خطبه حضرت فاطمه در جمع زنان مدینه: تفاوت میان نسخه‌ها

خطبه حضرت فاطمه(س) در جمع زنان مدینه یا خطبه عیادت، سخنانی است که [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] در بستر بیماریِ منجر به [[شهادت حضرت فاطمه(س)|شهادتش]] برای زنانی که به [[عیادت]] او آمده بودند، ایراد کرد.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۰۸.</ref> درباره تعداد زنان عیادت‌کننده و اینکه چه کسانی بوده‌اند، اطلاع دقیقی وجود ندارد؛ <ref>خشاوی، زندگانی سیاسی حضرت فاطمه زهرا(س)، ۱۳۷۸ش، ص...</ref> ولی در [[بلاغات النساء (کتاب)|کتاب بلاغات النساء]]<ref>ابن طیفور، بلاغات النساء، ص۱۹.</ref> و [[شرح نهج البلاغه (ابن‌ابی‌الحدید)|شرح ابن ابی الحدید بر نهج‌البلاغه]]<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج۱۶، ص۲۳۳.</ref> آمده است تعدادی از زنان مهاجر و انصار به حضور فاطمه آمدند و در [[تاریخ یعقوبی (کتاب)|تاریخ یعقوبی]] ذکر شده [[همسران پیامبر(ص)|زنان پیامبر(ص)]] و عده‌ای از زنان قریش به عیادت رفته بودند.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref>

بر اساس گزارش منابع تاریخی، اعتراض حضرت فاطمه(س) به [[واقعه سقیفه بنی‌ساعده|جریان سقیفه]]<ref>ابن‌قتیبه، الإمامة و السیاسة، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref> با واکنش شدید اصحاب سقیفه همراه شد<ref>یوسفی غروی، «تاریخ هجوم به خانه حضرت زهرا»، ص۱۴.</ref> و با اتفاقات رخ داده در واقعه هجوم، حضرت فاطمه(س) به بستر بیماری افتاد و سیاست انزوای خودخواسته را پیشه کرد.<ref>خزاعی و همکاران، «تحلیل خطبه عیادت بر پایه نظریه کنش گفتاری»، ص۱۶.</ref> پی‌جویی عدم حضور فاطمه(س) در جامعه مدینه، زنان را بر آن داشت تا به ملاقات حضرت زهرا(س) بروند. البته آنچه در این عیادت برای پژوهشگران تاریخی مهم است، انگیزه زنان عیادت‌کننده است. در این باره گفته شده مردان مهاجر و انصار به دلیل اتفاقات ناگوار صورت گرفته درباره حضرت زهرا، خود را مسئول می‌دانستند؛ به همین دلیل زنان خود را به این دیدار فرستادند تا از بار گناه خود کاسته و وجدان خویش را راضی کنند.<ref>کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۳۴.</ref> همچنین برخی معتقدند که انگیزه‌های سیاسی برای بهبود رابطه خاندان پیامبر(ص) با حاکم وقت و تلطیف فضای مدینه، انگیزه این دیدار بوده است.<ref>خزاعی و همکاران، «تحلیل خطبه عیادت بر پایه نظریه کنش گفتاری»، ص۱۶.</ref>

فاطمه(س) در بخشی از خطبه خود توضیح می‌دهد که اگر علی(ع) حاکم می‌شد چگونه حکومتی نصیب مردم می‌شد. جداسازی حق از باطل و جلوگیری از خودکامه شدن حکومت به دست بازماندگان [[شرک|مشرکان]]، دلسوزی و خیرخواهی حاکم برای مسلمانان و عدم خشونت‌ورزی نسبت به آنان در مسیر هدایت، سیراب شدن تشنگان عدالت از چشمه حقیقت، عدم دلبستگی حاکم به امور دنیوی، بازشناساندن دروغگو از راستگو و سرازیر شدن [[برکت]] به جامعه اسلامی به‌واسطه رعایت [[تقوا|تقوای الهی]] نشانه‌های چنین حکومتی است.<ref>مکارم شیرازی، زهرا برترین بانوی جهان، ۱۳۷۹ش، ص۲۲۷-۲۲۸؛ منتظری، شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها، ۱۳۷۴ش، ص۴۰۲-۴۱۰؛ کرمی، سیره و سیمای ریحانه پیامبر، ۱۳۸۰ش، ص۷۴۱.</ref>