confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۴۴۷
ویرایش
جنگ‌های پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها
←تاکتیک‌ها
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
پیامبر در برخی از جنگ‌ها (مانند غزوه خیبر<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۸۱.</ref>) برای سازماندهی سپاهش، از سازماندهی خمیس استفاده می‌کرد.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> در این سازماندهی نیروها در پنج بخشِ طلایه، قلب، جناح راست، جناح چپ و پشتیبانی آرایش جنگی می‌گرفتند.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> | پیامبر در برخی از جنگ‌ها (مانند غزوه خیبر<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۸۱.</ref>) برای سازماندهی سپاهش، از سازماندهی خمیس استفاده می‌کرد.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> در این سازماندهی نیروها در پنج بخشِ طلایه، قلب، جناح راست، جناح چپ و پشتیبانی آرایش جنگی می‌گرفتند.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۲۶.</ref> | ||
یکی از تاکتیک‌های پیامبر در جنگ‌ها، آغاز جنگ در خاک دشمن بود تا تمام خسارت‌های جنگ را متوجه دشمن سازد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۸.</ref> در مواردی، سپاه اسلام از بی‌راهه‌ها حرکت داده می‌شد تا نیروهای اطلاعاتی دشمن از اهداف آنان آگاه نشوند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۳.</ref> در مواردی پیامبر با شنیدن خبر تجمع دشمنان برای حمله به مسلمان‌ها، در حملاتی غافلگیرانه اجتماع آنان را از بین می‌برد و از وقوع جنگی بزرگ‌تر جلوگیری می‌کرد.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۷-۱۸.</ref> به‌کارگیری تاکتیک فریب از دیگر روش‌های پیامبر در جنگ بود.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۸-۱۹.</ref> پیامبر در جنگ خیبر، ابتدا سپاه را به سوی غطفان حرکت داد، سپس گروه کوچکی را به سوی آنان روانه کرد و خود با نیروهای اصلی سپاه به سمت خیبر تغییر مسیر داد. با این کار، اهل غطفان و خیبر هر دو غافل‌گیر شدند و از یاری یکدیگر بازماندند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۴۵۲-۴۵۳.</ref> در برخی جنگ‌ها برای ناکام گذاشتن دشمن، از جنگ روانی استفاده می‌شد؛<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۹.</ref> مثلا در جنگ حمراء الاسد شب‌ها در ۵۰۰ نقطه آتش روشن می‌شد تا دشمنان با دیدن آتش‌ها بترسند؛<ref>ابن‌سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۵۴.</ref> چنانکه در فتح مکه، عباس بن عبدالمطّلب به دستور پیامبر، ابوسفیان را به ابتدای یک وادی برد تا از آنجا خیل عظیم مسلمان‌ها را ببیند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۰۳-۴۰۴.</ref> و فکر هرگونه مقاومتی را از سر بیرون کرده، فتح مکه بدون جنگ به انجام رسد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۳۳۷.</ref> پیامبر در جنگ‌های مختلفی، از اصل غافلگیری استفاده می‌کرد؛ مثلا بنی‌قریظه را در زمان درگیری، اهل خیبر را در محل درگیری، و احزاب مشرکان را در تکنیک درگیری غافلگیری کرد.<ref>فیروزی، و حسینی، «بررسی اهمیت اصل غافلگیری در جنگ‌های پیامبر اکرم(ص) و کاربرد آن در عصر حاضر»، ص۱۹۶-۲۰۰.</ref> | یکی از تاکتیک‌های پیامبر در جنگ‌ها، آغاز جنگ در خاک دشمن بود تا تمام خسارت‌های جنگ را متوجه دشمن سازد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۸.</ref> در مواردی، سپاه اسلام از بی‌راهه‌ها حرکت داده می‌شد تا نیروهای اطلاعاتی دشمن از اهداف آنان آگاه نشوند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۲۰۳.</ref> در مواردی پیامبر با شنیدن خبر تجمع دشمنان برای حمله به مسلمان‌ها، در حملاتی غافلگیرانه اجتماع آنان را از بین می‌برد و از وقوع جنگی بزرگ‌تر جلوگیری می‌کرد.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۷-۱۸.</ref> به‌کارگیری تاکتیک فریب از دیگر روش‌های پیامبر در جنگ بود.<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۸-۱۹.</ref> پیامبر در جنگ خیبر، ابتدا سپاه را به سوی غطفان حرکت داد، سپس گروه کوچکی را به سوی آنان روانه کرد و خود با نیروهای اصلی سپاه به سمت خیبر تغییر مسیر داد. با این کار، اهل غطفان و خیبر هر دو غافل‌گیر شدند و از یاری یکدیگر بازماندند.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۴۵۲-۴۵۳.</ref> در برخی جنگ‌ها برای ناکام گذاشتن دشمن، از جنگ روانی استفاده می‌شد؛<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۹.</ref> مثلا در جنگ حمراء الاسد شب‌ها در ۵۰۰ نقطه آتش روشن می‌شد تا دشمنان با دیدن آتش‌ها بترسند؛<ref>ابن‌سید الناس، عیون الاثر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۵۴.</ref> چنانکه در فتح مکه، عباس بن عبدالمطّلب به دستور پیامبر، ابوسفیان را به ابتدای یک وادی برد تا از آنجا خیل عظیم مسلمان‌ها را ببیند<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۰۳-۴۰۴.</ref> و فکر هرگونه مقاومتی را از سر بیرون کرده، فتح مکه بدون جنگ به انجام رسد.<ref>خطاب، الرسول القائد، ۱۴۲۲ق، ص۳۳۷.</ref> پیامبر در جنگ‌های مختلفی، از اصل غافلگیری استفاده می‌کرد؛ مثلا بنی‌قریظه را در زمان درگیری، اهل خیبر را در محل درگیری، و احزاب مشرکان را در تکنیک درگیری غافلگیری کرد.<ref>فیروزی، و حسینی، «بررسی اهمیت اصل غافلگیری در جنگ‌های پیامبر اکرم(ص) و کاربرد آن در عصر حاضر»، ص۱۹۶-۲۰۰.</ref> | ||
== منابع و تجهیزات جنگ == | |||
پس از نیرو گرفتن حکومت اسلام، پیامبر وظیفه تأمین منابع و تجهیزات جنگ را خود بر عهده گرفت، ولی در سال‌های نخستین هجرت پیامبر به مدینه، منابع و تجهیزات لازم برای جنگ از سوی شرکت‌کنندگان در جنگ، ثروتمندان و مردم تأمین می‌شد.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۶-۱۷.</ref> مثلا پیامبر به [[سعد بن زید]] دستور داد همراه با اسیران بنی‌قریظه به نجد بروند، تا برای سپاه اسلام، اسب و اسلحه تهیه کنند.<ref>بیهقی، دلائل النبوه، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۲۴.</ref> همچنین در جنگ تبوک که برخی صحابه از پیامبر خواستند مرکب و توشه جنگ در اختیار آنها گذاشته شود، تا از فضیلت جهاد بازنمانند، پیامبر دستور داد تا خواسته آنها تأمین شود.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۹۴.</ref> | |||
پیامبر با قبائل مختلفی پیمان‌نامه‌هایی نوشته بود که بتواند سلاح و مایحتاج سپاه را از آنان خریداری کند.<ref>قائدان، مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۸؛ برای نمونه نگاه کنید به: بلاذری، فتوح البلدان، ص۷۱؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۳۶۷.</ref> همچنین پیامبر(ص) در مواردی وسایل مورد نیاز سپاه خود را از برخی قبایل عاریه می‌کرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۲۰.</ref> | |||
مسلمانان در برخی جنگ‌ها از منجنیق<ref>ابن‌اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۰.</ref> و دَبّابه (نوعی ارابه جنگی که برای از بین بردن دیوارها از آن استفاده می‌شد<ref>صالحی شامی، سبل الهدی، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۱۰.</ref>) استفاده می‌کردند.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۱۲.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||