پرش به محتوا

آستان قدس رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (←‏در عصر قاجار: ویکی‌سازی)
خط ۷۹: خط ۷۹:


==ابنیه و مؤسسات فرهنگی==
==ابنیه و مؤسسات فرهنگی==
مراد از ابنیه آستان قدس حرم و ساختمانهایی است که در اطراف حرم جای دارد و وابسته به یک سازمان اداری است. این ساختمانها عبارت است از حرم، گنبد، گلدسته‌ها، صحن‌ها، ایوان‌ها، رواق‌ها و بست‌ها(ببینید: [[حرم امام رضا(ع)]]).
مراد از ابنیه آستان قدس حرم و ساختمانهایی است که در اطراف حرم جای دارد و وابسته به یک سازمان اداری است. این ساختمانها عبارت است از حرم، گنبد، گلدسته‌ها، صحن‌ها، ایوان‌ها، رواق‌ها و بست‌ها(ببینید: [[[[حرم امام رضا(ع)]]]]).


از مؤسسات فرهنگی آستان قدس می‌توان کتابخانه، موزه، دانشگاه علوم اسلامی، مؤسسه پژوهشهای اسلامی، بنیاد فرهنگی رضوی و مؤسسه چاپ و انتشارات را نام برد.
از مؤسسات فرهنگی آستان قدس می‌توان کتابخانه، موزه، دانشگاه علوم اسلامی، مؤسسه پژوهشهای اسلامی، بنیاد فرهنگی رضوی و مؤسسه چاپ و انتشارات را نام برد.
===کتابخانه===
===کتابخانه===
 
[[پرونده:80831100-4940133.jpg|بندانگشتی|[[کتابخانه آستان قدس رضوی]]]]
[[پرونده:80831100-4940133.jpg|بندانگشتی|کتابخانه آستان قدس رضوی]]
کتابخانه آستان قدس، گنجینه‌ای عظیم و نفیس از [[قرآن|قرآنها]] و کتابهای خطی است که در طی چند قرن در آنجا گرد آمده و غالب آنها کمیاب و برخی منحصربه فرد است. افزون بر این، تعداد زیادی مرقعات گرانبهای خطی از آثار اساتید بزرگ خط در کتابخانه نگهداری می‌شود. تعداد قرآنهای نفیس خطی به [[خط کوفی]] و [[خط نسخ|نسخ]] و [[خط ثلث|ثلث]] ۲۲۹۰      نسخه است که نفیس‌ترین آنها در گنجینه [[قرآن]] نگهداری می‌شود. بسیاری از این قرآنها مُذَهَّب، و در تعدادی از آنها تمام آیات با آب طلا نوشته شده است.
کتابخانه آستان قدس، گنجینه‌ای عظیم و نفیس از [[قرآن|قرآنها]] و کتابهای خطی است که در طی چند قرن در آنجا گرد آمده و غالب آنها کمیاب و برخی منحصربه فرد است. افزون بر این، تعداد زیادی مرقعات گرانبهای خطی از آثار اساتید بزرگ خط در کتابخانه نگهداری می‌شود. تعداد قرآنهای نفیس خطی به [[خط کوفی]] و [[خط نسخ|نسخ]] و [[خط ثلث|ثلث]] ۲۲۹۰      نسخه است که نفیس‌ترین آنها در گنجینه [[قرآن]] نگهداری می‌شود. بسیاری از این قرآنها مُذَهَّب، و در تعدادی از آنها تمام آیات با آب طلا نوشته شده است.
====تاریخچه====
====تاریخچه====
درباره کتابخانه آستان قدس و تاریخ پیدایش آن آگاهی دقیقی در دست نیست. باتوجه به قراین تاریخی، محلی برای نگهداری قرآنها و کتابهای وقفی در آستان قدس وجود داشته است. این معنی را از نام و احوال برخی از واقفان کتاب، در وقف نامه‌های مرقوم در پشت برخی کتابها و [[قرآن|قرآنها]] می‌توان دریافت. کهنترین نسخه‌های موجود، قرآنی است که در ۳۹۳ق وقف شده است. همچنین جزواتی هست که واقف آن [[ابو البرکات علی بن حسین]] بوده و در ۴۲۱ق وقف شده است. غیر از اینها می‌توان از قرآنی مربوط به قرن ۵ق که توسط [[شهرستی|شَهْرْسِتّی]] دختر [[امیر ابوالعباس خسرو]] پسر [[رکن الدوله دیلمی]] وقف شده، یاد کرد. پس از آن به مرور زمان، قرآنها و کتابهایی در آستان قدس گرد آمده و بدیهی است که در جایی نگهداری می‌شده است. مثلاً در زاویه جنوبی ایوانِ امیرعلیشیر جایی بوده به نام «‌قرآن خانه‌» که قرآنهای خطی را در آنجا نگاه می‌داشته‌اند. در وقف نامه کتاب [[غایة الوصول]] (۸۲۵ق) جمله «‌خزانه الکتب‌» به چشم می‌خورد. از همین جا معلوم می‌شود که در قرن ۹ق کتابخانه‌ای در آستان قدس بوده است. با حمله [[ازبک|ازبکها]] در ۹۹۸ق، کتابخانه نیز دستخوش چپاول شد و بسیاری از قرآنها و کتابهای نفیس آن از میان رفت.
درباره کتابخانه آستان قدس و تاریخ پیدایش آن آگاهی دقیقی در دست نیست. باتوجه به قراین تاریخی، محلی برای نگهداری قرآنها و کتابهای وقفی در آستان قدس وجود داشته است. این معنی را از نام و احوال برخی از واقفان کتاب، در وقف نامه‌های مرقوم در پشت برخی کتابها و [[قرآن|قرآنها]] می‌توان دریافت. کهنترین نسخه‌های موجود، قرآنی است که در ۳۹۳ق وقف شده است. همچنین جزواتی هست که واقف آن [[ابو البرکات علی بن حسین]] بوده و در ۴۲۱ق وقف شده است. غیر از اینها می‌توان از قرآنی مربوط به قرن ۵ق که توسط [[شهرستی|شَهْرْسِتّی]] دختر [[امیر ابوالعباس خسرو]] پسر [[رکن الدوله دیلمی]] وقف شده، یاد کرد. پس از آن به مرور زمان، قرآنها و کتابهایی در آستان قدس گرد آمده و بدیهی است که در جایی نگهداری می‌شده است. مثلاً در زاویه جنوبی ایوانِ امیرعلیشیر جایی بوده به نام «‌قرآن خانه‌» که قرآنهای خطی را در آنجا نگاه می‌داشته‌اند. در وقف نامه کتاب [[غایة الوصول]] (۸۲۵ق) جمله «‌خزانه الکتب‌» به چشم می‌خورد. از همین جا معلوم می‌شود که در قرن ۹ق کتابخانه‌ای در آستان قدس بوده است. با حمله [[ازبک|ازبکها]] در ۹۹۸ق، کتابخانه نیز دستخوش چپاول شد و بسیاری از قرآنها و کتابهای نفیس آن از میان رفت.


====در زمان صفویه====
====در زمان صفویه====


[[شاه عباس]] با گردآوری کتابهای باقی مانده و آنچه خود او یا [[شیخ بهائی|شیخ بهایی]] وقف کرد، کتابخانه جدید را پدید آورد و مدیری برای آن تعیین کرد.
[[شاه عباس]] با گردآوری کتابهای باقی مانده و آنچه خود او یا [[شیخ بهایی]] وقف کرد، کتابخانه جدید را پدید آورد و مدیری برای آن تعیین کرد.


====در زمان افشاریه====
====در زمان افشاریه====
۹٬۵۲۷

ویرایش