِین؛ دخترم فاطمه سرور زنان جهان است».<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶، ۱۱۳ و ۲۹۸.</ref> منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند که خطاب به فاطمه(س) فرمود: «ای فاطمه! آیا خشنود نمی‌شوی که سرور زنان جهان و سرور زنان این [[امت]] و سرور زن‌های مؤمن باشی؟»<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۷۰؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۴، ص۱۷۳ و ج۴۲، ص۱۳۴؛ أسد الغابة: ۲۲۳/۷ رقم ۷۱۷۵. به نقل از منتخب فضائل النبی و اهل بیته، ۱۴۲۳ق، ص۲۶۵.</ref> [[حاکم نیشابوری]]، [[اسناد|سند]] این حدیث را [[حدیث صحیح|صحیح]] شمرده است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۷۰.</ref> در برخی از منابع اهل‌سنت، پیامبر(ص)، فاطمه(س) را سرور زنان [[ایمان|مؤمن]]، سرور زنان امت [[اسلام]] و سرور زنان اهل [[بهشت]] خوانده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۰۳، ج۸، ص۶۴؛ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم،‌ دار احیاء‌ التراث العربی، ج۴، ص۱۹۰۴ و۱۹۰۵؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۶۴، ۱۶۸ و۱۷۰ و ج۴، ص۴۷.</ref>


تعبیر «سیدة نساء العالمین» توسط [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نیز برای حضرت زهراء(س) در سخنانی که بر سر مزار وی به زبان آورده، به‌کار رفته است.<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ۱۴۰۷ق، ص۴۵۹.</ref> همچنین این لقب در برخی [[زیارت‌نامه|زیارت‌نامه‌ها]] مانند زیارت امام علی(ع)،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۴۱؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۲۴۶.</ref> زیارت حضرت زهرا(س)،<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۷۲ و ۵۷۳؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۱؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۷۸-۸۱.</ref> [[زیارت وارث]]،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۹ و ۷۲۰.</ref> [[زیارت عاشورا]]،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۷۲ و۷۷۳؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۱.</ref> زیارت [[امام رضا(ع)]]<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۶۹.</ref> به صورت لقب حضرت زهرا(س) ذکر شده است.
[[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نیز در سخنانی که بر سر مزار فاطمه به زبان آورده این تعبیر را برای آن حضرت به‌کار برده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۵۹.</ref> همچنین این لقب در برخی [[زیارت‌نامه|زیارت‌نامه‌ها]] مانند زیارت امام علی(ع)،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۴۱؛ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۲۴۶.</ref> زیارت حضرت زهرا(س)،<ref> شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۱؛ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۷۸-۸۱.</ref> [[زیارت وارث]]،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۹ و ۷۲۰.</ref> [[زیارت عاشورا]]،<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۷۲ و۷۷۳؛ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۱.</ref> زیارت [[امام رضا(ع)]]<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۶۹.</ref> به صورت لقب حضرت زهرا(س) ذکر شده است.


==برترین زن از نگاه اهل سنت==
در برخی منابع حدیثی در کنار حضرت فاطمه(س)، به [[مریم دختر عمران]] مادر [[حضرت عیسی(ع)]]، [[آسیه همسر فرعون]] و [[خدیجه بنت خویلد]] نیز سیدة نساء‌العالمین گفته شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۲۰۵؛ ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۰، ص۱۰۹ و۱۱۲.</ref>
[[ابن‌ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]] گفته است مضمون یا الفاظ «فاطمة سیدة نساء العالمین» به صورت [[تواتر|متواتر]] از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است.<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۰، ص۲۶۵.</ref> بر طبق نقل نسائی نویسنده سنن نسائی، ابوداود، تقی‌الدین سُبْکی، جلال‌الدین سیوطی و قاضی قطب‌الدین از علمای اهل‌سنت، [[حضرت زهرا(س)]] به چند دلیل، برترین زن جهان است از جمله:
در برخی روایات<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶؛ طبری آملی،‌ دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۹.</ref> و زیارت‌نامه‌های حضرت فاطمه(س)، او سرور زنان جهان از اولین و آخرین خوانده شده است<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲،‌ ص۵۷۳؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۱؛ ابن‌مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۸۰.</ref> و مریم سرور زنان دوران خود دانسته شده است.<ref> طبری آملی،‌ دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۹.</ref> برای برتری فاطمه به دیگر زنان به [[حدیث بضعه]] استناد شده است. <ref>محمد راجی کناس، حیاة نساء اهل البیت، ۱۴۲۹ق، ص۶۶۰-۶۶۳.</ref>پیامبر در این حدیث فاطمه را پاره تن خود معرفی کرده است.
* روایت [[پیامبر(ص)]]: «[[حدیث بضعه|فاطمة بضعة منی]]؛ فاطمه پاره تن من است»
* گفتار پیامبر(ص) به فاطمه(س): «أما ترضین أن تکونی سیدة نساء المؤمنین؛ آیا خشنود نمی‌شوی که سرور زن‌های مؤمن باشی»
*مردود و ضعیف بودنِ این روایت که «افضل صحابه همسران پیامبر(ص) هستند».<ref>برای اطلاع بیشتر از این بحث در بین علمای اهل سنت نگاه کنید به: محمد راجی کناس، حیاة نساء اهل البیت، ۱۴۲۹ق، ص۶۶۰-۶۶۳.</ref>


در برخی منابع حدیثی اهل‌سنت در کنار حضرت فاطمه(سبه [[مریم دختر عمران]] مادر [[حضرت عیسی(ع)]]، [[آسیه همسر فرعون]] و [[خدیجه بنت خویلد]] نیز سیدة نساء‌العالمین گفته شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۲۰۵؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۷۰، ص۱۰۹ و۱۱۲.</ref>
در برخی از منابع اهل‌سنت، پیامبر(صفاطمه(س) را سرور زنان مؤمن، سرور زنان امت اسلام و سرور زنان اهل [[بهشت]] خوانده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۰۳، ج۸، ص۶۴؛ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم،‌ دار احیاء‌ التراث العربی، ج۴، ص۱۹۰۴ و۱۹۰۵؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۶۴، ۱۶۸ و۱۷۰ و ج۴، ص۴۷.</ref>
در برخی روایات<ref>شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۶؛ طبری آملی،‌ دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۹.</ref> و زیارت‌نامه‌های حضرت فاطمه(س)، او سرور زنان جهان از اولین و آخرین خوانده شده است<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲،‌ ص۵۷۳؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۱۱؛ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۸۰.</ref> و مریم سرور زنان دوران خود دانسته شده است.<ref>طبری آملی،‌ دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۹.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۳۱: خط ۲۵:
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه الفقه الشیعه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
* شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه الفقه الشیعه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۸ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، المکتبة الاسلامیة، ۱۳۸۸ق.
* محمد راجی کناس، حیاة نساء اهل البیت، بیروت،‌ دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۲۹ق-۲۰۰۸م.
* مسلم نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دار احیاء‌ التراث العربی، بی‌تا.
* مسلم نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دار احیاء‌ التراث العربی، بی‌تا.
* منتخب فضائل النبی و اهل بیته علیهم السلام من الصحاح الستة و غیرهما من الکتب المعتبرة عند اهل السنة، انتخاب و تحقیق مرکز الغدیر للدرسات الاسلامیة، بیروت، الغدیر، ۱۴۲۳ق/۲۰۰۲م.
*‌ ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغه، تحقیق و تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قم،‌ مکتبة آية الله المرعشی النجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
*‌ ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبة‌الله، شرح نهج البلاغه، تحقیق و تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قم،‌ مکتبة آية الله المرعشی النجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
* محمد راجی کناس، حیاة نساء اهل البیت، بیروت،‌ دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۲۹ق-۲۰۰۸م.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{کنیه‌ها و لقب‌ها}}
{{کنیه‌ها و لقب‌ها}}