confirmed، protected، templateeditor
۱٬۸۵۸
ویرایش
آیه انذار: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| آیات مرتبط= | | آیات مرتبط= | ||
}} | }} | ||
'''آیه اِنْذار''' ([[سوره شعراء|شعراء]]: ۲۱۴) به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] فرمان مى‌دهد كه خويشان نزديكش را انذار دهد و به صورت علنی به [[اسلام]] دعوت کند. به دنبال نزول آیه، بر‌اساس حدیث مشهور [[حدیث یوم الدار|یوم الدار]]، رسول خدا | '''آیه اِنْذار''' ([[سوره شعراء|شعراء]]: ۲۱۴) به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] فرمان مى‌دهد كه خويشان نزديكش را انذار دهد و به صورت علنی به [[اسلام]] دعوت کند. به دنبال نزول آیه، بر‌اساس حدیث مشهور [[حدیث یوم الدار|یوم الدار]]، رسول خدا چهل نفر از آنان را دعوت نمود و پس از فراخواندن علنی به [[اسلام]]، در همان مجلس [[امام علی علیه‌السلام|علی بن ابی طالب(ع)]] را به عنوان جانشین و [[خلافت|خلیفه]] پس از خود معرفی کرد. این آیه با [[تفسیر روایی]] آن، از اولین اسناد محکم [[شیعه]] بر وصایت و [[ولایت امام علی(ع)|امامت امام علی(ع)]] دانسته شده و مورد استناد [[کلام امامیه|متکلمان شیعه]] واقع شده است. مفسران شیعه پرهیز از شائبه تبعیض با خویشاوندان در انذار و هشدار عدم سهل‌انگاری با دیگران در امر دین و همچنین آگاهی بستگان از سابقه پاکی پیامبر را از دلایل آغاز دعوت از آنان دانسته‌اند. | ||
== معرفی، متن و ترجمه آیه == | == معرفی، متن و ترجمه آیه == | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
بر‌اساس تفاسیر [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] پس از نزول آیه اِنذار، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] چهل نفر از خویشان نزدیکش را به مهمانی دعوت نمود و به آنان گفت: «ای فرزندان [[عبدالمطلب]]! گمان ندارم کسی در میان عرب، بهتر از آنچه من برای شما آورده‌ام، برای قوم خود آورده باشد. من خیر دنیا و آخرت را برای شما آورده‌ام... و من شما را به دو کلمه دعوت می‌کنم و با این دو کلمه وارد بهشت می‌شوید و با همین دو کلمه از دوزخ نجات می‌یابید: گفتن لااله الا الله و گواهی بر پیامبری من.» | بر‌اساس تفاسیر [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] پس از نزول آیه اِنذار، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] چهل نفر از خویشان نزدیکش را به مهمانی دعوت نمود و به آنان گفت: «ای فرزندان [[عبدالمطلب]]! گمان ندارم کسی در میان عرب، بهتر از آنچه من برای شما آورده‌ام، برای قوم خود آورده باشد. من خیر دنیا و آخرت را برای شما آورده‌ام... و من شما را به دو کلمه دعوت می‌کنم و با این دو کلمه وارد بهشت می‌شوید و با همین دو کلمه از دوزخ نجات می‌یابید: گفتن لااله الا الله و گواهی بر پیامبری من.» | ||
آن‌گاه دو یا سه بار فرمود: «کدام یک از شما مرا در این کار یاری می‌کند تا برادر، وصی و جانشین من در میان شما باشد؟» پس از سکوت همه در هر بار، [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] گفت: «ای رسول خدا! من هستم». سپس پیغمبر(ص) فرمود: «إِنَّ هَذَا أَخِی وَ وَصِیی وَ خَلِیفَتِی فِیکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِیعُوا؛ این وصی و خلیفه من در میان شما است. سخن او را بشنوید و از او فرمان برید». پس از این سخنان بود که گروهی از خویشاوندان او به [[ابوطالب]] گفتند: «فرزندت را اطاعت کن که او بر تو امارت یافته است».<ref> بحرانی، البرهان، المکتبة العلمیة، ج۴، ص۱۸۹-۱۸۶؛ فرات الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۰۰؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۶ق، ج۶، ص۱۵۳-۱۵۱؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۹۷؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۵۴۳-۵۴۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۳۲۲-۳۲۳؛ ابن هشام، السیرة النبویة، المکتبة العلمیة، ج۱، ص۲۶۲.</ref> در منابع شیعه مخاطبین انذار، نزدیکان خاص آن حضرت معرفی شده‌اند که به دستور خدا در خانه | آن‌گاه دو یا سه بار فرمود: «کدام یک از شما مرا در این کار یاری می‌کند تا برادر، وصی و جانشین من در میان شما باشد؟» پس از سکوت همه در هر بار، [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] گفت: «ای رسول خدا! من هستم». سپس پیغمبر(ص) فرمود: «إِنَّ هَذَا أَخِی وَ وَصِیی وَ خَلِیفَتِی فِیکُمْ فَاسْمَعُوا لَهُ وَأَطِیعُوا؛ این وصی و خلیفه من در میان شما است. سخن او را بشنوید و از او فرمان برید». پس از این سخنان بود که گروهی از خویشاوندان او به [[ابوطالب]] گفتند: «فرزندت را اطاعت کن که او بر تو امارت یافته است».<ref> بحرانی، البرهان، المکتبة العلمیة، ج۴، ص۱۸۹-۱۸۶؛ فرات الکوفی، تفسیر فرات الکوفی، ۱۴۱۰ق، ص۳۰۰؛ ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۰۶ق، ج۶، ص۱۵۳-۱۵۱؛ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۹۷؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۵۴۳-۵۴۲؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۳۲۲-۳۲۳؛ ابن هشام، السیرة النبویة، المکتبة العلمیة، ج۱، ص۲۶۲.</ref> در منابع شیعه مخاطبین انذار، نزدیکان خاص آن حضرت معرفی شده‌اند که به دستور خدا در خانه ابوطالب در جهت اولین ابلاغ علنی رسالت و مسأله خلافت امام علی(ع) اجتماع کردند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ص۴۸۱؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، باب۳۳، ح۱، ص ۱۶۹؛ شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۸۲ و بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۹۰.</ref> | ||
عالمان و [[کلام امامیه|متکلمان شیعه]] سند این [[حدیث|روایت]] را [[حدیث متواتر|مُتَواتِر]] خوانده<ref>بشوی، «آیه انذار»، ص۱۴۹.</ref> و در اثبات خلافت بلافصل | عالمان و [[کلام امامیه|متکلمان شیعه]] سند این [[حدیث|روایت]] را [[حدیث متواتر|مُتَواتِر]] خوانده<ref>بشوی، «آیه انذار»، ص۱۴۹.</ref> و در اثبات خلافت بلافصل امام علی(ع) بدان استناد کرده‌اند.<ref>شیخ مفید، رساله فی معنی المولی، ۱۴۱۳ق، ص۳۹ و ۴۰؛ شیخ مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۹۶؛ نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ۱۳۸۴ق، ج۱، ص۳۲۵؛ ج۲، ص۲۹؛ سید بن طاووس، الطرائف، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۲۱.</ref> این حدیث و ماجرای آن در منابع تاریخی، روایی و تفسیری با نام‌هایی چون [[حدیث یوم الدار]] به معنی واقعه خانه پیامبر(ص)، «بَدء‌ُالدَّعوة» به معنای آغاز دعوت و «بَیْعَة العَشیره» شناخته شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن کثیر، البدایه والنهایه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۳۹؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۳۲۲؛ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، نشر علامه، ج۲، ص۲۴ و ۱۸۵.</ref> | ||
== سبب آغاز دعوت از خویشاوندان == | == سبب آغاز دعوت از خویشاوندان == | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
# حسن ترتیب و تدبیر میان دعوت از خویشان سپس دیگران. | # حسن ترتیب و تدبیر میان دعوت از خویشان سپس دیگران. | ||
# آسانی جمع‌کردن خویشاوندان و انذار آن‌ها برای پیامبر به نسبت گردآوری افراد قبایل دیگر.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۳۲۲.</ref> | # آسانی جمع‌کردن خویشاوندان و انذار آن‌ها برای پیامبر به نسبت گردآوری افراد قبایل دیگر.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۳۲۲.</ref> | ||
# برخورداری از حمایت و یاری آنان در صورت ایمان‌آوردن به رسول خدا.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، دار الانوار، ج۵، ص۵۲۱.</ref> | |||
# انذار و دعوت به حق از نعمت‌های خدا بر بندگان است و سزاوارترین بندگان به نعمت خدا، نزدیک‌ترین افراد به خدا و رسولش دانسته شده است.<ref>مولائی نیا و مومنی، «تفسیر تطبیقی آیه انذار از دیدگاه فریقین»، ص۱۵۲.</ref> | # انذار و دعوت به حق از نعمت‌های خدا بر بندگان است و سزاوارترین بندگان به نعمت خدا، نزدیک‌ترین افراد به خدا و رسولش دانسته شده است.<ref>مولائی نیا و مومنی، «تفسیر تطبیقی آیه انذار از دیدگاه فریقین»، ص۱۵۲.</ref> | ||
# به عقیده [[ناصر مکارم شیرازی]] یک برنامه انقلابی گسترده باید از حلقه‌های کوچک‌تر آغاز شود و بستگان رسول خدا از سابقه پاکی وی آگاهی بهتری دارند.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۳۶۶.</ref> | # به عقیده [[ناصر مکارم شیرازی]] یک برنامه انقلابی گسترده باید از حلقه‌های کوچک‌تر آغاز شود و بستگان رسول خدا از سابقه پاکی وی آگاهی بهتری دارند.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۳۶۶.</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۶: | ||
*فرات الکوفی، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، ۱۴۱۰ق. | *فرات الکوفی، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، ۱۴۱۰ق. | ||
*قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم، دار الکتاب، ۱۴۰۴ق. | *قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم، دار الکتاب، ۱۴۰۴ق. | ||
*مغنیه، محمد‌جواد، التفسیر الکاشف، بیروت، دار الانوار، بی‌تا. | |||
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش. | *مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش. | ||
*مولایی‌نیا، عزت الله و محمدامین مؤمنی، «تفسیر تطبیقی آیه انذار از نگاه فریقین»، در پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، ش۱، ۱۳۹۴ش. | *مولایی‌نیا، عزت الله و محمدامین مؤمنی، «تفسیر تطبیقی آیه انذار از نگاه فریقین»، در پژوهش‌های تفسیر تطبیقی، ش۱، ۱۳۹۴ش. | ||