زبیر بن عوام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(اضافه کردن پیوند به بیرون) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''زُبیر بن عَوّام بن خُوَیلَد''' از [[صحابه]] [[رسول خدا(ص)]] و برادرزاده [[حضرت خدیجه]] همسر پیامبر(ص) که در ۸ یا ۱۵ سالگی [[اسلام]] آورد و همواره در کنار پیامبر بود. پس از رحلت حضرت محمد(ص)، زبیر حکم شورای [[سقیفه]] را نپذیرفت و از خلافت [[حضرت علی(ع)]] دفاع و با [[عمر بن خطاب]] بحث‌های بسیاری کرد. او همچنین از [[شورای شش نفره]] منتخب [[خلیفه دوم]] بود که در آن شورا نیز به نفع حضرت علی(ع) رأی داد. وی در شورش و قتل [[عثمان بن عفان|عثمان]] نقش مؤثری داشت و برای خلافت حضرت علی(ع) کوشید. اما در همان اوایل خلافت حضرت علی(ع) به همراهی [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]] و [[عایشه]] و برخی دیگر که به [[ناکثین]] شهرت یافتند، [[جنگ جمل]] را علیه حضرت علی(ع) سامان داد و در همین جنگ به قتل رسید. | '''زُبیر بن عَوّام بن خُوَیلَد''' از [[صحابه]] [[رسول خدا(ص)]] و برادرزاده [[حضرت خدیجه]] همسر پیامبر(ص) که در ۸ یا ۱۵ سالگی [[اسلام]] آورد و همواره در کنار پیامبر بود. پس از رحلت حضرت محمد(ص)، زبیر حکم شورای [[سقیفه]] را نپذیرفت و از خلافت [[حضرت علی(ع)]] دفاع و با [[عمر بن خطاب]] بحث‌های بسیاری کرد. او همچنین از [[شورای شش نفره]] منتخب [[خلیفه دوم]] بود که در آن شورا نیز به نفع حضرت علی(ع) رأی داد. وی در شورش و قتل [[عثمان بن عفان|عثمان]] نقش مؤثری داشت و برای خلافت حضرت علی(ع) کوشید. اما در همان اوایل خلافت حضرت علی(ع) به همراهی [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]] و [[عایشه]] و برخی دیگر که به [[ناکثین]] شهرت یافتند، [[جنگ جمل]] را علیه حضرت علی(ع) سامان داد و در همین جنگ به قتل رسید. به‌دلیل بیعت‌شکنی و مقابله با امام علی(ع) زبیر را از سران [[عثمانیه]] قلمداد کرده‌اند. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
زبیر بن عوام با [[کنیه]] ابوعبدالله، برادرزاده [[خدیجه]]<ref>مقدسى، البدء و التاريخ، مكتبة الثقافة الدينية، ج۵۷، ص۸۳.</ref> است. پدرش عوّام (برادر حضرت خدیجه) در [[جنگ فجار]] کشته شد.<ref>ابن قتیبه دینوری، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۹.</ref> مادرش [[صفیه بنت عبدالمطلب|صفیه]] دختر [[عبدالمطلب]] یعنی عمه [[حضرت محمد(ص)]] و [[حضرت علی(ع)]] بود.<ref>مقدسی، البدء والتاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۸۳.</ref> | زبیر بن عوام با [[کنیه]] ابوعبدالله، برادرزاده [[خدیجه]]<ref>مقدسى، البدء و التاريخ، مكتبة الثقافة الدينية، ج۵۷، ص۸۳.</ref> است. پدرش عوّام (برادر حضرت خدیجه) در [[جنگ فجار]] کشته شد.<ref>ابن قتیبه دینوری، المعارف، ۱۹۹۲م، ص۲۱۹.</ref> مادرش [[صفیه بنت عبدالمطلب|صفیه]] دختر [[عبدالمطلب]] یعنی عمه [[حضرت محمد(ص)]] و [[حضرت علی(ع)]] بود.<ref>مقدسی، البدء والتاریخ، مکتبة الثقافة الدینیة، ج۵، ص۸۳.</ref> | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
زبیر، در [[شورای شش نفره]] به عثمان رأی نداد و این حاکی از عدم همراهی وی با عثمان است. عثمان برای راضی نگه داشتن وی ۶۰۰/۰۰۰ درهم به وی داد<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۷۹.</ref> ولی طولی نکشید که زبیر مردم را به [[قتل عثمان]] تحریک نمود.<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامه و السیاسه، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۷؛ بلاذری، انساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۶.</ref> | زبیر، در [[شورای شش نفره]] به عثمان رأی نداد و این حاکی از عدم همراهی وی با عثمان است. عثمان برای راضی نگه داشتن وی ۶۰۰/۰۰۰ درهم به وی داد<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۷۹.</ref> ولی طولی نکشید که زبیر مردم را به [[قتل عثمان]] تحریک نمود.<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامه و السیاسه، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۷؛ بلاذری، انساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۶.</ref> | ||
حضرت علی تعامل زبیر با عثمان را چنین ترسیم می کند که طلحه و زبیر آسان ترین کارشان آن بود که بر او بتازند و | حضرت علی تعامل زبیر با عثمان را چنین ترسیم می کند که طلحه و زبیر آسان ترین کارشان آن بود که بر او بتازند و ملایم‌ترین صدای‌شان، درشتى‌کردن با او بود». <ref>شريف الرضى، نهج البلاغة، ۱۴۱۴ق، ص ۳۶۳.</ref> | ||
بعد از اینکه عایشه خونخواهی عثمان را دستاویز خود کرد، چون چشم عایشه به وى افتاد، گفت: اى ابو | بعد از اینکه عایشه خونخواهی عثمان را دستاویز خود کرد، چون چشم عایشه به وى افتاد، گفت: اى ابو عبداللَّه! در ریختن خون عثمان، شرکت جُستى و با على بیعت کردى، در حالى که به خدا سوگند، از او به خلافتْ سزاوارتر بودى؟! زبیر گفت: آنچه درباره عثمان انجام دادم، از آن پشیمانم و از گناه خویش، به پیشگاه خداى خود پناه مى برم و هرگز خونخواهى عثمان را رها نخواهم کرد. <ref>مفید، الجمل، ۱۳۷۱ش، ص۲۳۰.</ref> | ||
حاکم | حاکم نیشابوری آورده است چون طلحه و زبیر به بصره آمدند، مردم به آنها گفتند: چه چیزى شما را به اینجا آورد؟! گفتند: ما خونخواه عثمان هستیم. چون کلام آن ها به [[حسن بصری]] رسید گفت: «سبحان الله! شگفتا ! آیا آن گروه عقل نداشتند که بگویند: سوگند به خدا عثمان را کسى غیر از شما نکشت!».<ref>الحاكم النيسابوري، المستدرک على الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج ۳، ص۱۲۸.</ref> | ||
==زبیر و حضرت علی(ع)== | ==زبیر و حضرت علی(ع)== | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
آن دو، در مکه [[عایشه]] را که از خلافت علی خشمگین بود و از مظلومیت [[قتل عثمان بن عفان|عثمان]] سخن می گفت<ref>ابن قتيبة دينوري، الامامة و السياسة، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۷۱.</ref>٬ با خود همراه کرده به قصد خروج علیه حضرت علی(ع) با تشکیل سپاهی عظیمی عازم [[بصره]] شدند. آنان پس از مصادره اموال یمنیان که توسط [[یعلی بن منبه]] برای حضرت علی(ع) فرستاده می‌شد، به طور رسمی و علنی مخالفت خود را اظهار نمودند.<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامه و السیاسه، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۶۳.</ref> | آن دو، در مکه [[عایشه]] را که از خلافت علی خشمگین بود و از مظلومیت [[قتل عثمان بن عفان|عثمان]] سخن می گفت<ref>ابن قتيبة دينوري، الامامة و السياسة، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۷۱.</ref>٬ با خود همراه کرده به قصد خروج علیه حضرت علی(ع) با تشکیل سپاهی عظیمی عازم [[بصره]] شدند. آنان پس از مصادره اموال یمنیان که توسط [[یعلی بن منبه]] برای حضرت علی(ع) فرستاده می‌شد، به طور رسمی و علنی مخالفت خود را اظهار نمودند.<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامه و السیاسه، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۶۳.</ref> | ||
آنان وارد بصره شده و [[عثمان بن حنیف]] استاندار حضرت علی(ع) را مورد ضرب و شتم قرار دادند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۶۶-۳۶۹؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۵۱.</ref> حضرت علی(ع) با سپاه، خود را به حوالی بصره رساند و پس از تلاش برای ختم غائله با آنان درگیر شد. بسیاری به قتل رسیدند و برخی گریختند.<ref>دینوری، الأخبار الطوال، ۱۳۳۰ق، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> | آنان وارد بصره شده و [[عثمان بن حنیف]] استاندار حضرت علی(ع) را مورد ضرب و شتم قرار دادند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۶۶-۳۶۹؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۵۱.</ref> حضرت علی(ع) با سپاه، خود را به حوالی بصره رساند و پس از تلاش برای ختم غائله با آنان درگیر شد. بسیاری به قتل رسیدند و برخی گریختند.<ref>دینوری، الأخبار الطوال، ۱۳۳۰ق، ص۱۵۰-۱۵۱.</ref> زبیر را، به‌دلیل بیعت‌شکنی و مقابله با امام علی(ع)، از سران [[عثمانیه]] قلمداد کرده‌اند.<ref>ناشئ الاکبر، مسائل الامامة، ۱۹۷۱ق، ص۱۵-۱۶.</ref> | ||
==== نامه امام علی(ع) به طلحه و زبیر ==== | ==== نامه امام علی(ع) به طلحه و زبیر ==== | ||