confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۶۹۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات صحابه|نام=اُبی بن کَعب|اطلاعات صحابه=|نام کامل=اُبی بن کَعب بن قیس خزرجی|کنیه=ابوالمُنذِر و ابوالطُفیل|لقب=سید القُرّاء و سید الأنصار|محل زندگی=[[مدینه]]|مهاجر/انصار=[[انصار]]|نسب/قبیله=[[اوس و خزرج|خَزرَج]]|تاریخ و مکان درگذشت=مدینه|زمان اسلام آوردن=[[بیعت عقبه#بیعت دوم عقبه|عقبه دوم]]|حضور در جنگها=[[غزوه بدر|بَدر]]، [[غزوه احد|اُحُد]]، [[غزوه خندق|خَندق]] و غیره|دلیل شهرت=[[علم قرائت|قرائت قرآن]] و نوشتن [[مصحف]]}} | {{جعبه اطلاعات صحابه|نام=اُبی بن کَعب|اطلاعات صحابه=|نام کامل=اُبی بن کَعب بن قیس خزرجی|کنیه=ابوالمُنذِر و ابوالطُفیل|لقب=سید القُرّاء و سید الأنصار|محل زندگی=[[مدینه]]|مهاجر/انصار=[[انصار]]|نسب/قبیله=[[اوس و خزرج|خَزرَج]]|تاریخ و مکان درگذشت=مدینه|زمان اسلام آوردن=[[بیعت عقبه#بیعت دوم عقبه|عقبه دوم]]|حضور در جنگها=[[غزوه بدر|بَدر]]، [[غزوه احد|اُحُد]]، [[غزوه خندق|خَندق]] و غیره|دلیل شهرت=[[علم قرائت|قرائت قرآن]] و نوشتن [[مصحف]]}} | ||
'''اُبَیّ بن کَعب'''، از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] و از [[کتابت قرآن|کاتبان | '''اُبَیّ بن کَعب'''، از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] و از [[کتابت قرآن|کاتبان]] و [[علم قرائت||قاریان قرآن]]. برخی قرآنپژوهان او را برجستهترین [[قاری]] امت اسلامی دانسته، معتقدند تعدادی از [[قاریان هفتگانه|قرائتهای هفتگانه]] از قرائت او تأثیر پذیرفتهاند. بر اساس روایتی که از [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] نقل شده، [[اهلبیت(ع)]] قرآن را بر اساس قرائت اُبی تلاوت میکردند. برخی از صحابه و [[تابعین]]، مانند [[عبدالله بن عباس|ابنعباس]] و [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] قرائت را از وی آموخته بودند. اُبی بن کعب در زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] قرآن را جمعآوری کرده بود و مُصحَف او با [[قرآن]] امروزه اختلافاتی داشت. | ||
اُبی بن کعب از [[شیعه|شیعیان]] بود و با اعتراض به خلافت [[ابوبکر]]، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] را [[خلافت|خلیفه]] پیامبر(ص) میدانست. وی از گروه هفتاد نفره [[انصار]] بود که در [[بیعت عقبه#بیعت دوم عقبه|عقبه دوم]] با پیامبر(ص) [[بیعت]] کرد. او در [[غزوه|غَزوههایی]] مانند [[غزوه بدر|بَدر]]، [[غزوه احد|اُحُد]] و [[غزوه خندق|خَندق]] شرکت داشت. گفته شده او کتابهایی را در موضوع [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[فضائل سور|فضایل قرآن]] نوشته بود. تاریخنگاران در سال وفات او اختلاف نظر دارند، با این حال مطابق دیدگاه مشهورتر، وی در دوران [[خلافت عمر بن خطاب|خلافت عُمَر بن خَطّاب]] درگذشت. | اُبی بن کعب از [[شیعه|شیعیان]] بود و با اعتراض به خلافت [[ابوبکر]]، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] را [[خلافت|خلیفه]] پیامبر(ص) میدانست. وی از گروه هفتاد نفره [[انصار]] بود که در [[بیعت عقبه#بیعت دوم عقبه|عقبه دوم]] با پیامبر(ص) [[بیعت]] کرد. او در [[غزوه|غَزوههایی]] مانند [[غزوه بدر|بَدر]]، [[غزوه احد|اُحُد]] و [[غزوه خندق|خَندق]] شرکت داشت. گفته شده او کتابهایی را در موضوع [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[فضائل سور|فضایل قرآن]] نوشته بود. تاریخنگاران در سال وفات او اختلاف نظر دارند، با این حال مطابق دیدگاه مشهورتر، وی در دوران [[خلافت عمر بن خطاب|خلافت عُمَر بن خَطّاب]] درگذشت. | ||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
مطابق برخی احادیث، اُبی بن کعب از جمله افرادی بود که پس از درگذشت حضرت محمد(ص)، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] را خلیفه پیامبر میدانست.<ref>نگاه کنید به: شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ۴۶۱؛ شیخ مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۹۰؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۷۵؛ و ۱۱۳.</ref> [[ابوالصلاح حلبی|ابوالصلاح حَلَبی]]، [[فقه|فقیه]] و [[کلام امامیه|متکلم]] شیعه در قرن چهارم و پنجم، نیز اُبی را از [[شیعه|شیعیان امام علی(ع)]] دانسته است.<ref>حلبی، تقریب المعارف، ۱۴۱۷ق، ص۲۳۴؛ ۳۸۳؛ و ۴۰۳.</ref> مطابق برخی روایتها، ابنکعب یکی از دوازده نفری بود که به [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] اعتراض کرد که چرا به جای امام علی(ع)، بر مسند [[خلافت]] تکیه زده است.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ۴۶۱.</ref> مطابق آنچه در [[الاحتجاج علی اهل اللجاج (کتاب)|کتاب احتجاج]] آمده، اُبی بن کعب روایتی را از پیامبر(ص) نقل کرده که در آن به [[امامت]] امام علی(ع) بعد از پیامبر، تصریح شده است.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۱۴.</ref> | مطابق برخی احادیث، اُبی بن کعب از جمله افرادی بود که پس از درگذشت حضرت محمد(ص)، [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] را خلیفه پیامبر میدانست.<ref>نگاه کنید به: شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ۴۶۱؛ شیخ مفید، الفصول المختاره، ۱۴۱۳ق، ص۹۰؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۷۵؛ و ۱۱۳.</ref> [[ابوالصلاح حلبی|ابوالصلاح حَلَبی]]، [[فقه|فقیه]] و [[کلام امامیه|متکلم]] شیعه در قرن چهارم و پنجم، نیز اُبی را از [[شیعه|شیعیان امام علی(ع)]] دانسته است.<ref>حلبی، تقریب المعارف، ۱۴۱۷ق، ص۲۳۴؛ ۳۸۳؛ و ۴۰۳.</ref> مطابق برخی روایتها، ابنکعب یکی از دوازده نفری بود که به [[ابوبکر بن ابیقحافه|ابوبکر]] اعتراض کرد که چرا به جای امام علی(ع)، بر مسند [[خلافت]] تکیه زده است.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ۴۶۱.</ref> مطابق آنچه در [[الاحتجاج علی اهل اللجاج (کتاب)|کتاب احتجاج]] آمده، اُبی بن کعب روایتی را از پیامبر(ص) نقل کرده که در آن به [[امامت]] امام علی(ع) بعد از پیامبر، تصریح شده است.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۱۴.</ref> | ||
بر اساس روایتی از [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] قرائت [[امامان شیعه]] بر اساس قرائت اُبی بن کعب بوده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۳۴.</ref> [[سید حسن صدر]] نویسنده [[تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام (کتاب)|کتاب تأسیس الشیعه]]، این روایت امام صادق را دلیلی بر مقام والای او میداند.<ref>صدر، تأسیس الشیعه، ۱۳۷۵ش، ص۳۲۴.</ref> او تمامی [[قرآن]] را از پیامبر آموخت و بر او عرضه کرد.<ref>ابنمهران، المبسوط فی القرائات العشر، مجمع اللغة، العربیه، ص۲۳.</ref> گفته شده، ابنکعب در رأس مکتب تفسیری مدینه قرار داشت.<ref>مؤدب، روشهای تفسیر قرآن، ۱۳۸۰ش، ص۴۵.</ref> مطابق برخی نقلها او از جمله افرادی بود که در زمان پیامبر، قرآن را [[حفظ قرآن|حفظ]] کرده بود.<ref>ابنجوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۸.</ref> طبق حدیث نقل شده در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهلتسنن]]، او یکی از چهار فردی است که پیامبر(ص) فرا گرفتن قرآن از آنان را توصیه کرده است.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۳۶؛ نیشابوری، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۹۱۴.</ref> گفته شده قرائت [[قاریان هفتگانه]]، به این دلیل معتبر بوده که آنها قرآن را از علی(ع)، [[عثمان بن عفان|عثمان]]، [[عبدالله بن مسعود]]، [[زید بن ثابت]] و یا اُبی بن کعب نقل کردهاند.<ref>مقدمتان فی علوم القرآن، ۱۳۹۲ق، ص۴۲.</ref> برخی احادیث اهلتسنن که در آن به فضایل برخی از [[صحابه]] پرداخته است، اُبی را آگاهترین فرد امت به قرائت معرفی میکند.<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ۱۳۹۵ق، ج۵، ص۶۶۵؛ ابنعبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۶۸.</ref> | بر اساس روایتی از [[امام صادق علیهالسلام|امام صادق(ع)]] قرائت [[امامان شیعه]] بر اساس قرائت اُبی بن کعب بوده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۳۴.</ref> [[سید حسن صدر]] نویسنده [[تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام (کتاب)|کتاب تأسیس الشیعه]]، این روایت امام صادق را دلیلی بر مقام والای او میداند.<ref>صدر، تأسیس الشیعه، ۱۳۷۵ش، ص۳۲۴.</ref> او تمامی [[قرآن]] را از پیامبر آموخت و بر او عرضه کرد.<ref>ابنمهران، المبسوط فی القرائات العشر، مجمع اللغة، العربیه، ص۲۳.</ref> گفته شده، ابنکعب در رأس مکتب تفسیری مدینه قرار داشت.<ref>مؤدب، روشهای تفسیر قرآن، ۱۳۸۰ش، ص۴۵.</ref> مطابق برخی نقلها او از جمله افرادی بود که در زمان پیامبر، قرآن را [[حفظ قرآن|حفظ]] کرده بود.<ref>ابنجوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۸.</ref> طبق حدیث نقل شده در منابع [[اهل سنت و جماعت|اهلتسنن]]، او یکی از چهار فردی است که پیامبر(ص) فرا گرفتن قرآن از آنان را توصیه کرده است.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۳۶؛ نیشابوری، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۹۱۴.</ref> گفته شده قرائت [[قاریان هفتگانه]]، به این دلیل معتبر بوده که آنها قرآن را از علی(ع)، [[عثمان بن عفان|عثمان]]، [[عبدالله بن مسعود]]، [[زید بن ثابت]] و یا اُبی بن کعب نقل کردهاند.<ref>مقدمتان فی علوم القرآن، ۱۳۹۲ق، ص۴۲.</ref> برخی احادیث اهلتسنن که در آن به فضایل برخی از [[صحابه]] پرداخته است، اُبی را آگاهترین فرد امت به [[علم قرائت||قرائت]] معرفی میکند.<ref>ترمذی، سنن الترمذی، ۱۳۹۵ق، ج۵، ص۶۶۵؛ ابنعبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۶۸.</ref> | ||
== در زمان پیامبر(ص) == | == در زمان پیامبر(ص) == | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== قرائت اُبی == | == قرائت اُبی == | ||
ابنجَزَری، از عالمان علم | ابنجَزَری، از عالمان [[علم قرائت]]، اُبی بن کعب را برجستهترین [[قاری]] امت دانسته است.<ref>ابنجزری، غایة النهایه، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۱.</ref> به گفته برخی پژوهشگران، قرائت اُبی پایه اصلی قرائتهایی است که در سدههای بعد از خود، به عنوان قرائتهای معتبر شناخته میشوند؛ به گونهای که ادعا شده قرائت اُبی بن کعب از بنیانهای اصلی قرائت حجازی است، چرا که در میان [[قاریان هفتگانه|قرائات سَبْع]]، قرائتهای [[نافع بن عبدالرحمن مدنی|نافع]] و [[عبدالله بن کثیر مکی|ابنکَثیر]] (از قاریان حجازی) تا حد زیادی از قرائت اُبی تأثیر پذیرفتهاند.<ref>پاکتچی، «ابی بن کعب و علوم قرآنی»، ص۴۶۴.</ref> در قرائتهای کوفی نیز تأثیر ابنکعب را بر قرائتهای [[عاصم بن ابی النجود|عاصم]] و [[علی بن حمزه کسائی|کسائی]]، قابل ملاحظه ارزیابی کردهاند.<ref>پاکتچی، «ابی بن کعب و علوم قرآنی»، ص۴۶۴.</ref> اُبی بن کعب پس از رحلت پیامبر(ص) به تعلیم قرآن پرداخت و جمعی از صحابه، مانند [[عبدالله بن عباس|ابنعباس]] و [[ابوهریره|ابوهُرَیره]] و از [[تابعین]] افرادی چون [[ابوعبدالرحمن سلمی|ابوعبدالرحمن سُلَّمی]] و [[ابوالعالیه ریاحی]] از وی [[علم قرائت|قرائت]] آموختند.<ref>ابنجزری، غایة النهایه، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۱.</ref> | ||
== مصحف اُبی بن کعب == | == مصحف اُبی بن کعب == |