پرش به محتوا

آیه غیبت: تفاوت میان نسخه‌ها

۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۳
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:
==شأن نزول==
==شأن نزول==
درباره آیه غیبت، که در [[مدینه]] نازل شده،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۰۵.</ref> دو [[اسباب نزول|شأن نزول]] نقل شده است:
درباره آیه غیبت، که در [[مدینه]] نازل شده،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۰۵.</ref> دو [[اسباب نزول|شأن نزول]] نقل شده است:
* به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طَبَرْسی]] (درگذشت: ۵۴۸ق) در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مَجْمَعُ البیان]]، این آیه درباره دو نفر از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] که از [[سلمان فارسی]] غیبت کرده بودند، نازل شده است. آن دو نفر، سلمان را خدمت پیامبر(ص) فرستاده بودند تا برای آنان غذا بیاورد. پیامبر(ص)، سلمان را نزد [[اسامة بن زید|اُسامة بن زید]] که انباردار بود،‌ فرستاد. اسامه به سلمان می‌گوید غذا تمام شده است و سلمان دست خالی برمی‌گردد. آن دو نفر، اسامه را [[بخل|بَخیل]] خوانده و درباره سلمان گفتند اگر او را سر چاه سمیحه (نام چاهی پرآب) بفرستیم، خشک خواهد شد. سپس خودشان به راه افتادند تا نزد اسامه بيايند و درباره موضوع، تجسس كنند. پیامبر(ص) به آنان فرمود: چه شده است که آثار گوشت را بر دهانتان می‌بینم. آن دو گفتند:‌ ای پیامبر خدا(ص) ما امروز گوشت نخوردیم. پیامبر فرمود: شما در حال خوردن گوشت سلمان و اسامه هستید! پس از آن آیه غیبت نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۳.</ref>
* به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طَبرِسی]] (درگذشت: ۵۴۸ق) در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مَجْمَعُ البیان]]، این آیه درباره دو نفر از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] که از [[سلمان فارسی]] غیبت کرده بودند، نازل شده است. آن دو نفر، سلمان را خدمت پیامبر(ص) فرستاده بودند تا برای آنان غذا بیاورد. پیامبر(ص)، سلمان را نزد [[اسامة بن زید|اُسامة بن زید]] که انباردار بود،‌ فرستاد. اسامه به سلمان می‌گوید غذا تمام شده است و سلمان دست خالی برمی‌گردد. آن دو نفر، اسامه را [[بخل|بَخیل]] خوانده و درباره سلمان گفتند اگر او را سر چاه سمیحه (نام چاهی پرآب) بفرستیم، خشک خواهد شد. سپس خودشان به راه افتادند تا نزد اسامه بيايند و درباره موضوع، تجسس كنند. پیامبر(ص) به آنان فرمود: چه شده است که آثار گوشت را بر دهانتان می‌بینم. آن دو گفتند:‌ ای پیامبر خدا(ص) ما امروز گوشت نخوردیم. پیامبر فرمود: شما در حال خوردن گوشت سلمان و اسامه هستید! پس از آن آیه غیبت نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۳.</ref>


* نقل شده «وَلایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً» درباره یکی از خدمت‌گزاران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نازل شد که هنگامی که صحابه به دیدار پیامبر(ص) می‌آمدند، از آنها درخواست غذا می‌کرد و سپس مانع از دیدار آنها می‌شد. به همین جهت به او بخیل نرم‌زبان گفتند و آیه درباره او نازل شد.<ref>ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref>
* نقل شده «وَلایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً» درباره یکی از خدمت‌گزاران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نازل شد که هنگامی که صحابه به دیدار پیامبر(ص) می‌آمدند، از آنها درخواست غذا می‌کرد و سپس مانع از دیدار آنها می‌شد. به همین جهت به او بخیل نرم‌زبان گفتند و آیه درباره او نازل شد.<ref>ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref>


==نکات تفسیری==
==نکات تفسیری==
[[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیه گفته است چنانکه [[خدا|خداوند]] گوشت [[میته|مُردار]] را [[حرام]] کرد، [[غیبت]] را نیز حرام شمرد.<ref>ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref> طبق این آیه، چنانکه انسان از خوردن گوشت مردار کراهت دارد، از غیبت شخص زنده نیز باید نفرت داشته باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۳.</ref> اولی مخالف طبع انسان و دومی مخالف [[عقل]] و شرع است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، «فَكَرِ‌هْتُمُوه» اشاره دارد به اینکه نفرت از خوردن گوشت برادری که مرده، امری مسلم و ثابت است و بدون شک کسی چنین کاری نمی‌کند. پس غیبت کردن از بردار مؤمن نیز باید مورد نفرت باشد؛ زیرا آن هم مانند خوردن گوشت برادر مرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در کتاب [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]] گفته است: خوردن گوشت برادر مرده، صورت باطنی غیبت است و در [[آخرت]]، غیبت به این صورت ظاهر می‌شود.<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۳۰۳.</ref>
[[عبدالله بن عباس|ابن‌عباس]] در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیه گفته است چنانکه [[خدا|خداوند]] گوشت [[میته|مُردار]] را [[حرام]] کرد، [[غیبت]] را نیز حرام شمرد.<ref>ابن‌ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۳۰۶.</ref> طبق این آیه، چنانکه انسان از خوردن گوشت مردار کراهت دارد، از غیبت شخص زنده نیز باید نفرت داشته باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۳.</ref> اولی مخالف طبع انسان و دومی مخالف [[عقل]] و شرع است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، «فَكَرِ‌هْتُمُوه» اشاره دارد به اینکه نفرت از خوردن گوشت برادری که مرده، امری مسلم و ثابت است و بدون شک کسی چنین کاری نمی‌کند. پس غیبت کردن از برادر مؤمن نیز باید مورد نفرت باشد؛ زیرا آن هم مانند خوردن گوشت برادر مرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در کتاب [[شرح چهل حدیث (کتاب)|شرح چهل حدیث]] گفته است: خوردن گوشت برادر مرده، صورت باطنی غیبت است و در [[آخرت]]، غیبت به این صورت ظاهر می‌شود.<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ۱۳۸۰ش، ص۳۰۳.</ref>


درباره وجه تشبیه غیبت به خوردن گوشت مردار گفته شده همانطور که اگر کسی از گوشت مردار بخورد، مردار چیزی حس نمی‌کند، در غیبت نیز، اگر پشت سر کسی، بدی‌اش گفته شود، غیبت شونده آن را احساس نمی‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، تعبیر به برادر در آیه، به این جهت است که در دو آیه قبل‌تر ([[آیه اخوت|آیه ۱۰ سوره حجرات]])، مؤمنان برادر یکدیگر خوانده شده‌اند. تعبیر به مرده و مردار نیز به این جهت است که غیبت‌شونده بی‌خبر از این است که پشت سر او غیبت می‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref>
درباره وجه تشبیه غیبت به خوردن گوشت مردار گفته شده همانطور که اگر کسی از گوشت مردار بخورد، مردار چیزی حس نمی‌کند، در غیبت نیز، اگر پشت سر کسی، بدی‌اش گفته شود، غیبت شونده آن را احساس نمی‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۲۰۶؛ طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۶، ص۸۷.</ref> از نظر [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]]، تعبیر به برادر در آیه، به این جهت است که در دو آیه قبل‌تر ([[آیه اخوت|آیه ۱۰ سوره حجرات]])، مؤمنان برادر یکدیگر خوانده شده‌اند. تعبیر به مرده و مردار نیز به این جهت است که غیبت‌شونده بی‌خبر از این است که پشت سر او غیبت می‌کنند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۳۲۴.</ref>
confirmed، protected، templateeditor
۱۵۴

ویرایش