پرش به محتوا

علم لدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۳
خط ۱۰: خط ۱۰:
مقصود از علم لدنّی دانشی است که بدون واسطه‌‌ و مستقیماً از خداوند دریافت می‌شود.<ref>نراقی، خزائن، ۱۳۷۸ش، ۴۹۹؛‌ تهانوی، موسوعة کشاف إصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۶م، ج۲، ص۱۲۳‍۱؛ حیدری، دروس فی علم الإمام، ۱۴۳۲ق، ص۱۳۰؛ سجادی، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، ۱۳۷۵ش، ص۵۳۲.</ref> به‌گفتهٔ [[ملا احمد نراقی]]، علم لدنی از راه‌هایی مثل [[وحی]]، رؤیت در خواب، شهود و مکاشفه شکل می‌گیرد.<ref>نراقی، رسائل و مسائل، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۵۲-۵۳.</ref>‌‌ وی این نوع علم را برتر از دیگر علوم و بلکه علم حقیقی می‌داند.<ref>نراقی، رسائل و مسائل، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۵۳.</ref>
مقصود از علم لدنّی دانشی است که بدون واسطه‌‌ و مستقیماً از خداوند دریافت می‌شود.<ref>نراقی، خزائن، ۱۳۷۸ش، ۴۹۹؛‌ تهانوی، موسوعة کشاف إصطلاحات الفنون و العلوم، ۱۹۹۶م، ج۲، ص۱۲۳‍۱؛ حیدری، دروس فی علم الإمام، ۱۴۳۲ق، ص۱۳۰؛ سجادی، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، ۱۳۷۵ش، ص۵۳۲.</ref> به‌گفتهٔ [[ملا احمد نراقی]]، علم لدنی از راه‌هایی مثل [[وحی]]، رؤیت در خواب، شهود و مکاشفه شکل می‌گیرد.<ref>نراقی، رسائل و مسائل، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۵۲-۵۳.</ref>‌‌ وی این نوع علم را برتر از دیگر علوم و بلکه علم حقیقی می‌داند.<ref>نراقی، رسائل و مسائل، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۵۳.</ref>


[[مرتضی مطهری]] منشأ این اصطلاح را تعبیر قرآن کریم در [[آیه ۶۵ سوره کهف]] (وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًاً) می‌داند که در خصوص علم [[حضرت خضر|حضرت خضر(ع)]] است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۱۳۰.</ref> وی علم لدنّی را علمی می‌داند که منشأش تحقیق و استدلال و آزمایش نباشد؛ بلکه مستقیماً از خداوند اخذ شده باشد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۱۳۰.</ref>
[[مرتضی مطهری]] منشأ این اصطلاح را تعبیر قرآن کریم در [[آیه ۶۵ سوره کهف]] (وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًاً) می‌داند که در خصوص علم [[حضرت خضر|حضرت خضر(ع)]] است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۱۳۰.</ref> وی علم لدنّی را علمی می‌داند که منشأش تحقیق و استدلال و آزمایش نباشد؛ بلکه از خداوند اخذ شده باشد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۱۳۰.</ref>


=== رابطه علم غیب و علم لدنّی ===
== اقسام علم لدنّی ==
بر اساس [[آیه ۵۱ سوره شوری|آیه ۵۱ سوره شوریٰ]]، علم لدنّی را به دو قسمِ باواسطه و بدون‌واسطه تقسیم کرده‌اند.<ref>حیدری، دروس فی علم الإمام، ۱۴۳۲ق، ص۱۲۹.</ref> کسانی هم این علم را به سه گونهٔ [[وحی]]، [[الهام]] و فِراسَت دانسته‌اند.<ref>فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، ۱۳۷۵ش، ص۵۳۲.</ref> وحی را مختص [[پیامبران|انبیا]] و الهام را مربوط به اولیای الهی دانسته‌اند. فِراسَت نیز آگاهی بدون استدلال از غیب بر اثر مشاهدهٔ نشانه‌هاست که  مخصوص [[ایمان|مؤمنان]] خاص است.<ref>سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۱۴۰۶-۱۴۰۷.</ref>
 
== رابطهٔ علم غیب و علم لدنّی ==
[[علم غیب|علم‌ غیب]] به معنای آگاهی از امور پنهان و چیزهایی است که با حواس قابل درک نیست.<ref>جوادی آملی، ادب فنای مقربان، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۴۱۴.</ref>‌‌ برخی از پژوهشگران علم لدنّی را به معنای علم غیبی می‌دانند که از جانب خداوند به برخی افراد خاص اعطا شده‌ است.<ref>مروی و مصطفوی، «دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم (ع)»، ص۱۵-۱۶.</ref> همچنین برخی علم لدنّی را اصطلاحی دیگر برای علم غیب می‌دانند؛<ref>مهدوی‌فر، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، قم، ص۲۴-۲۵.</ref> به این صورت که به این علم از آن جهت که از راه‌های عادی قابل کسب نیست، علم غیب و از آن جهت که از جانب خداوند افاضه شده است، علم لدنّی گفته می‌شود.<ref>مهدوی‌فر، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، قم، ص۲۴-۲۵.</ref>‌
[[علم غیب|علم‌ غیب]] به معنای آگاهی از امور پنهان و چیزهایی است که با حواس قابل درک نیست.<ref>جوادی آملی، ادب فنای مقربان، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۴۱۴.</ref>‌‌ برخی از پژوهشگران علم لدنّی را به معنای علم غیبی می‌دانند که از جانب خداوند به برخی افراد خاص اعطا شده‌ است.<ref>مروی و مصطفوی، «دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم (ع)»، ص۱۵-۱۶.</ref> همچنین برخی علم لدنّی را اصطلاحی دیگر برای علم غیب می‌دانند؛<ref>مهدوی‌فر، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، قم، ص۲۴-۲۵.</ref> به این صورت که به این علم از آن جهت که از راه‌های عادی قابل کسب نیست، علم غیب و از آن جهت که از جانب خداوند افاضه شده است، علم لدنّی گفته می‌شود.<ref>مهدوی‌فر، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، قم، ص۲۴-۲۵.</ref>‌


در مقابل نظری وجود دارد که دایرهٔ علم لدنّی را شامل همه علوم می‌داند که علوم غیبی و علوم دنیوی را شامل می‌شود.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%84%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C رابطه علم لدنی و علوم مادی»]، سایت پرسمان قرآن.</ref> برای نمونه دانش ساخت زره که خداوند در [[آیه ۸۰ سوره انبیاء|آیهٔ ۸۰ سورهٔ انبیاء]] به آن اشاره ‌می‌کند، علمی مادی است ولی از جانب خداوند به [[داوود (پیامبر)|حضرت داوود(ع)]] اعطا شده است.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%84%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C رابطه علم لدنی و علوم مادی»]، سایت پرسمان قرآن.</ref> بر این اساس علم لدنّی شامل هر علمی است که بدون اکتساب و تجربه باشد و از جانب خداوند افاضه شده باشد؛ چه علم مربوط به غیب باشد و چه مربوط به دنیا که با اکتساب نیز قابل کشف است.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%84%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C رابطه علم لدنی و علوم مادی»]، سایت پرسمان قرآن.</ref>
در مقابل نظری وجود دارد که دایرهٔ علم لدنّی را شامل همه علوم می‌داند که علوم غیبی و علوم دنیوی را شامل می‌شود.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%84%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C رابطه علم لدنی و علوم مادی»]، سایت پرسمان قرآن.</ref> برای نمونه دانش ساخت زره که خداوند در [[آیه ۸۰ سوره انبیاء|آیهٔ ۸۰ سورهٔ انبیاء]] به آن اشاره ‌می‌کند، علمی مادی است ولی از جانب خداوند به [[داوود (پیامبر)|حضرت داوود(ع)]] اعطا شده است.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%84%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C رابطه علم لدنی و علوم مادی»]، سایت پرسمان قرآن.</ref> بر این اساس علم لدنّی شامل هر علمی است که بدون اکتساب و تجربه باشد و از جانب خداوند افاضه شده باشد؛ چه علم مربوط به غیب باشد و چه مربوط به دنیا که با اکتساب نیز قابل کشف است.<ref>«[http://www.porsemanequran.com/content/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%84%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C رابطه علم لدنی و علوم مادی»]، سایت پرسمان قرآن.</ref>
=== اقسام علم لدنّی ===
بر اساس [[آیه ۵۱ سوره شوری|آیه ۵۱ سوره شوریٰ]]، علم لدنّی را به دو قسمِ باواسطه و بدون‌واسطه تقسیم کرده‌اند.<ref>حیدری، دروس فی علم الإمام، ۱۴۳۲ق، ص۱۲۹.</ref> کسانی هم این علم را به سه گونهٔ [[وحی]]، [[الهام]] و فِراسَت دانسته‌اند.<ref>فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، ۱۳۷۵ش، ص۵۳۲.</ref> وحی را مختص [[پیامبران|انبیا]] و الهام را مربوط به اولیای الهی دانسته‌اند. فِراسَت نیز آگاهی بدون استدلال از غیب بر اثر مشاهدهٔ نشانه‌هاست که  مخصوص [[ایمان|مؤمنان]] خاص است.<ref>سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۱۴۰۶-۱۴۰۷.</ref>


== تفسیر برخی از آیات قرآن به علم لدنّی ==
== تفسیر برخی از آیات قرآن به علم لدنّی ==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۰۳۱

ویرایش