|
|
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{کتابشناسی ناقص}} | | {{کتابشناسی ناقص}} |
| [[پرونده:بحرین قدیم.png|بندانگشتی|چپ|250px|نقشه بحرین قدیم]] | | [[پرونده:بحرین قدیم.png|بندانگشتی|چپ|250px|نقشه بحرین قدیم]] |
| '''بَحارِنه''' (جمع '''بَحرانیّ''') اصطلاحی است که از سوی غیر شیعیان در مورد [[شیعیان]] ساکن منطقه بحرین قدیم (شامل [[بحرین]] امروزی، [[احساء]]، [[قطیف]]، [[قطر]] و [[کویت]]) به کار رفته است. | | '''بَحارِنه''' (جمع '''بَحرانیّ''') اصطلاحی که از سوی غیرشیعیان در مورد [[شیعیان]] ساکن منطقه بحرین قدیم (شامل [[بحرین|بحرین امروزی]]، [[احساء]]، [[قطیف]]، [[قطر]] و [[کویت]]) به کار میرود. |
| ==پیدایش اصطلاح بحارنه== | | ==پیدایش اصطلاح بحارنه== |
| بحارنه یا بحرانی اصطلاحی است که از سوی غیر شیعیان در مورد شیعیان ساکن منطقه بحرین قدیم به کار رفته است یعنی به جای آنکه بگویند فلانی شیعه ساکن بحرین است، میگفتند بحرانی است زیرا از دیرباز اکثریت ساکنان این منطقه شیعه بودهاند.<ref>الجاسر، المعجم الجغرافی للبلاد العربیة السعودیة، ج۱، ص۲۰۶.</ref> این اصطلاح تقریباً از حدود سال ۱۰۰۰ق به بعد در شبه جزیره عربی ظهور کرد.<ref>الجنبی، تاریخ التشیع لاهل بیت، ص۴۵۵.</ref> | | بحارنه یا بحرانی اصطلاحی است که از سوی غیرشیعیان در مورد شیعیان ساکن منطقه بحرین قدیم به کار رفته است.<ref>الجاسر، المعجم الجغرافی للبلاد العربیة السعودیة، ج۱، ص۲۰۶.</ref> این اصطلاح تقریباً از حدود سال ۱۰۰۰ق به بعد در شبه جزیره عربی ظهور کرد.<ref>الجنبی، تاریخ التشیع لاهل بیت، ص۴۵۵.</ref> جغرافیدانان دستکم تا سدههای ۶-۷ق/۱۲-۱۳م نام بحرین را بر منطقه وسیعی از کناره شرقی شبه جزیره عربستان اطلاق کردهاند که از شمال به [[بصره]]، از جنوب به [[عمان]]، از غرب به منطقه [[یمامه]] و از شرق به جنوب غربی خلیج فارس محدود میشد.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/11/4534 دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۴۵۳۴]</ref> اما امروزه این نام بر مجمع الجزایری اطلاق میشود که در حاشیه جنوبی [[خلیج فارس]] و در میان شبه جزیرۀ [[قطر]] در مشرق و جنوب، و [[عربستان سعودی]] در مغرب قرار دارد. |
| | |
| پس از تشکیل حکومت بنیجبر در این منطقه در اواسط قرن نهم هجری، جمعیت [[اهل سنت]] در این منطقه رو به افزایش نهاد و پس از اشغال [[قطیف]] و [[احساء]] در دهه ششم قرن ده هجری توسط دولت عثمانی، حضور [[اهل سنت]] در این منطقه پررنگتر و محکمتر شد و حتی در اثر مواضع ضد شیعی دولت عثمانی، فتواهایی در کفر شیعیان صادر شد و زمینه برای ستم و تعرض به شیعیان فراهم گردید.<ref>الجنبی، تاریخ التشیع لاهل بیت، ص۴۵۸-۴۶۱.</ref>
| |
| | |
| ==موقعیت جغرافیایی بحرین قدیم==
| |
| جغرافیدانان دستکم تا سدههای ۶-۷ق/۱۲-۱۳م نام بحرین را بر منطقه وسیعی از کناره شرقی شبه جزیره عربستان اطلاق کردهاند که از شمال به [[بصره]]، از جنوب به [[عمان]]، از غرب به منطقه [[یمامه]] و از شرق به جنوب غربی خلیج فارس محدود میشد.<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/11/4534 دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۴۵۳۴]</ref> برخی علت نامگذاری آن به بحرین را وجود دریاچهای در بخشی از این سرزمین دانستهاند<ref>معجم البلدان، ج۱، ص۳۴۷</ref> اما امروزه این نام بر مجمع الجزایری اطلاق میشود که در حاشیه جنوبی [[خلیج فارس]] و در میان شبه جزیرۀ [[قطر]] در مشرق و جنوب، و خاک [[عربستان سعودی]] در مغرب قرار دارد. | |
| | |
| ==پیشینه تشیع در بحرین قدیم==
| |
| ریشه گرایشهای شیعی در بحرین به سده نخست هجری باز میگردد و نخستین طلیعههای آن، حضور برخی از شخصیتها با اصل بحرینی در شمار [[یاران امام علی (ع)]]، چون [[رشید هجری]] (ظاهراً منسوب به هجر بحرین) و [[صعصعة بن صوحان]] است. صعصعه به دستور معاویه به بحرین تبعید شد و ظاهراً تا هنگامی که درگذشت (دهه ۵۰ق) در آنجا میزیست در میان شیعیان بحرین افسانهای ناسازگار با دانستههای تاریخی وجود داشت حاکی از آنکه [[زید بن صوحان]]، از یاران خاص حضرت علی(ع) به روزگار خلافت [[امام حسن (ع)]] به ولایت بحرین منسوب شده بوده، و تا پایان خلافت مروان اول بدون پذیرش حاکمیت [[امویان]] در بحرین حکم رانده است.
| |
| | |
| در نیمه نخست سده ۲ق، نام برخی از شخصیتهای بحرینی چون [[ابولبید هجری]]، [[ولید بن عروة شیبانی]] و [[عبدالله بن بکیر هجری]] در میان [[اصحاب امام باقر(ع)]] و [[امام صادق (ع)]] به چشم میخورد. دستکم دو تن از [[یاران امام صادق (ع)]]: [[مسمع بن عبدالملک]] و [[حکم بن علباء اسدی]] را میتوان یاد کرد که مدتی در بحرین در مسند حکومت بوده، و وجوه شرعی خود را به آن امام(ع) میپرداختهاند.
| |
| | |
| در سده ۳ق از عالمان بحرینی چون محمد بن سهل میتوان نام برد که با اندیشههای امامان شیعه از نزدیک آشنا بودهاند.
| |
|
| |
|
| ==عالمان شیعی بحرانی== | | ==عالمان شیعی بحرانی== |