توهین به مقدسات: تفاوت میان نسخه‌ها

*هرچیزی که احترامش در شریعت اسلامی واجب باشد؛ مثل کتاب‌های حدیثی و فقهی، <ref>کاشف‌الغطاء، سفینة النجاة، ۱۳۴۴ق، ج۱، ص۸۵؛ خویی، صراط النجاة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۳۷؛ سیفی مازندرانی، مبانی الفقه الفعال، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۵۴.</ref> تربت امام حسین(ع) و هرچیزی که برای تبرک و شفا از قبر امام حسین(ع) گرفته شده باشد و هر آنچه متعلق به قبور ائمه(ع) باشد؛ مانند: تربتِ قبر<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲، ۵۱و۵۱؛ ج۶، ص۹۸و۹۹؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ج۱، ص۹۰.</ref> و وسایل آن.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۶، ص۹۸؛ خویی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۱۶؛ امام خمینی، کتاب الطهارة، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۱۲۳.</ref>

برخی [[شیعه|مذهب شیعه]] را به سبّ [[عایشه]] و [[لعن صحابه]] و سایر مقدسات [[مذاهب چهارگانه اهل سنت]] متهم می‌کنند، این درحالی است که فقهای شیعه حکم به [[حرام]] بودن آن کرده‌اند، و این عمل را خیانت به اسلام و خدمت به گروه‌های [[کفر|کافر]] و [[شرک|مشرک]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۸، ص۴۸۲؛ [https://www.magiran.com/article/2162589 «استقبال جهان اسلام از استفتای جدید آیت‌الله خامنه‌ای»]، روزنامه رسالت، ۱۱ مهر ۱۳۸۹ش، ص۳؛ </ref>

در این زمینه فتوای ۳۳ نفر از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]]، درباره حرمت اهانت به مقدسات مذاهب اسلامی و [[تکفیر اهل قبله]]؛ در کتابی به‌نام «حرمت اهانت و تکفیر مسلمانان از دیدگاه علمای شیعه»، توسط معاونت پژوهشی کنگره «مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری»، گردآوری شده است.<ref>کوثری، حرمت اهانت و تکفیر مسلمانان، ۱۳۹۴ش.</ref>

==توهین به فرقه‌ها و ادیان غیر اسلامی==

به عقیده فقها، توهین به اموری که برای دیگر ادیان و مذاهب الهی و غیر الهی، مقدس و قابل محترم است (حتی بت‌ها و خدایان کافران) جایز نیست.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: شهید اول، القواعد و الفوائد، کتابفروشی مفید، ج۱، ص۶۱؛ فاضل مقداد، نضد القواعد الفقهیة، ۱۳۶۱ش، ص۵۸؛ علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۷، ص۱۷۵؛ نورمفیدی، قاعده حرمت اهانت به مقدسات، ۱۴۰۰ش، ص۹۳.</ref> دلیل این حکم، [[آیه ۱۰۸ سوره انعام]] و برخی از روایات، <ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲و۷.</ref> و همچنین «[[قاعده حرمت تسبیب وقوع غیر در حرام]]»، <ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۷، ص۵۱.</ref> «[[قاعده حفظ نظام]]»<ref>نورمفیدی، قاعده حرمت اهانت به مقدسات، ۱۴۰۰ش، ص۱۲۵.</ref> و «[[قاعده مصلحت]]»<ref>نورمفیدی، قاعده حرمت اهانت به مقدسات، ۱۴۰۰ش، ص۱۲۶.</ref> دانسته شده است. علت نهی از توهین به مقدسات را مقابله به مثل بیان کرده‌اند؛<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، کتابفروشی مفید، ج۱، ص۶۱.</ref> زیرا توهین به مقدسات آن‌ها، سبب توهین به مقدسات مسلمانان است، <ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۷، ص۱۷۵.</ref> و حرمت توهین به مقدسات اسلامی امری اجماعی است.<ref>نراقی، عوائد الأیام، ۱۴۱۷ق، ص۳۱.</ref>

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در کتاب [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]] از این حکم، به عنوان یکی از ادب‌های دینی یاد می‌کند، که اگر رعایت شود تمام مقدسات در کشورها از تعرض مصون می‌مانند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۷، ص۱۷۵.</ref>

 

باتوجه به اینکه بسیاری از فقها، مسخره کردن و توهین به مقدسات دیگر ادیان چه الهی و غیرالهی را جایز ندانسته‌اند؛ سوالی که اینجا مطرح شده این است که چرا [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] بت‌های مشرکان را شکست؟<ref>سوره صافات، آیه ۹۱.</ref> در پاسخ به این پرسش گفته شده: عدم سبّ مقدسات کفار، به این معنی نیست که ما افکار و روش‌های آن‌ها را مورد نقد و پرسش قرار ندهیم، بلکه مقصود آن است که برائت از مقدسات ایشان نباید با اهانت آمیخته شود. بر این اساس باید گفت کار حضرت ابراهیم(ع) روشی برای به چالش کشیدن افکار کافران، آگاهی‌بخشی به آنان و اصلاح جامعه بوده است، به همین دلیل بعد از شکستن برخی از بت‌ها و نه همه آنها، تبر را بر دوش بت بزرگ نهاد و بت‌پرستان را به سوال از او ترغیب کرد که درنهایت آنها از جواب فروماندند و در مقابل استدلال حضرت ابراهیم بهت‌زده شدند.<ref>نور مفیدی، قاعده حرمت اهانت به مقدسات، ۱۴۰۰ش، ص۶۰-۷۰.</ref>

امروزه در برخی از کشورها به بهانه حق آزادی بیان، <ref>اعلامیه حقوق بشر، ماده۱۹.</ref> هر نوع بی‌احترامی و توهین به مقدسات دیگران (قرآن‌سوزی و یا کشیدن کاریکاتورهای زشت درباره انبیاء الهی) را جایز می‌دانند و منع توهین به مقدسات و یا لزوم احترام به آن‌ها را موجب محدود شدن آزادی بیان می‌دانند. در پاسخ به این شبهه گفته شده است که آزادی بیان تا جایی مورد احترام است که به حقوق و آزادی‌های دیگران لطمه نزند، زیرا یکی از مهم‌ترین آزادی و حقوق انسان‌ها حق انتخاب در دین و مذهب است.<ref>نورمفیدی، قاعده حرمت اهانت به مقدسات، ۱۴۰۰ش، ص۱۳۳.</ref>