عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''عَبَقاتُ الاَنوار فی اِمامَة الاَئمةِ الاَطهار''' کتابی کلامی از [[میر حامدحسین هندی]] (درگذشت: ۱۳۰۶ق) در پاسخ به بخشی از کتاب [[تحفه اثنا عشریه (کتاب)|تُحْفَه اِثناعشریه]] به زبان فارسی. در این کتاب، [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایاتی]] که بر [[ولایت امام علی(ع)|امامت امام علی(ع)]] و دیگر [[امامان شیعه]] دلالت دارند اما [[عبدالعزیز دهلوی|عبدالعزیز دِهلوی]] آنها را انکار کرده است، مطرح گردیده است و به چگونگی دلالت آنها بر اعتقاد [[شیعه]] درباره [[امامت]] پرداخته شده است. [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]]، [[حدیث منزلت]] و [[حدیث ثقلین|حدیث ثَقَلین]] از جمله این احادیث است. در کتاب عبقات از سخنان، احادیث و منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] بهره گرفته شده است. این کتاب مورد استقبال و تحسین علمای شیعه قرار گرفته است.     

میر حامدحسین هندی (درگذشت: ۱۳۰۶ق)، عالم شیعی اهل هند است. او را از [[متکلم|متکلمان]] بزرگ و از مدافعان [[اسلام]] و [[شیعه|مذهب شیعه]] به شمار آورده‌اند.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۸۱.</ref> او کتاب‌هایی در دفاع از شیعه و نیز در زمینه [[فقه]] تألیف کرده است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۸۱.</ref> برخی تألیفات وی را به بیش از ۲۰۰ جلد گزارش کرده‌اند.<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۳، ص۳۷۹.</ref> میرحامد برخی از آثار خود از جمله عبقات الانوار را به زبان فارسی نوشته است.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۸۱.</ref>  

== انگیزه نگارش ==

کتاب عبقات، در ردّ کتاب تحفه‌اثناعشری و در دفاع از [[امامت]] نوشته شده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۲۱۴.</ref> بخش هفتم از بخش‌های دوازده‌گانه کتاب تحفه اثناعشری، به نقد اعتقاد شیعه درباره [[امامت]] اختصاص دارد. در این بخش، برخی از [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایاتی]] که شیعه برای اثبات [[ولایت امام علی(ع)|امامت حضرت علی(ع)]] به آنها استناد می‌کند، نقد شده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۷.</ref> کتاب عبقات الانوار در پاسخ به نقدهای این بخش، تألیف شده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۷.</ref>

تحفه اثناعشریه، در رد عقائد [[شیعه]] و با هدف ممانعت از گرایش مردم به این مذهب نوشته شده است.<ref>حسینی میلانی، قادتنا کیف نعرفهم، ۱۴۲۸، ج۵، ص۳۲۲.</ref> این کتاب اثر [[عبدالعزیز دهلوی]] (درگذشت: ۱۲۳۹ق)، از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، ساکن [[هند]] است<ref>حسینی میلانی، قادتنا کیف نعرفهم، ۱۴۲۸، ج۵، ص۳۲۲.</ref> [[میر حامدحسین هندی|میر حامدحسین]] در عبقات از او با عنوان شاه‌صاحب یاد می‌کند.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۵۴.</ref> به گفته میرحامدحسین در این کتاب اتهاماتی به شیعه نسبت داده شده که به‌دور از واقعیت است.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۵۴.</ref> [[محمدرضا حکیمی]] گفته است انتشار این کتاب موجب بروز کینه و نفرت بین [[مسلمان|مسلمانان]] شد.<ref>«[http://thaqalain.ir/معرفی-کتاب-عبقات-الانوار/ معرفی کتاب عبقات الابرار]»، وبگاه ثقلین.</ref>

کتاب عبقات الانوار را مهمترین نوشته در زمینه [[امامت]] می‌دانند.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱.</ref> در این کتاب عبقات مباحثی در زمینه اعتقادات، [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، [[حدیث]]، [[درایة الحدیث|درایه]]، تاریخ، [[علم رجال|رجال]]، ادبیات و... مطرح شده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷۸.</ref> گرویدن برخی از افراد به مذهب شیعه، از جمله آثار این کتاب قلمداد شده است.<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۳، ص۳۷۸.</ref>  

انتشار کتاب عبقات الانوار، تحسین علمای شیعه را برانگیخت. فقها و [[محدث|محدثان]] شیعه با ارسال نامه، از مؤلف و این کتاب و دیگر تألیفاتش تجلیل کردند. از جمله [[سید محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]]، [[زین‌العابدین مازندرانی]]، [[میرزا حسین نوری|محدث نوری]] و [[سید محمدحسین شهرستانی]] بر این کتاب [[تقریظ‌نویسی|تقریظ]] نوشتند.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۶.</ref> عباس انصاری هندی شیروانی، در کتابی به نام سواطع الانوار فی تقریظات عبقات الانوار، ۲۷ تقریظ گردآوری کرده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۱.</ref> [[ابوالفضل تهرانی|میرزا ابوالفضل تهرانی]]، [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]]، [[شیخ عباس قمی]] و دیگران در توصیفات خود از کتاب عبقات، آن را کتابی بی‌همتا دانسته‌اند.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۸-۱۲۰.</ref>

به گفته برخی محققان، کتاب عبقات، در پاسخ به شبهات مطرح شده در کتاب تحفه‌اثناعشریه از دلائلی استفاده کرده است که مورد قبول طرف مقابل بوده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> نویسنده در این کتاب، ابتدا سند حدیث را بررسی می‌کند و پس از اثبات معتبر بودن آن، چگونگی دلالتش بر امامت امام علی(ع) و دیگر امامان را تبیین می‌کند.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۳-۳۷.</ref>  

 

عبقات، برای اثبات [[امامت امامان شیعه|امامت امامان]]، به منابع روایی [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، فهم [[صحابه]] و نیز قواعد مورد پذیرش اهل‌سنت استناد می‌کند.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۷-۵۶.</ref> در برخی موارد نیز از سخنان دهلوی در تحفه و دیگر آثارش، برای رد ادعاهای این کتاب استفاده می‌کند.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۵۷.</ref>