پرش به محتوا

کتب اربعه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح نویسه‌های عربی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:


==جایگاه==
==جایگاه==
[[شیعه|شیعیان]]، چهار کتاب [[الکافی (کتاب)|کافی]]، [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]، [[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]] و [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضر]] را معتبرترین منابع [[حدیث|حدیثی]] خود می‌دانند و از آنها با عنوان «کتب اربعه» (کتاب‌های چهارگانه) یاد می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref> به گفته [[مرتضی مطهری]] این کتب پس از قرآن، معتبرترین و مقدس‌ترین منابع [[شیعه]] به شمار می‌روند.<ref>مطهری، آشنایی با قرآن(۱)، ۱۳۸۹ش، ص۸.
[[شیعه|شیعیان]]، چهار کتاب [[الکافی (کتاب)|کافی]]، [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]، [[الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار (کتاب)|استبصار]] و [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضر]] را معتبرترین منابع [[حدیث|حدیثی]] خود می‌دانند و از آنها با عنوان «کتب اربعه» (کتاب‌های چهارگانه) یاد می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref> به گفته [[مرتضی مطهری]] این کتب پس از قرآن، معتبرترین و مقدس‌ترین منابع [[شیعه]] به شمار می‌روند.<ref>مطهری، آشنایی با قرآن(۱)، ۱۳۸۹ش، ص۸.</ref> با این حال بیشتر علمای شیعه، عمل به همه روایات این کتا‌ب‌ها را [[واجب]] نمی‌دانند و برای عمل به آنها [[اسناد|سندها]] و دلالت‌های روایات را بررسی می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref>  
</ref> با این حال بیشتر علمای شیعه، عمل به همه روایات این کتا‌ب‌ها را [[واجب]] نمی‌دانند و برای عمل به آنها [[اسناد|سندها]] و دلالت‌های روایات را بررسی می‌کنند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴.</ref>  


==پیشینه اصطلاح==
==پیشینه اصطلاح==
خط ۱۶: خط ۱۵:
فقهای شیعه، اعتبار کلی کتب اربعه را پذیرفته‌اند. [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] بعید ندانسته که باور به اعتبار کتب معروف از جمله این کتاب‌ها، از [[ضروری مذهب|ضروریات مذهب]] باشد.<ref>رک: انصاری، فرائد الاصول، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> با این حال در میان عالمان شیعه، دربارهٔ قطعیت یا عدم قطعیت صدور و پس از آن دربارهٔ اعتبار و صحت تمام روایات اختلاف است. در این باره می‌توان به سه دیدگاه اشاره کرد:
فقهای شیعه، اعتبار کلی کتب اربعه را پذیرفته‌اند. [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] بعید ندانسته که باور به اعتبار کتب معروف از جمله این کتاب‌ها، از [[ضروری مذهب|ضروریات مذهب]] باشد.<ref>رک: انصاری، فرائد الاصول، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۲۳۹.</ref> با این حال در میان عالمان شیعه، دربارهٔ قطعیت یا عدم قطعیت صدور و پس از آن دربارهٔ اعتبار و صحت تمام روایات اختلاف است. در این باره می‌توان به سه دیدگاه اشاره کرد:
* '''قطعیت صدور و اعتبار تمام روایات''': [[اخباریان]] تمام روایات کتب اربعه را معتبر دانسته و انتساب همه روایات این کتب را به [[چهارده معصوم|معصومان]] قطعی می‌دانند.<ref>استرآبادی، الفواید المدنیه، ص۱۱۲؛ کرکی، هدایة الأبرار، ۱۳۹۶ق، ص۱۷.</ref> دیدگاه [[سید مرتضی]] به نظر اخباریان نزدیک است. او اکثر اخبار این کتاب‌ها را [[تواتر|متواتر]] یا قطعی الصدور می‌داند.<ref> عاملی، معالم الاصول، ص۱۵۷.</ref>
* '''قطعیت صدور و اعتبار تمام روایات''': [[اخباریان]] تمام روایات کتب اربعه را معتبر دانسته و انتساب همه روایات این کتب را به [[چهارده معصوم|معصومان]] قطعی می‌دانند.<ref>استرآبادی، الفواید المدنیه، ص۱۱۲؛ کرکی، هدایة الأبرار، ۱۳۹۶ق، ص۱۷.</ref> دیدگاه [[سید مرتضی]] به نظر اخباریان نزدیک است. او اکثر اخبار این کتاب‌ها را [[تواتر|متواتر]] یا قطعی الصدور می‌داند.<ref> عاملی، معالم الاصول، ص۱۵۷.</ref>
* '''صحت همه روایات و عدم قطعیت''': برخی از فقها مانند [[عبدالله فاضل تونی|فاضل تونی]]،<ref>فاضل تونی، الوافیه فی اصول الفقه، ۱۴۱۵ق، ص۱۶۶.</ref> [[ملا احمد نراقی]]<ref>نراقی، مناهج، ص۱۶۶.</ref> و [[محمدحسین غروی نائینی|میرزا محمدحسین نایینی]]<ref> «کتب اربعه شیعه کدامند؟»، خبرگزاری شیعه‌نیوز.</ref>
* '''صحت همه روایات و عدم قطعیت''': برخی از فقها مانند [[عبدالله فاضل تونی|فاضل تونی]]،<ref>فاضل تونی، الوافیه فی اصول الفقه، ۱۴۱۵ق، ص۱۶۶.</ref> [[ملا احمد نراقی]]<ref>نراقی، مناهج، ص۱۶۶.</ref> و [[محمدحسین غروی نائینی|میرزا محمدحسین نایینی]]<ref> «کتب اربعه شیعه کدامند؟»، خبرگزاری شیعه‌نیوز.</ref> قطعیت همه روایات کتب اربعه را نپذیرفته‌اند اما به اعتبار روایات آن رأی داده‌اند.
قطعیت همه روایات کتب اربعه را نپذیرفته‌اند اما به اعتبار روایات آن رأی داده‌اند.
* '''ظنی بودن اکثر و حجیت موثوق السندها''': رأی رایج فقیهان اصولی شیعه این است که غیر از اخبار معدود متواتر، دیگر اخبار کتاب کافی ظنی‌اند و تنها آن دسته که از نظر سند واجد شرایط اعتبارند، حجتند. اگرچه دربارهٔ شرایط اعتبار خبر اختلاف است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۸۷–۹۷.</ref>
* '''ظنی بودن اکثر و حجیت موثوق السندها''': رأی رایج فقیهان اصولی شیعه این است که غیر از اخبار معدود متواتر، دیگر اخبار کتاب کافی ظنی‌اند و تنها آن دسته که از نظر سند واجد شرایط اعتبارند، حجتند. اگرچه دربارهٔ شرایط اعتبار خبر اختلاف است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۸۷–۹۷.</ref>