لبیک یا حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''لَبَّیک‌َ یا حسین''' (اجابت می‌کنم تو را ای حسین) شعاری جهانی که دوستداران [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در پاسخ به دعوت امام به‌کار می‌برند. امام حسین(ع) چندین مرتبه [[مسلمان|مسلمانان]] را به یاری فراخواند که معروف‌ترین آن در [[روز عاشورا]] بود که مسلمانان را به یاری خود و [[اهل‌بیت(ع)|خاندان پیامبر]] دعوت کرد.

هدف از به‌کارگیری این شعار اعلام وفاداری و همبستگی با امام و همچنین یاری او تا پای جان دانسته شده است. گفته شده شعار لبیک یا حسین، عاشورا را یک جریان مستمر تاریخی معرفی کرده و سبب ماندگاری گفتمان عاشورایی شده است. این شعار نمادی برای استکبارستیزی و مبارزه با [[ظلم]] و نپذیرفتن ذلت و خواری قلمداد شده است.

واژه «لبیک» در [[تلبیه|مناسک حج]] کاربرد دارد و نیز [[صحابه|اصحاب پیامبر]] برای اجابت دعوت ایشان از این واژه استفاده کرده‌اند؛ هم‌چنین در یکی از [[زیارت‌نامه|زیارت‌نامه‌های]] [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از [[زیارت|زائران]] خواسته شده تا هفت مرتبه کلمه لبیک را تکرار کنند و در [[زیارت رجبیه امام حسین(ع)]] نیز امام با عبارت «لبیک یا داعی الله» مورد خطاب قرار گرفته است.

این شعار کاربرد فراوانی در مراسم [[سوگواری محرم|سوگواری]] و ابراز ارادت به امام حسین(ع) در کشورهای مختلف داشته و در حوزه فرهنگ و هنر و همچنین حوادث انقلابی نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

لبیک یا حسین یکی از عبارت‌های معروف [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]]<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1417169 «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا].</ref> و به معنای اجابت دعوت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] قلمداد شده است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در طول سفر از [[مکه]] به [[عراق]] چندین مرتبه [[مسلمان|مسلمانان]] را به یاری خود فرا خواند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> از جمله در مکه گفت: من به نقطه‌ای می‌روم که گرگان گرسنه بیابان بندبند من را پاره می‌کنند و می‌درند... هر کس حاضر است خون خود را در راه ما بدهد به [[کربلا]] بیاید.<ref>حلوانی، نزهة الناظر، ۱۴۰۸ق، ص۸۶؛ ابن‌طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۶۰.</ref> یا طی [[نامه امام حسین(ع) به اشراف بصره|نامه‌ای به اشراف بصره]] آنها را به یاری خود طلبید.<ref>ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۳۸.</ref> معروف‌ترین دعوت امام حسین(ع) در [[روز عاشورا]] رقم خورده است.<ref>ابن‌طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۶؛ ابن‌نما حلی، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۷۰.</ref> این دعوت به [[هل من ناصر ینصرنی]] که نقل به معنای عبارات امام است، شهرت دارد.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۴۷۱.</ref>

شیعیان پس از واقعه عاشورا با ذکر لبیک یا حسین با امام اعلام همبستگی می‌کنند<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref> و اعلام می‌کنند که حاضرند همچون یاران امام حسین(ع)، جان، مال و فرزندان خود را در راه امام حسین(ع) فدا کنند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> گفته شده این شعار<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> به‌عنوان یک شعار جهانی،<ref>[https://www.isna.ir/news/1400052819815 «شعار لبیک یا حسین جهانی شده است»، ایسنا].</ref> اختصاص به زمان خاصی در تاریخ نداشته<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref> و عاشورا را یک جریان مستمر تاریخی معرفی کرده است؛<ref>[https://shiaarts.ir/news/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%C2%AB%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%C2%BB «فراخوان رقابتی حروف نگاری لبیک یا حسین»، کانون هنری شیعی].</ref> بنابراین علاوه بر تضمین بقای عاشورا<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> سبب ماندگاری گفتمان عاشورایی شده است.<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref>

عزت و آبرومندی، دوری از ذلت و خواری،<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref> مبارزه با [[ظلم]] و جان دادن در راه حق،<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref> رهایی از همه قدرت‌ها،<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1426759 ««لبیک یا حسین یعنی رهایی از همه قدرت ها: نوشتاری از استاد هادی سروش – بخش هفتم»، شفقنا].</ref> خنثی‌کننده توطئه دشمنان<ref>[https://hajj.ir/fa/71504 «لبیک یا حسین خنثی کننده توطئه دشمنان است»، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت].</ref> و از بین‌برنده هیمنه استکبار<ref>[https://zarinkhabar.ir/%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%87%DB%8C%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%D9%87/ «شعار ” لبیک یا حسین” هیمنه استکبار را درهم‌شکسته است»، زرین خبر].</ref> از پیامدهای شعار لبیک یا حسین دانسته شده است؛ به همین علت این شعار را نمادی برای استکبارستیزی و تن ندادن به ذلت و خواری قلمداد کرده‌اند.<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref> عده‌ای از کارشناسان، پیروزی، استحکام و انتشار [[انقلاب اسلامی ایران]] را در پرتو عمل به شعار لبیک یا حسین دانسته‌اند.<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref>   

لغت‌شناسان ریشه لبیک را به معنای اطاعت<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۱.</ref> و اجابت<ref>ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.</ref> دانسته و معتقدند معنای واژه «لبیک» که در اصل «لَبَّا لَکَ» بوده،<ref>ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.</ref> مقیم شدن برای اطاعت و اجابت شخص است<ref>[جوهری، الصحاح، بیروت، ج۱، ص۲۱۶؛ صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۳۱۲.</ref> که در پاسخ به هر ندا دهنده‌ای، گفته می‌شود.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۱، ص۱۲۷، «الب»</ref> این کلمه با عنوان [[تلبیه]] (لَبَّیک الّلهُمَّ لَبَّیک، لَبَّیک لاشَریک لَک لَبَّیک) در [[احرام]] بستن [[حج تمتع]] و [[عمره]] به کار می‌رود.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۶؛ فاضل هندی، کشف اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۸، ص۳-۴.</ref>  

واژه لبیک در طول تاریخ، برای اجابت خواسته دیگران به‌کار رفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۸۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۹۲؛ دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۳۶۵.</ref> [[اصحاب پیامبر]] نیز در مواقع مختلف<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۳۶۹؛ ج۱۲، ص۳۷۶؛ ج۱۳، ص۳۷۹؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۷۴؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۴۸.</ref> از جمله [[غزوه حنین]] برای اجابت خواسته ایشان از تعبیر لبیک استفاده کرده‌اند؛<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۰۰-۹۰۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۷۵-۷۶.</ref> بنابراین ادعای [[وهابیت]] مبنی بر [[شرک]] بودن به‌کارگیری این اصطلاح برای غیر [[خدا]]، مردود دانسته شده است.<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1417169 «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا].</ref>

 

در یکی از [[زیارت‌نامه]] های [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] که منتسب به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] است، به‌عنوان یکی از آداب زیارت از [[زیارت|زائران]] خواسته شده تا پس از هفت مرتبه [[تکبیر]] و [[تهلیل]] و [[تحمید]]، هفت مرتبه عبارت  ''لَبَّيْكَ داعِي اللهِ'' را تکرار کنند.<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۲۳۰.</ref> در [[زیارت رجبیه امام حسین(ع)]] نیز امام با عبارت «لبیک یا داعی الله» مورد خطاب قرار گرفته است.<ref>ابن‌طاووس، إقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۱۳-۷۱۴؛ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۱۴۲.</ref> در [[دعای عهد]] نیز به لبیک گفتن دعوت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]] اشاره شده است.<ref>ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۶۶-۶۶۳؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۵۲-۵۵۰.</ref>

شعار لبیک یا حسین در مراسم [[سوگواری|عزاداری]] مردم کشورهای مختلف چون [[نیجریه]]،<ref>[https://www.mizanonline.ir/fa/news/4726133 «بی‎‌توجهی جامعه بین‌‎المللی به نقض حقوق‎ بشری شیعیان نیجریه»، خبرگزاری میزان].</ref> [[ترکیه]]،<ref>بدل، «شرایط دینی و مذهبی کشور ترکیه»، ص۲۹۸.</ref> [[لبنان]]،<ref>[https://fa.alkawthartv.ir/news/324916 «دسته‌های عزای عاشورایی در سراسر لبنان»، الکوثر].</ref> [[عراق]] و [[ایران]] و حتی کشورهای اروپایی چون [[هلند]]<ref>[https://iusnews.ir/fa/news-details/69296/%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86--%D8%B9--%D9%88-%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%87-%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF-+%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%88-%D8%B9%DA%A9%D8%B3/ «شعار لبیک یا حسین(ع) و لبیک یا خامنه‌ای در لاهه هلند»، خبرنامه دانشجویان ایران].</ref> سر داده شده است. در روز عاشورا مردم عراق از جمله [[عزاداری طویریج|اهالی طویریج]]<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/1426451 «دسته طویریج دسته‌ای به بلندای چهارده قرن»، خبرآنلاین].</ref> و [[بنی‌اسد|قبیله بنی‌اسد]]<ref>[https://www.mehrnews.com/news/1753530 «فریاد "لبیک یا حسین" زنان قبیله بنی‌اسد در حرم سیدالشهدا طنین‌انداز شد»، خبرگزاری مهر].</ref> هنگام ورود به [[حرم امام حسین(ع)]] این شعار را سر می‌دهند. این شعار در مراسم سوگواری مردم ایران نیز مورد استفاده قرار گرفته<ref>[https://www.khabaronline.ir/news/589306 «اجتماع عظیم اردبیلی‌ها در روز تاسوعا با شعار لبیک یا حسین»، خبرآنلاین].</ref> و حتی برخی از اجتماعات بزرگ به «اجتماع لبیک یا حسین» نام‌گذاری شده است؛<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref> [[تعویض‌ پرچم‌|تعویض‌ پرچم‌های حرم‌ها]] در [[عتبات عالیات]] پیش از آغاز ایام عزادای نیز گاه با شعار لبیک یا حسین همراه است.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/14020428000022/ تعویض پرچم گنبدحرمهای کربلا. خبرگزاری مهر.]</ref> در سال ۱۳۹۷ش پرچم لبیک یا حسین به وسعت [[بین‌الحرمین]] در کربلا در مراسم [[پیاده‌روی اربعین (آیین)|راهپیمایی اربعین]] به نمایش درآمد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4444969/ پرچم لبیک یا حسین در بین الحرمین.] خبرگزاری مهر.</ref>  

شعار لبیک یا حسین علاوه بر بازتاب در اشعار شاعران،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: [https://emam8.com/article/44263 «لبیک یاحسین -(ازعمق جان بگو لبیک یاحسین)»، امام هشت].</ref> در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری بازتاب داشته و آثار گوناگونی با عنوان «لبیک یا حسین» خلق شده است. نماهنگ «لبیک یا حسین» با صدای [[صادق آهنگران]] از جمله این آثار است که به مناسبت [[اربعین حسینی|ایام اربعین]]، توسط باشگاه ترانه و موسیقی راه، تولید شده است.<ref>[https://www.rajanews.com/news/228828 «لبیک یا حسین جدیدترین اثر حاج صادق آهنگران»، رجانیوز].</ref> در حوزه خطاطی نیز علاوه بر ثبت آثار گوناگون با عبارت لبیک یا حسین، فراخوان‌هایی برای حروف‌نگاری این جمله شکل گرفته است.<ref>[https://shiaarts.ir/news/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%C2%AB%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%C2%BB «فراخوان رقابتی حروف نگاری لبیک یا حسین»، کانون هنری شیعی].</ref>

این شعار در اتفاقات مختلف کشورها مورد استفاده قرار گرفته است. پس از اعلام حکم [[جهاد]] توسط [[سید علی حسینی سیستانی|آیت‌الله سیدعلی سیستانی]] برای مقابله با [[داعش|گروه تروریستی داعش]]، مردم [[عراق]] با سر دادن شعار لبیک یا حسین از آن استقبال کردند<ref>[https://hajj.ir/fa/46024 «شعار لبیک یا حسین در حرم طنین انداز شد»، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت].</ref> و در عملیات علیه داعش به‌کار بردند.<ref>[https://www.jomhornews.com/fa/news/66365/ «نام عملیات از "لبیک یا حسین" به "لبیک یا عراق" تغییر کرد»، خبرگزاری جمهور].</ref> استفاده از این شعار در مراسم مختلف همچون [[تشییع جنازه|تشییع]] پیکر [[شهادت|شهدای]] مقاومت در [[ایران]]،<ref>[https://www.afkarnews.com/بخش-سیاسی-3/930533-تشییع-پیکر-شهید-حاج-قاسم-سلیمانی-در-مشهد-فریاد-لبیک-یا-زینب-در-دیار-خراسانی-ها «تشییع پیکر شهید حاج قاسم سلیمانی در مشهد»، افکار نیوز].</ref> [[عراق]]<ref>[https://rasekhoon.net/media/show/1486504/%D8%B5%D8%AD%D9%86-%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7 «صحن اباعبدالله؛ لبیک یا حسین در هنگام ورود پیکر شهدا»، راسخون].</ref> و [[لبنان]]<ref>[https://www.ghatreh.com/news/nn14020731476573405184 «طنین شعار لبیک یا حسین(ع) در مراسم تشییع شهید «علی یوسف علاء الدین» از رزمندگان حزب‌الله» خبرگزاری دانشجو].</ref> مورد استفاده قرار گرفته است.  

[[سید حسن نصرالله]] دبیر کل [[حزب‌الله لبنان]] در سخنرانی خود در راهپیمایی دفاع از عتبات مقدسه<ref>[https://mediarelations-lb.org/post.php?id=2864 پایگاه ارتباطات رسانه‌ای حزب‌الله]</ref> در سال ۲۰۰۴ میلادی که به مسیرة الاکفان (گردهمآیی کفن‌پوشان) شناخته شدبا محور قراردادن جمله لبیک یا حسین برداشتی حماسی از این جمله ارائه کرد که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.<ref>[https://www.rajanews.com/news/192988 «رونمایی از کتاب گفتارهای عاشورایی دبیرکل حزب‌الله لبنان»، رجانیوز].</ref> نصرالله در انتهای سخنرانی خود گفت: «لبیک یا حسین یعنی:

در معرکه جنگ حاضر باشی، هر چند تنها باشی، و هر چند مردمان تو را ترک کرده باشند، و متهمت کرده باشند و  بی‌یاور رهایت کرده‌ باشند، لبیک یا حسین یعنی خودت، اموالت، همسرت و فرزندانت در این معرکه حاضر باشید.»<ref>[https://mediarelations-lb.org/post.php?id=2864 پایگاه ارتباطات رسانه‌ای حزب‌الله]</ref>